Wydarzenia z tagiem - Historia Polski

1 stycznia 100001 p.n.e.

Historia Zamku Królewskiego na Wawelu

Zamek Królewski na Wawelu to symbol polskiej państwowości, którego historia sięga czasów paleolitu. Ta monumentalna budowla przechodziła kolejne transformacje od pierwszych konstrukcji obronnych w VIII wieku, przez romańską rezydencję Piastów, gotycką przebudowę Kazimierza Wielkiego, aż po renesansową świetność czasów jagiellońskich i barokowe modyfikacje okresu Wazów.

14 kwietnia 966

Chrzest Polski

Chrzest Polski w 966 roku to przełomowe wydarzenie w historii naszego kraju, które zapoczątkowało proces chrystianizacji i włączenie państwa polskiego do kręgu cywilizacji łacińskiej. Książę Mieszko I, przyjmując chrzest, dokonał strategicznego wyboru, który miał fundamentalne znaczenie dla rozwoju politycznego, kulturowego i społecznego Polski.

marzec 1000

Zjazd gnieźnieński

Zjazd gnieźnieński był jednym z najważniejszych wydarzeń w historii średniowiecznej Polski. W roku 1000 w Gnieźnie spotkali się Bolesław Chrobry i cesarz Otton III wraz z orszakiem dostojników kościelnych i świeckich. Wydarzenie to doprowadziło do utworzenia niezależnej polskiej organizacji kościelnej oraz znacząco wzmocniło pozycję Polski w Europie.

2 kwietnia 1000

Utworzenie Metropolii Gnieźnieńskiej

Metropolia gnieźnieńska została utworzona 2 kwietnia 1000 roku podczas historycznego Zjazdu Gnieźnieńskiego, w którym uczestniczyli Bolesław Chrobry i cesarz Otton III. Wydarzenie to miało fundamentalne znaczenie dla organizacji kościelnej w Polsce i umocnienia pozycji kraju w średniowiecznej Europie. Pierwszym arcybiskupem został Radzim Gaudenty, przyrodni brat św. Wojciecha.

18 kwietnia 1025

Koronacja Bolesława Chrobrego

Koronacja Bolesława Chrobrego na pierwszego króla Polski, która odbyła się 18 kwietnia 1025 roku w katedrze gnieźnieńskiej, była przełomowym momentem w historii Polski. Wydarzenie to symbolicznie oznaczało narodziny polskiej państwowości i znacząco wzmocniło pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Koronacja była zwieńczeniem wieloletnich starań Bolesława o wzmocnienie pozycji Polski i uzyskanie niezależności od Cesarstwa Niemieckiego.

1 stycznia 1039

Powrót Kazimierza Odnowiciela na tron polski

W 1039 roku Kazimierz Odnowiciel, syn Mieszka II i Rychezy, powrócił z wygnania do Polski, rozpoczynając proces odbudowy i jednoczenia państwa po okresie głębokiego kryzysu. Wspierany przez cesarza Henryka III i Ruś Kijowską, stopniowo odzyskał kontrolę nad Małopolską, Wielkopolską, Mazowszem i Śląskiem. Jego rządy przyniosły stabilizację kraju poprzez reformy administracyjne, gospodarcze i kościelne.

1 stycznia 1136

Kopalnia Soli Wieliczka

Kopalnia Soli w Wieliczce, wpisana na listę UNESCO, to unikatowy zabytek górnictwa, którego udokumentowana historia sięga XII wieku. Pierwsze wzmianki o wydobyciu soli pochodzą z bulli papieskiej z 1136 roku, a miejsce to przeszło transformację od średniowiecznego ośrodka wydobywczego do światowej klasy atrakcji turystycznej.

1 stycznia 1138

Testament Bolesława Krzywoustego

Testament Bolesława Krzywoustego z 1138 roku wprowadził zasadę senioratu i dokonał podziału państwa polskiego między synów władcy. Wydarzenie to zapoczątkowało okres rozbicia dzielnicowego w Polsce, który trwał niemal 200 lat i zakończył się koronacją Władysława Łokietka w 1320 roku. Decyzja ta znacząco wpłynęła na losy średniowiecznej Polski.

13 września 1195

Bitwa nad Mozgawą

Bitwa nad Mozgawą (13 września 1195) była jednym z najważniejszych starć zbrojnych średniowiecznej Polski. W wyniku starcia między wojskami Mieszka III Starego a siłami małoletniego Leszka Białego wspieranymi przez Romana Halickiego, doszło do znaczących zmian w układzie sił politycznych państwa piastowskiego.

15 czerwca 1226

Powstanie państwa krzyżackiego

W 1226 roku książę Konrad Mazowiecki zaprosił Zakon Krzyżacki do Polski, przekazując im Ziemię Chełmińską jako bazę wypadową do walki z pogańskimi Prusami. To wydarzenie zapoczątkowało powstanie potężnego państwa zakonnego w regionie bałtyckim.

