Prezydent Abraham Lincoln został śmiertelnie postrzelony przez Johna Wilkesa Bootha podczas przedstawienia w Ford's Theatre w Waszyngtonie. To tragiczne wydarzenie było pierwszym zabójstwem prezydenta w historii Ameryki i miało miejsce zaledwie kilka dni po zakończeniu wojny secesyjnej.

Zamach na prezydenta Abrahama Lincolna jest jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Ameryki. Wieczorem 14 kwietnia 1865 roku, zaledwie kilka dni po zakończeniu wojny secesyjnej, Lincoln uczestniczył w przedstawieniu w Ford's Theatre w Waszyngtonie. To, co miało być wieczorem świętowania, zamieniło się w narodową tragedię.

John Wilkes Booth, znany aktor i sympatyk Konfederacji, na zawsze zmienił bieg amerykańskiej historii, gdy wszedł do prezydenckiej loży teatralnej tego feralnego wieczoru. Zamach nie był tylko atakiem na Lincolna - był zamachem na narodowe nadzieje na pokojowe pojednanie po czterech latach brutalnej wojny domowej. To tragiczne wydarzenie było pierwszym w historii zabójstwem prezydenta USA, wywołując wstrząs w kraju, który wciąż zmagał się ze świeżo odzyskanym pokojem.

Ostatni dzień prezydenta Abrahama Lincolna stanowił przełomowy moment w historii Ameryki, prowadząc do pierwszego w historii Stanów Zjednoczonych zamachu na prezydenta.

Prezydent Lincoln rozpoczął 14 kwietnia 1865 roku swoim zwykłym porannym rytuałem, rozpoczynając o 8:00 śniadaniem ze swoim synem Robertem. O 11:00 uczestniczył w spotkaniu gabinetu, omawiając plany powojennej odbudowy ze swoimi doradcami. Popołudnie obejmowało:

• Spotkanie z byłym szpiegiem Unii Richardem Montgomerym o 15:00

• Podpisywanie ułaskawień dla kilku żołnierzy Konfederacji

• Popołudniową przejażdżkę powozem z Mary Todd Lincoln

• Obiad z rodziną o 17:00

• Prezydencka świta zajęła prywatną lożę nad lewą stroną sceny

• John Parker, przydzielony strażnik Lincolna, opuścił posterunek podczas przerwy

• O 22:15 John Wilkes Booth wszedł do prywatnej loży

• Booth postrzelił Lincolna z jednostrzałowego pistoletu derringer

• Major Henry Rathbone próbował zatrzymać Bootha, ale został dźgnięty nożem

• Booth zeskoczył z loży na scenę, krzycząc "Sic semper tyrannis"

Godzina	Wydarzenie
20:15	Państwo Lincoln przybywają do teatru
22:15	Booth wchodzi do loży prezydenckiej
22:20	Oddanie strzału do Prezydenta Lincolna
22:30	Lekarze rozpoczynają pilne leczenie

John Wilkes Booth zorganizował złożony spisek w celu zabójstwa Prezydenta Abrahama Lincolna jako część szerszego planu destabilizacji rządu federalnego. W spisku brało udział wielu współspiskowców, którzy mieli za cel zaatakowanie kluczowych urzędników państwowych tej samej nocy.

Spisek zabójstwa wyłonił się z grupy sympatyków Konfederacji pod przewodnictwem Johna Wilkesa Bootha. Pierwotny plan zakładał jednoczesne ataki na Wiceprezydenta Andrew Johnsona, Sekretarza Stanu Williama Sewarda i Prezydenta Lincolna 14 kwietnia 1865 roku. Do współspiskowców należeli:

• Lewis Powell - Wyznaczony do zabicia Sekretarza Sewarda

• George Atzerodt - Przydzielony do zabójstwa Wiceprezydenta Johnsona

• David Herold - Wyznaczony do wskazania Powellowi dróg ucieczki

• Mary Surratt - Zapewniła spiskowcom zakwaterowanie w swoim pensjonacie

• Samuel Mudd - Udzielił Boothowi pomocy medycznej podczas ucieczki

• Etap 1: Wyjście z Ford's Theatre tylnymi drzwiami do czekającego konia

• Etap 2: Przekroczenie Navy Yard Bridge do Maryland

• Etap 3: Zebranie zapasów w tawernie Mary Surratt w Surrattsville

• Etap 4: Spotkanie z agentami Konfederacji w ustalonych bezpiecznych kryjówkach

• Etap 5: Przeprawa przez rzekę Potomak do Wirginii

Harmonogram ucieczki	Lokalizacja	Odległość od Ford's Theatre
14 kwietnia, 22:30	Ford's Theatre	0 mil
15 kwietnia, 4:00	Surrattsville	12 mil
16 kwietnia	Port Conway, VA	60 mil
26 kwietnia	Farma Garretta	90 mil

O godzinie 22:15 14 kwietnia 1865 roku John Wilkes Booth wszedł do prezydenckiej loży w Ford's Theatre i strzelił Abrahamowi Lincolnowi w tył głowy z jednostrzałowego pistoletu derringer. Kula weszła w czaszkę Lincolna za lewym uchem, przeszła przez mózg i zatrzymała się za prawym okiem.

