1 maja 1952 roku rozpoczęto budowę Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie - monumentalnego symbolu epoki stalinowskiej. Był to oficjalny dar narodu radzieckiego dla Polski, którego budowa trwała 3 lata i zaangażowała tysiące robotników z obu krajów.

Pałac Kultury i Nauki to jeden z najbardziej charakterystycznych symboli Warszawy i najwyższy budynek w Polsce. Ta monumentalna budowla powstała jako "dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego" w czasach stalinowskich i do dziś budzi skrajne emocje wśród mieszkańców stolicy.

Decyzja o budowie PKiN zapadła w 1952 roku podczas wizyty polskiej delegacji rządowej w Moskwie. Pierwsza łopata została wbita w plac budowy 1 maja 1952 roku a sama konstrukcja rozpoczęła się 21 lipca tego samego roku. W realizację projektu zaangażowano ponad 3500 radzieckich robotników którzy pracowali ramię w ramię z polskimi budowniczymi by stworzyć ten architektoniczny kolos w stylu socrealistycznym.

Koncepcja budowy Pałacu Kultury i Nauki powstała w 1951 roku podczas spotkania Józefa Stalina z polską delegacją w Moskwie. Projekt architektoniczny autorstwa Lwa Rudniewa zakładał stworzenie monumentalnego symbolu przyjaźni polsko-radzieckiej.

Inicjatywa budowy Pałacu Kultury pojawiła się w okresie intensywnej sowietyzacji Polski. Bolesław Bierut otrzymał od Stalina propozycję wzniesienia wysokościowca podczas wizyty w Moskwie 3 lipca 1951 roku. Lokalizację budynku wyznaczono w centralnej części Warszawy na terenie dawnej dzielnicy Wielopole, gdzie przed II wojną światową znajdowała się gęsta zabudowa mieszkalna.

Kluczowe daty powstania projektu	Wydarzenie
3 lipca 1951	Spotkanie Bieruta ze Stalinem
5 kwietnia 1952	Zatwierdzenie projektu
1 maja 1952	Rozpoczęcie budowy

Pałac Kultury oficjalnie stanowił prezent od narodu radzieckiego dla Polski. ZSRR pokrył koszty budowy szacowane na 800 milionów rubli oraz zapewnił:

• 3500 wykwalifikowanych robotników z ZSRR
• Materiały budowlane najwyższej jakości
• Specjalistyczny sprzęt budowlany
• Kompletną dokumentację techniczną
• Transport kolejowy elementów konstrukcyjnych

Strona radziecka dostarczyła także marmur z Uralu, granit z Ukrainy oraz specjalne szkło z fabryk w Moskwie. Projekt uwzględniał sowieckie standardy techniczne połączone z elementami polskiej architektury historycznej.

Przygotowania do budowy Pałacu Kultury i Nauki rozpoczęły się jesienią 1951 roku od intensywnych prac planistycznych. Proces wymagał szczegółowej koordynacji między stroną polską a radziecką w zakresie logistyki, projektowania i organizacji placu budowy.

Centralną lokalizację Pałacu wyznaczono na terenie dawnej dzielnicy Wielopole, między ulicami Marszałkowską, Świętokrzyską, Emilii Plater i Alejami Jerozolimskimi. Obszar ten obejmował 24 hektary zniszczonej zabudowy miejskiej, która wymagała rozbiórki 150 budynków. Prace przygotowawcze objęły:

• Wykonanie szczegółowych badań geologicznych terenu

• Przesiedlenie 4000 mieszkańców z obszaru planowanej budowy

• Wyburzenie pozostałości zniszczonych budynków

• Niwelację terenu pod fundamenty

• Połączenie stylu socrealistycznego z polskimi motywami architektonicznymi

• Wysokość budynku: 230,68 metrów

• Liczba kondygnacji: 42 piętra

• Kubatura: 817 000 m³

• Powierzchnia użytkowa: 123 084 m²

Element projektu	Wartość
Liczba pomieszczeń	3288
Liczba wind	32
Wysokość iglicy	43,5 m
Liczba schodów	2300

Oficjalna inauguracja budowy Pałacu Kultury i Nauki nastąpiła 1 maja 1952 roku. Symboliczne wbicie pierwszej łopaty zainicjowało jeden z największych projektów budowlanych w powojennej historii Warszawy.

Ceremonia wmurowania kamienia węgielnego odbyła się 21 lipca 1952 roku. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele najwyższych władz państwowych z Bolesławem Bierutem na czele oraz delegacja radziecka pod przewodnictwem Georgija Popowa. Akt erekcyjny umieszczono w miedzianej tubie wraz z:

• Dokumentami projektowymi budowy
• Egzemplarzami gazet z tego dnia
• Monetami polskimi z 1952 roku
• Spisem członków komitetu budowy

Pierwsza grupa 200 radzieckich specjalistów przybyła do Warszawy w kwietniu 1952 roku. Transport budowniczych obejmował:

• 3500 wykwalifikowanych robotników z ZSRR

• 4000 polskich pracowników budowlanych

• 27 głównych inżynierów projektu

• 150 techników specjalistycznych

• Specjalistyczny sprzęt budowlany

• 12 żurawi wieżowych

• 20 koparek mechanicznych

• Nowoczesne systemy transportu pionowego

Budowa Pałacu Kultury i Nauki przebiegała w sposób niezwykle zorganizowany przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii i materiałów. Realizacja tego monumentalnego projektu wymagała precyzyjnej koordynacji prac oraz zaangażowania tysięcy specjalistów.

