Kampania wrześniowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku atakiem Niemiec na Polskę, a 17 września dołączył do niej Związek Radziecki. Mimo heroicznej obrony, w tym symbolicznej obrony Westerplatte, przewaga militarna agresorów doprowadziła do klęski Polski. Kampania zakończyła się 6 października 1939 roku kapitulacją ostatnich regularnych oddziałów pod Kockiem.

Kampania wrześniowa, rozpoczęta 1 września 1939 roku, stanowi jeden z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii Polski. To właśnie wtedy wojska niemieckie przekroczyły granice kraju, rozpoczynając II wojnę światową. Wydarzenie to na zawsze zmieniło bieg historii nie tylko Polski, ale i całego świata.

Mimo heroicznej obrony polskich żołnierzy, kampania wrześniowa zakończyła się klęską Polski. Jednak dokładna data jej zakończenia budzi wśród historyków pewne kontrowersje. W artykule tym przyjrzymy się różnym interpretacjom i faktom historycznym, które rzucają światło na to, kiedy faktycznie można uznać kampanię wrześniową za zakończoną.

Kampania wrześniowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku o godzinie 4:45, gdy niemieckie wojska przekroczyły granice Polski. Ten moment stał się początkiem II wojny światowej i dramatycznym okresem w historii Polski.

Niemiecka inwazja na Polskę, znana jako Fall Weiss (Plan Biały), była starannie zaplanowaną operacją wojskową. Siły niemieckie liczyły 1,8 miliona żołnierzy, 2800 czołgów i 2000 samolotów. Atak nastąpił z trzech kierunków: Prus Wschodnich, Pomorza i Śląska. Niemieckie wojska wykorzystały taktykę Blitzkriegu (wojny błyskawicznej), łącząc szybkie uderzenia jednostek pancernych z atakami lotnictwa.

Wielka Brytania i Francja, będące sojusznikami Polski, 3 września 1939 roku wypowiedziały wojnę Niemcom. Mimo formalnego wypowiedzenia wojny, sojusznicy nie podjęli znaczących działań militarnych na rzecz Polski. Francuzi przeprowadzili ograniczoną ofensywę w Zagłębiu Saary, która nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Brytyjczycy ograniczyli się do zrzucania ulotek propagandowych nad terytorium Niemiec. Ta pasywna postawa aliantów przeszła do historii jako "dziwna wojna".

Kampania wrześniowa charakteryzowała się intensywnymi działaniami wojennymi na terenie Polski. Niemiecka ofensywa, oparta na strategii Blitzkriegu, szybko przełamała polską obronę, prowadząc do serii kluczowych bitew i starć.

Kampania wrześniowa obfitowała w znaczące bitwy, które zadecydowały o losach Polski. Bitwa nad Bzurą (9-22 września 1939) była największym starciem kampanii, gdzie polskie siły podjęły próbę kontrofensywy. Bitwa pod Mławą (1-4 września 1939) opóźniła niemiecki atak na Warszawę. Obrona Wizny (7-10 września 1939), znana jako "polskie Termopile", ukazała heroizm polskich żołnierzy. Bitwa pod Mokrą (1 września 1939) wykazała skuteczność polskiej kawalerii przeciwko niemieckim czołgom. Obrona Warszawy (8-28 września 1939) była symbolem polskiego oporu i determinacji.

Obrona Westerplatte stała się symbolem polskiego oporu podczas kampanii wrześniowej. 1 września 1939 roku o 4:45 niemiecki pancernik Schleswig-Holstein rozpoczął ostrzał polskiej placówki wojskowej na Westerplatte. 182 polskich żołnierzy pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego stawiło czoła ponad 3000 niemieckim napastnikom. Przez siedem dni obrońcy Westerplatte odpierali ataki niemieckie, dysponując ograniczonym uzbrojeniem i zapasami. Bohaterska postawa polskich żołnierzy na Westerplatte stała się inspiracją dla całego narodu i symbolem walki o niepodległość.

Sytuacja polityczna i militarna Polski we wrześniu 1939 roku była niezwykle trudna. Kraj znalazł się w obliczu potężnego wroga, dysponującego znaczną przewagą liczebną i technologiczną.

Polska armia liczyła około 950 000 żołnierzy, 4300 dział, 880 czołgów i 400 samolotów bojowych. Polska doktryna wojenna zakładała obronę całej granicy, co rozpraszało siły i utrudniało skuteczną obronę. Plan "Z" (Zachód) przewidywał powstrzymanie niemieckiego natarcia do czasu interwencji sojuszników z Zachodu.

Kluczowe elementy polskiej obrony:

• Utworzenie linii obrony wzdłuż głównych rzek: Narwi, Wisły i Sanu
• Mobilizacja rezerwistów i ochotników
• Próby modernizacji sprzętu wojskowego, w tym produkcja nowych modeli czołgów 7TP

Polskie dowództwo nie doceniło jednak skali i tempa niemieckiego ataku, co przyczyniło się do szybkiego załamania linii obronnych.