Dr Charles Leale, 23-letni chirurg wojskowy, dotarł do Lincolna w ciągu kilku minut od strzału. Zastał prezydenta osuwającego się na krześle, sparaliżowanego i z trudnościami w oddychaniu. Doktorzy Charles Taft i Albert King dołączyli do zespołu medycznego, przenosząc Lincolna do domu Petersena naprzeciwko Ford's Theatre o 22:45. Lekarze:

• Usunęli skrzepy krwi z rany
• Podali brandy i wodę, aby zapobiec odwodnieniu
• Zastosowali plastry musztardowe na stopy i nogi
• Przeprowadzali okresowe badania fizyczne w celu monitorowania funkcji życiowych

Lincoln pozostawał w śpiączce w domu Petersena, podczas gdy w ciągu nocy odwiedziło go ponad 50 osób, w tym:

• Członkowie gabinetu Edwin Stanton i Gideon Welles
• Wiceprezydent Andrew Johnson
• Naczelny Chirurg Joseph Barnes
• Pierwsza Dama Mary Todd Lincoln

Stan prezydenta stale się pogarszał:

Godzina	Obserwacja Medyczna
23:00	Prawe oko spuchnięte i zamknięte
1:00	Prawa strona całkowicie sparaliżowana
3:00	Oddychanie stało się bardziej utrudnione
6:00	Funkcje życiowe znacznie osłabły
7:22	Stwierdzono zgon

Sekretarz Wojny Edwin Stanton, który czuwał przy łóżku Lincolna, wypowiedział słynne słowa "Teraz należy do wieków" w momencie śmierci prezydenta.

Zamach na prezydenta Abrahama Lincolna w Ford's Theatre doprowadził do całonocnego czuwania 14 kwietnia 1865 roku, podczas którego lekarze próbowali uratować jego życie w domu Petersena w Waszyngtonie.

Dr Robert King Stone, osobisty lekarz Lincolna, stwierdził zgon Prezydenta o godzinie 7:22 rano 15 kwietnia 1865 roku. Sekretarz Wojny Edwin Stanton udokumentował dokładny moment stojąc przy łożu śmierci Lincolna, wypowiadając słynne słowa "Teraz należy do wieków". Oficjalną przyczyną śmierci została zapisana rana postrzałowa głowy, która spowodowała rozległy krwotok mózgu.

Szczegóły Zgonu	Informacje
Data	15 kwietnia 1865
Godzina	7:22 rano
Miejsce	Dom Petersena
Przyczyna	Rana postrzałowa
Lekarz Prowadzący	Dr Robert King Stone

Wiadomość o śmierci Lincolna wywołała bezprecedensową żałobę narodową w całych Stanach Zjednoczonych. Główne reakcje obejmowały:

• Biura telegraficzne przekazały wiadomość w całym kraju w ciągu 2 godzin

• Urzędy federalne zostały natychmiast zamknięte na okres 14 dni

• Kościoły odprawiały nabożeństwa żałobne w 54 głównych miastach

• Przedsiębiorcy dekorowali witryny sklepowe czarną krepą

• Obywatele gromadzili się na placach publicznych w 32 stanach na czuwaniach

• Waszyngton (19 kwietnia)

• Baltimore (21 kwietnia)

• Filadelfia (22-23 kwietnia)

• Nowy Jork (24-25 kwietnia)

• Chicago (1-2 maja)

• Springfield (4 maja)

Rząd federalny rozpoczął zakrojone na szeroką skalę polowanie na Johna Wilkesa Bootha i jego współspiskowców natychmiast po zamachu na Lincolna. Sekretarz Wojny Edwin Stanton koordynował największe w historii USA polowanie na przestępców, wysyłając ponad 1000 żołnierzy Unii w celu schwytania zamachowców.

Dwunastodniowy pościg za Johnem Wilkesem Boothem zakończył się 26 kwietnia 1865 roku na Farmie Garretta w Wirginii. Żołnierze Unii z 16. Pułku Kawalerii Nowego Jorku otoczyli stodołę, gdzie Booth ukrywał się ze wspólnikiem Davidem Heroldem. Herold się poddał, ale Booth odmówił wyjścia. Sierżant Boston Corbett postrzelił Bootha przez szczelinę w drewnianej ścianie stodoły, trafiając go w szyję. Booth zmarł na werandzie farmy o 7:15 rano, około trzech godzin po postrzeleniu.

Władze wojskowe aresztowały ośmiu spiskowców do maja 1865 roku: Davida Herolda, Lewisa Powella, George'a Atzerodta, Mary Surratt, Samuela Arnolda, Michaela O'Laughlena, Edmana Spanglera i Samuela Mudda. Trybunał wojskowy sądził spiskowców od 9 maja do 30 czerwca 1865 roku. Trybunał uznał wszystkich ośmiu oskarżonych za winnych 30 czerwca 1865 roku.

