Kazimierz III Wielki, ostatni król Polski z dynastii Piastów, zmarł 5 listopada 1370 roku w Krakowie na skutek obrażeń odniesionych podczas upadku z konia w czasie polowania. Jego śmierć zakończyła erę 400-letniego panowania dynastii Piastów na polskim tronie.

Dynastia Piastów przez wieki kształtowała historię Polski, będąc jednym z najważniejszych rodów królewskich w średniowiecznej Europie. Ich panowanie rozpoczęło się od legendarnego Piasta Kołodzieja, a zakończyło wraz ze śmiercią ostatniego przedstawiciela rodu na polskim tronie.

Choć wielu Polaków kojarzy koniec dynastii Piastów z Kazimierzem Wielkim, który zmarł w 1370 roku, to ostatnim Piastem na tronie polskim był faktycznie Kazimierz III płocki. Historia jego panowania oraz okoliczności śmierci stanowią fascynujący rozdział w dziejach średniowiecznej Polski, który wciąż budzi zainteresowanie historyków i pasjonatów historii.

Kazimierz III Wielki zmarł 5 listopada 1370 roku w Krakowie, kończąc erę panowania Piastów na polskim tronie królewskim. Jego śmierć nastąpiła w wyniku obrażeń odniesionych podczas upadku z konia podczas polowania w okolicach Przedborza.

• Upadek z konia nastąpił 9 września 1370 roku
• Transport rannego króla do Krakowa trwał 3 dni
• Kazimierz III zmarł po 8 tygodniach cierpienia
• Pogrzeb odbył się w Katedrze Wawelskiej 7 listopada 1370 roku

Aspekt	Szczegóły
Wiek w chwili śmierci	60 lat
Długość panowania	37 lat
Następca	Ludwik Węgierski
Liczba wybudowanych zamków	53
Liczba założonych miast	27

• Zreformował system prawny wprowadzając Statuty Wiślicko-Piotrkowskie

• Utworzył Akademię Krakowską w 1364 roku

• Podwoił terytorium Polski poprzez przyłączenie Rusi Halickiej

• Zmodernizował system obronny kraju budując sieć zamków

• Wprowadził pierwszą polską monetę złotą - floreny

• Brak męskiego potomka z prawego łoża

• Umowa sukcesyjna z Andegawenami z 1355 roku

• Próby legitymizacji potomstwa z ostatniego małżeństwa

• Przejęcie władzy przez siostrzeńca - Ludwika Węgierskiego

Kazimierz III Wielki prowadził skuteczną politykę modernizacji państwa polskiego w XIV wieku. Jego działania koncentrowały się na reformach administracyjnych, rozwoju gospodarczym oraz wzmocnieniu pozycji Polski na arenie międzynarodowej.

Kazimierz III wprowadził fundamentalne zmiany w systemie prawnym średniowiecznej Polski:

• Kodyfikacja prawa ziemskiego poprzez Statuty Wiślicko-Piotrkowskie (1346-1347)
• Utworzenie sieci sądów królewskich w każdej ziemi
• Powołanie Sądu Najwyższego Prawa Niemieckiego na Zamku Królewskim w Krakowie
• Ustanowienie urzędu starosty jako reprezentanta władzy królewskiej

Działania gospodarcze Kazimierza Wielkiego przyniosły znaczący wzrost zamożności państwa:

Obszar działań	Rezultaty
Lokacje miejskie	65 nowych miast
Budowa zamków	53 warownie
Rozwój handlu	27 nowych szlaków handlowych
Kolonizacja	1000 nowych wsi

• Modernizację systemu celnego z wprowadzeniem jednolitych stawek
• Utworzenie żup solnych w Wieliczce i Bochni
• Rozwój górnictwa i hutnictwa w Górach Świętokrzyskich
• Budowę sieci spichlerzy królewskich zabezpieczających zapasy żywności

Kazimierz III Wielki w ostatnich latach życia zmagał się z poważnymi wyzwaniami politycznymi oraz kwestią sukcesji tronu. Sytuacja króla skomplikowała się po śmierci jego córki Kunegundy w 1357 roku.

Brak męskiego potomka stanowił główne wyzwanie dla Kazimierza III Wielkiego. Król zawarł cztery małżeństwa:

• Aldona Anna Giedyminówna (1325-1339) - urodziła dwie córki
• Adelajda Heska (1341-1356) - małżeństwo bezdzietne
• Krystyna Rokiczana (1356-1363) - związek nieuznany przez Kościół
• Jadwiga Żagańska (1365-1370) - urodziła trzy córki

Układ z Andegawenami z 1339 roku wyznaczył Ludwika Węgierskiego jako następcę tronu. Kazimierz III próbował zmienić tę sytuację poprzez:

• Starania o legitymizację potomstwa z trzeciego małżeństwa
• Próby unieważnienia układu sukcesyjnego
• Działania na rzecz uznania praw do tronu dla wnuków ze strony córek

Schyłkowy okres rządów Kazimierza III charakteryzował się intensywną działalnością:

• Utworzenie Akademii Krakowskiej w 1364 roku

• Organizacja zjazdu monarchów w Krakowie

• Kontynuacja reform administracyjnych

• Wzmacnianie systemu obronnego państwa

• Data wypadku: 9 września 1370

• Miejsce: okolice Przedborza

• Przyczyna: upadek z konia

• Skutek: złamanie nogi i powikłania

• Data śmierci: 5 listopada 1370

Kazimierz III Wielki zmarł 5 listopada 1370 roku w Krakowie na zamku wawelskim. Bezpośrednią przyczyną śmierci króla były powikłania po upadku z konia podczas polowania w Przedborzu. Obrażenia okazały się na tyle poważne, że mimo starań nadwornych medyków, 60-letni monarcha nie powrócił do zdrowia.