• Kwiecień 1952: Rozpoczęcie prac przygotowawczych terenu pod budowę

• Maj-Czerwiec 1952: Wykonanie fundamentów o głębokości 14 metrów

• Lipiec-Grudzień 1952: Wznoszenie konstrukcji podziemnej części budynku

• Styczeń-Czerwiec 1953: Budowa głównej konstrukcji nośnej do poziomu 20. piętra

• Lipiec-Grudzień 1953: Realizacja wyższych kondygnacji wraz z iglicą

• Styczeń-Czerwiec 1954: Prace wykończeniowe zewnętrzne

• Lipiec 1954-Czerwiec 1955: Prace wykończeniowe wewnętrzne

• 22 lipca 1955: Uroczyste otwarcie budynku

• Konstrukcja stalowa: 40 000 ton stali zbrojeniowej

• Beton konstrukcyjny: 150 000 m³ betonu wysokiej jakości

• Elewacja: 12 000 m² płyt piaskowca

• Technologie:

• 12 żurawi wieżowych o wysokości do 200 metrów

• 20 koparek mechanicznych

• 30 betoniarek przemysłowych

• System transportu pionowego materiałów

• Prefabrykowane elementy konstrukcyjne

• Innowacyjne rozwiązania:

• System wentylacji mechanicznej

• Centralne ogrzewanie

• Zautomatyzowane windy ekspresowe

• Specjalistyczne systemy przeciwpożarowe

Pałac Kultury i Nauki został oficjalnie ukończony w 1955 roku, dokładnie po 3 latach intensywnych prac budowlanych. Zakończenie budowy oznaczało powstanie największego wówczas budynku w Polsce o wysokości 230,68 metrów.

Końcowe prace wykończeniowe trwały od stycznia do lipca 1955 roku. Robotnicy zamontowali 40 000 punktów świetlnych, położyli 2 miliony metrów kabli elektrycznych oraz zainstalowali 32 windy. Wykończenie wnętrz objęło montaż 3500 żyrandoli, instalację marmurowych posadzek o powierzchni 25 000 m² oraz dekoracyjnych elementów z brązu. Specjaliści wykonali również zdobienia fasady wykorzystując 250 rzeźb i płaskorzeźb inspirowanych polską sztuką.

• Przecięcie wstęgi przez Przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego
• Odsłonięcie pamiątkowej tablicy w holu głównym
• Koncert galowy w Sali Kongresowej z udziałem 3000 widzów
• Pokaz iluminacji świetlnej fasady budynku
• Prezentację wszystkich sal i pomieszczeń dla zaproszonych gości

Element ceremonii	Liczba uczestników
Oficjalna delegacja	500 osób
Goście honorowi	3000 osób
Widzowie zewnętrzni	31500 osób
Artyści występujący	400 osób

• Pałac Kultury i Nauki rozpoczęto budować 1 maja 1952 roku, a faktyczne prace konstrukcyjne ruszyły 21 lipca 1952 roku.
• Decyzja o budowie PKiN zapadła w 1951 roku podczas spotkania Stalina z polską delegacją w Moskwie - był to oficjalny "dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego".
• W budowie uczestniczyło ponad 3500 radzieckich i 4000 polskich robotników, wykorzystując najnowocześniejszy jak na tamte czasy sprzęt budowlany.
• Budowa trwała dokładnie 3 lata - od pierwszej łopaty do oficjalnego otwarcia 22 lipca 1955 roku.
• Gmach wzniesiono na 24-hektarowej działce w centrum Warszawy, wykorzystując 40 000 ton stali i 150 000 m³ betonu.

Pałac Kultury i Nauki pozostaje niezwykłym świadectwem historii powojennej Warszawy i stosunków polsko-radzieckich. Jego budowa rozpoczęta w 1952 roku trwała zaledwie trzy lata i wymagała olbrzymiego nakładu pracy tysięcy robotników z Polski i ZSRR.

To monumentalne przedsięwzięcie zakończone w 1955 roku zaowocowało powstaniem najwyższego budynku w Polsce który do dziś dominuje w panoramie stolicy. Mimo kontrowersji związanych z jego powstaniem Pałac pełni obecnie ważną rolę kulturalną i jest jedną z głównych atrakcji turystycznych Warszawy.

Precyzyjne zaplanowanie harmonogram prac wykorzystanie nowoczesnych technologii oraz zaangażowanie wykwalifikowanej kadry umożliwiło realizację tego ambitnego projektu w rekordowym tempie. Historia budowy PKiN stanowi fascynujący przykład możliwości inżynieryjnych połowy XX wieku.