17 września 1939 roku, w obliczu sowieckiej inwazji ze wschodu, polski rząd i Naczelne Dowództwo podjęły decyzję o ewakuacji. Kluczowe wydarzenia:

• Prezydent Ignacy Mościcki przekroczył granicę rumuńską 17 września o godzinie 21:45
• Naczelny Wódz Edward Śmigły-Rydz opuścił kraj 18 września o godzinie 6:30
• Rząd polski został internowany w Rumunii

Ewakuacja władz państwowych miała poważne konsekwencje:

1. Dezorganizacja struktury dowodzenia
2. Spadek morale wśród żołnierzy i ludności cywilnej
3. Utrudnienie koordynacji działań obronnych

Mimo ewakuacji, polskie placówki dyplomatyczne za granicą kontynuowały działalność, starając się uzyskać pomoc międzynarodową i utrzymać ciągłość państwa polskiego na arenie międzynarodowej.

17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Polski, realizując tajne postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow. Inwazja sowiecka stanowiła kolejny cios dla broniącej się Polski i przypieczętowała jej los w kampanii wrześniowej.

Pakt Ribbentrop-Mołotow, podpisany 23 sierpnia 1939 roku, zawierał tajny protokół o podziale stref wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. Dokument ten przesądził o losie Polski, dzieląc jej terytorium między III Rzeszę a Związek Radziecki. Konsekwencje paktu dla Polski były katastrofalne:

• Izolacja polityczna Polski na arenie międzynarodowej
• Brak możliwości skutecznej obrony na dwóch frontach
• Utrata znacznych obszarów wschodnich kraju
• Masowe represje wobec ludności polskiej na terenach zajętych przez ZSRR

Pakt umożliwił Stalinowi realizację imperialnych ambicji, prowadząc do aneksji wschodnich terenów II Rzeczypospolitej.

Wkroczenie Armii Czerwonej 17 września 1939 roku oznaczało dla Polski walkę na dwa fronty:

• Siły sowieckie: 620 000 żołnierzy, 4700 czołgów, 3300 samolotów
• Kierunki natarcia: Białoruś, Polesie, Wołyń, Podole
• Opór polskich jednostek: Korpus Ochrony Pogranicza, lokalne oddziały wojskowe

Dwustronna agresja doprowadziła do:

1. Szybkiego załamania polskiej obrony na wschodzie
2. Odcięcia dróg ewakuacji polskich wojsk
3. Dezorganizacji polskiego dowództwa
4. Upadku morale wśród żołnierzy i ludności cywilnej

Skoordynowane działania niemiecko-sowieckie przyspieszyły klęskę Polski w kampanii wrześniowej. 28 września 1939 roku podpisano niemiecko-sowiecki traktat o granicach i przyjaźni, który formalnie podzielił terytorium Polski między agresorów.

Kampania wrześniowa wkroczyła w decydującą fazę pod koniec września 1939 roku. Ostatnie dni wojny obronnej Polski charakteryzowały się heroicznym oporem w obliczu przeważających sił wroga oraz kluczowymi wydarzeniami, które przypieczętowały los kraju.

Warszawa, stolica Polski, stawiała zaciekły opór niemieckim najeźdźcom przez 20 dni. Obrona miasta trwała od 8 do 28 września 1939 roku. Dowódcą obrony był generał Walerian Czuma. Mimo bohaterskiej postawy obrońców i ludności cywilnej, sytuacja w mieście stawała się coraz trudniejsza. Ciągłe bombardowania, brak żywności i wody oraz ogromne straty w ludziach i infrastrukturze zmusiły obrońców do podjęcia decyzji o kapitulacji. 28 września 1939 roku podpisano akt kapitulacji Warszawy, co stanowiło symboliczny koniec zorganizowanego oporu polskiej armii.

Bitwa pod Kockiem była ostatnim większym starciem kampanii wrześniowej. Trwała od 2 do 5 października 1939 roku. Samodzielna Grupa Operacyjna "Polesie" pod dowództwem generała Franciszka Kleeberga starła się z niemieckimi jednostkami pancernymi i zmotoryzowanymi. Polscy żołnierze, mimo wyczerpania i braku zaopatrzenia, stawiali zaciekły opór. Bitwa zakończyła się kapitulacją polskich sił 6 października 1939 roku. Generał Kleeberg, widząc beznadziejność sytuacji i chcąc oszczędzić życie swoich żołnierzy, podjął decyzję o złożeniu broni. Bitwa pod Kockiem uznawana jest za ostatni akord kampanii wrześniowej i symboliczne zakończenie regularnych działań wojennych w Polsce w 1939 roku.

Oficjalne zakończenie kampanii wrześniowej to temat, który budzi dyskusje wśród historyków. Choć większość regularnych działań wojennych ustała na początku października, precyzyjna data końca kampanii nie jest jednoznacznie określona.