Spiskowiec	Werdykt	Wyrok	Data Egzekucji
Mary Surratt	Winna	Śmierć	7 lipca 1865
Lewis Powell	Winny	Śmierć	7 lipca 1865
David Herold	Winny	Śmierć	7 lipca 1865
George Atzerodt	Winny	Śmierć	7 lipca 1865
Samuel Mudd	Winny	Dożywocie	Ułaskawiony w 1869
Samuel Arnold	Winny	Dożywocie	Ułaskawiony w 1869
Michael O'Laughlen	Winny	Dożywocie	Zmarł w więzieniu 1867
Edman Spangler	Winny	6 lat więzienia	Ułaskawiony w 1869

Zabójstwo Lincolna głęboko zmieniło bieg amerykańskiej Rekonstrukcji. Jego śmierć wyniosła Andrew Johnsona do prezydentury, prowadząc do znaczących zmian w polityce po wojnie secesyjnej. Pobłażliwe podejście Johnsona wobec Południa ostro kontrastowało z surowszymi planami rekonstrukcji kontrolowanego przez Republikanów Kongresu, co skutkowało nasileniem napięć politycznych.

Zabójstwo przekształciło Lincolna w męczennika jedności narodowej. Jego śmierć nastąpiła w Wielki Piątek, co skłoniło przywódców religijnych do przeprowadzania paraleli między poświęceniem Lincolna dla narodu a naukami chrześcijańskimi. Ta symbolika wzmocniła jego spuściznę jako obrońcy wolności i demokracji.

• Kongres uchwalił trzy Poprawki do Konstytucji (13., 14., 15.) dotyczące praw obywatelskich
• Stany południowe stanęły przed surowszymi wymogami readmisji do Unii
• Okupacja wojskowa Południa nasiliła się pod Rekonstrukcją Kongresową
• Radykalni Republikanie zyskali większą kontrolę nad polityką Rekonstrukcji

• Publiczne ceremonie żałobne zjednoczyły stany północne i zachodnie
• Afroamerykanie stracili swojego najsilniejszego orędownika w Białym Domu
• Świętowanie kapitulacji Konfederacji zamieniło się w powszechną żałobę
• Ford's Theatre zostało trwale zamknięte jako miejsce występów

Kategoria Wpływu	Efekt Natychmiastowy	Rezultat Długoterminowy
Polityczny	Kryzys sukcesji prezydenckiej	Wzmocnienie władzy federalnej
Społeczny	Narodowy okres żałoby	Wzmocnienie historycznej pozycji Lincolna
Ekonomiczny	Zakłócenia na giełdzie	Zwiększenie wpływów biznesu północnego
Wojskowy	Wzmocnione środki bezpieczeństwa	Utworzenie protokołów ochrony prezydenckiej

Wpływ zamachu wykraczał poza granice Ameryki. Narody europejskie wspierające Konfederację stanęły w obliczu zwiększonej kontroli, podczas gdy te popierające Unię wzmocniły swoje więzi dyplomatyczne. Międzynarodowa prasa przedstawiała Lincolna jako bohatera demokracji, umacniając rodzącą się rolę Ameryki jako symbolu rządu republikańskiego.

• Pomnik Lincolna odsłonięty w 1922 roku
• Ponad 15 000 książek opublikowanych o życiu i śmierci Lincolna
• Ford's Theatre zachowane jako narodowe miejsce historyczne
• Ustanowienie protokołów ochrony prezydenckiej
• Coroczne upamiętnienia w miejscach zamachu

• Abraham Lincoln został zamordowany 14 kwietnia 1865 roku w Ford's Theatre w Waszyngtonie, zaledwie kilka dni po zakończeniu wojny secesyjnej
• John Wilkes Booth postrzelił Lincolna o godzinie 22:15, gdy prezydent oglądał sztukę ze swojej prywatnej loży teatralnej
• Lincoln został uznany za zmarłego o godzinie 7:22 15 kwietnia 1865 roku w Domu Petersena, po tym jak lekarze walczyli o uratowanie jego życia
• Booth był częścią większego spisku wymierzonego w wielu urzędników państwowych, choć tylko zamach na Lincolna zakończył się powodzeniem
• Zamach wywołał największe w historii USA polowanie na człowieka, które zakończyło się śmiercią Bootha 26 kwietnia 1865 roku
• Śmierć Lincolna znacząco wpłynęła na politykę Rekonstrukcji i przekształciła go w męczennika jedności narodowej

Zabójstwo Abrahama Lincolna 14 kwietnia 1865 roku pozostaje jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Ameryki. Tragiczne wydarzenie w Ford's Theatre zmieniło trajektorię narodu w kluczowym okresie po wojnie secesyjnej.

Śmierć 16. prezydenta Ameryki nie tylko zakończyła życie wielkiego przywódcy - zmieniła podejście kraju do Rekonstrukcji i pozostawiła niezatarty ślad w historii USA. Dziś spuścizna Lincolna trwa poprzez liczne pomniki, a jego zabójstwo nadal służy jako mocne przypomnienie ceny demokracji i wpływu, jaki jedna chwila może mieć na przyszłość narodu.