Ostatnie dni życia króla przebiegały następująco:

• Upadek z konia nastąpił 9 września 1370 roku podczas łowów w lasach przedborskich
• Transport chorego władcy do Krakowa trwał 3 dni
• Król przez 8 tygodni walczył z obrażeniami wewnętrznymi
• Spisanie testamentu miało miejsce 3 października 1370 roku
• Zgon nastąpił w godzinach popołudniowych 5 listopada

Szczegóły ceremonii pogrzebowej:

Element ceremonii	Opis
Data pogrzebu	7 listopada 1370
Miejsce pochówku	Katedra Wawelska
Przewodniczący ceremonii	Arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria
Uczestnicy	Dostojnicy państwowi królowie Czech Karol IV Luksemburski
Lokalizacja grobu	Kaplica św. Krzyża

Zgodnie z zapisami kronikarzy uroczystości żałobne trwały 7 dni. W pogrzebie uczestniczyli przedstawiciele wszystkich stanów społecznych średniowiecznej Polski. Ciało monarchy złożono w sarkofagu wykonanym z czerwonego marmuru węgierskiego ozdobionego płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia króla.

Po śmierci Kazimierza III tron Polski objął jego siostrzeniec Ludwik Węgierski. Zmiana władcy oznaczała koniec dynastii Piastów na polskim tronie po 400 latach nieprzerwanych rządów. Testament króla zabezpieczył interesy jego córek z małżeństwa z Jadwigą żagańską nadając im znaczne posiadłości ziemskie.

Śmierć Kazimierza III Wielkiego 5 listopada 1370 roku w Krakowie zakończyła 400-letnie panowanie dynastii Piastów na polskim tronie. Moment ten stanowił przełomowy punkt w historii Polski, otwierając drogę do objęcia władzy przez dynastię Andegawenów.

Przejęcie władzy przez Ludwika Węgierskiego nastąpiło na mocy układu sukcesyjnego z 1339 roku. Koronacja nowego władcy odbyła się 17 listopada 1370 roku w Katedrze Wawelskiej, zaledwie 12 dni po śmierci Kazimierza III. Kluczowe aspekty przejęcia władzy przez Andegawenów:

1. Podstawy prawne sukcesji:

• Układ w Wyszehradzie z 1339 roku
• Zatwierdzenie przez sejm w Krakowie w 1355 roku
• Poparcie polskiej szlachty poprzez przywilej koszycki

1. Zmiany administracyjne:

• Ustanowienie urzędu regenta dla matki Ludwika Elżbiety Łokietkówny
• Powołanie nowych starostów w głównych grodach
• Reorganizacja systemu zarządzania królewszczyznami

1. Zobowiązania Ludwika wobec Polski:

• Obrona integralności terytorialnej kraju
• Odzyskanie utraconych ziem
• Zachowanie przywilejów szlacheckich
• Utrzymanie odrębności administracyjnej Polski od Węgier

Data	Wydarzenie
5.11.1370	Śmierć Kazimierza III Wielkiego
17.11.1370	Koronacja Ludwika Węgierskiego
1374	Wydanie przywileju koszyckiego
1382	Śmierć Ludwika Węgierskiego

Zmiana dynastii przyniosła istotne przekształcenia w strukturze władzy państwowej Polski. Andegawenowie wprowadzili nowy model sprawowania rządów, charakteryzujący się silniejszym wpływem możnowładztwa na politykę państwa poprzez system przywilejów stanowych.

• Kazimierz III Wielki zmarł 5 listopada 1370 roku w Krakowie, co stanowiło koniec dynastii Piastów na polskim tronie po 400 latach panowania
• Bezpośrednią przyczyną śmierci króla był upadek z konia podczas polowania w Przedborzu (9 września 1370), a następnie powikłania po tym wypadku
• Do największych osiągnięć Kazimierza III Wielkiego należało wprowadzenie Statutów Wiślicko-Piotrkowskich, założenie Akademii Krakowskiej (1364) oraz znaczna rozbudowa systemu obronnego kraju
• Brak męskiego potomka z prawego łoża spowodował, że następcą tronu został Ludwik Węgierski z dynastii Andegawenów, zgodnie z układem sukcesyjnym z 1355 roku
• Uroczystości pogrzebowe Kazimierza III odbyły się 7 listopada 1370 roku w Katedrze Wawelskiej, gdzie został pochowany w sarkofagu z czerwonego marmuru węgierskiego

Śmierć Kazimierza III Wielkiego 5 listopada 1370 roku w Krakowie oznaczała koniec dynastii Piastów na polskim tronie. Ten ostatni przedstawiciel rodu pozostawił po sobie znaczące dziedzictwo w postaci zmodernizowanego i silnego państwa polskiego.

Jego następca Ludwik Węgierski z dynastii Andegawenów rozpoczął nowy rozdział w historii Polski. Zmiana dynastii przyniosła istotne przekształcenia w strukturze władzy państwowej i zapoczątkowała okres znaczących przemian ustrojowych w kraju.

Kazimierz III Wielki zapisał się w historii jako władca który przekształcił Polskę z państwa drewnianego w murowane oraz stworzył fundamenty pod jej późniejszy rozwój. Jego reformy prawne administracyjne i gospodarcze przez stulecia kształtowały oblicze Polski.