Ostatnie zorganizowane oddziały polskiej armii skapitulowały 6 października 1939 roku. Tego dnia gen. Franciszek Kleeberg poddał Samodzielną Grupę Operacyjną "Polesie" po bitwie pod Kockiem. Bitwa ta, trwająca od 2 do 5 października, była ostatnim większym starciem kampanii wrześniowej. Kapitulacja SGO "Polesie" stanowiła symboliczne zakończenie regularnych działań wojennych w Polsce w 1939 roku.

6 października 1939 uznawany jest przez wielu historyków za oficjalną datę zakończenia kampanii wrześniowej. Data ta ma szczególne znaczenie, ponieważ:

1. Oznacza koniec zorganizowanego oporu regularnych jednostek Wojska Polskiego
2. Zamyka okres głównych działań wojennych na terytorium II Rzeczypospolitej
3. Symbolizuje przejście od otwartej wojny do okupacji i działań partyzanckich
4. Stanowi cezurę czasową dla badań historycznych nad kampanią wrześniową

Warto zaznaczyć, że mimo kapitulacji ostatnich regularnych oddziałów, walki partyzanckie i ruch oporu trwały nadal. Ponadto, polskie siły zbrojne kontynuowały walkę na innych frontach II wojny światowej, przyczyniając się do ostatecznego zwycięstwa nad III Rzeszą.

Kampania wrześniowa miała daleko idące konsekwencje dla Polski i jej mieszkańców. Klęska wojsk polskich doprowadziła do okupacji kraju przez Niemcy i Związek Radziecki, co zapoczątkowało długi okres cierpień i walki narodu polskiego.

Terytorium Polski zostało podzielone między Niemcy i Związek Radziecki zgodnie z tajnym protokołem paktu Ribbentrop-Mołotow. Niemcy anektowali zachodnie i centralne tereny Polski, tworząc Generalne Gubernatorstwo. Związek Radziecki zajął wschodnie województwa, włączając je do Białoruskiej i Ukraińskiej SRR. Podział ten skutkował:

• Utratą 48% terytorium przedwojennej Polski na rzecz ZSRR
• Aneksją 45% terytorium przez Niemcy
• Utworzeniem Generalnego Gubernatorstwa na pozostałych 7% terytorium

Klęska w kampanii wrześniowej miała tragiczne konsekwencje dla polskich żołnierzy i ludności cywilnej:

• 66 000 polskich żołnierzy zginęło, a 133 700 zostało rannych
• Około 420 000 żołnierzy trafiło do niemieckiej niewoli
• 250 000 żołnierzy zostało internowanych przez Sowietów
• Tysiące cywilów zginęło w wyniku bombardowań i walk

Okupanci prowadzili politykę terroru i eksterminacji:

• Masowe egzekucje inteligencji i elit społecznych
• Deportacje na roboty przymusowe do Niemiec
• Wysiedlenia z terenów wcielonych do Rzeszy
• Tworzenie gett dla ludności żydowskiej

Wielu Polaków zostało zmuszonych do ucieczki z kraju:

• Rząd RP na uchodźstwie kontynuował działalność w Londynie

• Tysiące żołnierzy ewakuowało się do Rumunii i na Węgry

• Powstały Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

• Utworzono struktury Polskiego Państwa Podziemnego

• Rozwinął się ruch oporu i działalność konspiracyjna

• Armia Krajowa stała się największą podziemną armią w okupowanej Europie

• Kampania wrześniowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku atakiem Niemiec na Polskę, co zapoczątkowało II wojnę światową.
• 17 września 1939 roku Związek Radziecki zaatakował Polskę od wschodu, realizując tajne postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow.
• Kapitulacja Warszawy 28 września 1939 roku symbolizowała koniec zorganizowanego oporu polskiej armii.
• Ostatnia większa bitwa kampanii - pod Kockiem - zakończyła się 5 października, a kapitulacja SGO "Polesie" nastąpiła 6 października 1939 roku.
• Oficjalne zakończenie kampanii wrześniowej datuje się na 6 października 1939 roku, choć niektórzy historycy podają inne daty.
• Skutkiem kampanii był podział terytorium Polski między Niemcy i ZSRR oraz początek okupacji, która trwała do 1945 roku.

Kampania wrześniowa 1939 roku stanowiła przełomowy moment w historii Polski i Europy. Mimo bohaterskiej postawy polskich żołnierzy przewaga militarna agresorów okazała się zbyt duża.

Zakończenie kampanii nie ma jednoznacznej daty. Większość historyków uznaje 6 października 1939 roku za symboliczny koniec walk choć opór trwał jeszcze długo.

Konsekwencje kampanii były tragiczne dla Polski. Kraj utracił niepodległość a miliony obywateli doświadczyły okupacji i represji. Jednakże duch oporu przetrwał tworząc fundamenty dla dalszej walki o wolność.