9 kwietnia 1241

Bitwa pod Legnicą

Bitwa pod Legnicą z 9 kwietnia 1241 roku była jednym z najważniejszych wydarzeń w historii średniowiecznej Polski. W starciu tym wojska polskie pod dowództwem księcia Henryka II Pobożnego stawiły opór mongolskiej inwazji na Europę. Mimo porażki i śmierci księcia, bitwa przyczyniła się do spowolnienia ekspansji Mongołów na zachód kontynentu.

13 grudnia 1270

Henryk IV Probus obejmuje tron wrocławski

Henryk IV Probus, syn Henryka III Białego, w wieku 13 lat objął władzę w księstwie wrocławskim. Wydarzenie to zapoczątkowało okres dynamicznego rozwoju Wrocławia i całego regionu. Młody książę wprowadził szereg reform administracyjnych i gospodarczych, które uczyniły z Wrocławia jeden z najważniejszych ośrodków handlowych średniowiecznej Europy.

1 stycznia 1285

Mury obronne Krakowa

Monumentalne fortyfikacje miejskie Krakowa, budowane od 1285 roku, składające się z murów o długości 2,7 km, 47 baszt i 8 bram miejskich. System obronny stanowił kluczowy element rozwoju średniowiecznego miasta i jego pozycji jako stolicy Królestwa Polskiego.

26 czerwca 1295

Koronacja Przemysła II

Koronacja Przemysła II na króla Polski w katedrze gnieźnieńskiej 26 czerwca 1295 roku stanowiła przełomowy moment w historii Polski. Wydarzenie to zakończyło okres rozbicia dzielnicowego i zapoczątkowało proces jednoczenia ziem polskich. Ceremonia koronacyjna przeprowadzona przez arcybiskupa Jakuba Świnkę przywróciła Polsce status królestwa po ponad 150 latach.

8 lutego 1296

Śmierć Przemysła II

8 lutego 1296 roku w Rogoźnie został zamordowany król Polski Przemysł II, ostatni władca z wielkopolskiej linii Piastów. Zabójstwa dokonano w wyniku spisku margrabiów brandenburskich oraz przedstawicieli rodów Nałęczów i Zarembów. Wydarzenie to zakończyło próbę zjednoczenia państwa polskiego i zapoczątkowało wieloletni kryzys polityczny.

1 października 1306

Łokietek przejmuje Kraków

W październiku 1306 roku Władysław Łokietek objął władzę w Krakowie po śmierci ostatniego Przemyślidy, Wacława III. To przełomowe wydarzenie zapoczątkowało proces jednoczenia ziem polskich, który doprowadził do koronacji Łokietka na króla Polski w 1320 roku.

13 listopada 1308

Zajęcie Gdańska przez Krzyżaków

13 listopada 1308 roku Zakon Krzyżacki zajął Gdańsk, dokonując masakry mieszkańców. Wydarzenie to, znane jako rzeź gdańska, doprowadziło do przejęcia kontroli nad miastem przez Zakon na następne 150 lat i fundamentalnie zmieniło układ sił w regionie Pomorza.

14 maja 1311

Bunt wójta Alberta

Jedno z najważniejszych powstań mieszczańskich w średniowiecznej Polsce, które wybuchło w Krakowie w 1311 roku. Na czele buntu stanął wójt Albert, który wraz z niemieckimi mieszczanami próbował przejąć kontrolę nad miastem i uniezależnić się od władzy Władysława Łokietka.

20 stycznia 1320

Koronacja Władysława I Łokietka

Koronacja Władysława I Łokietka na króla Polski w katedrze wawelskiej 20 stycznia 1320 roku była przełomowym wydarzeniem w historii Polski. Ceremonia ta zakończyła okres rozbicia dzielnicowego i symbolicznie zjednoczyła ziemie polskie pod jednym berłem. Wydarzenie to przywróciło instytucję Królestwa Polskiego po blisko 200 latach przerwy.

20 stycznia 1320

Zjednoczenie Polski przez Władysława Łokietka

Zjednoczenie Polski przez Władysława Łokietka było przełomowym momentem w historii Polski. Po prawie 200 latach rozbicia dzielnicowego, książę ten zdołał połączyć rozdrobnione ziemie polskie w jedno królestwo. Proces jednoczenia zakończył się koronacją Władysława Łokietka na króla Polski 20 stycznia 1320 roku w katedrze wawelskiej.

16 października 1325

Ślub Kazimierza Wielkiego z Aldoną Anną

16 października 1325 roku w katedrze wawelskiej odbył się ślub króla Kazimierza Wielkiego z litewską księżniczką Aldoną Anną, córką wielkiego księcia Giedymina. Małżeństwo to przypieczętowało sojusz polsko-litewski i doprowadziło do uwolnienia 24 000 polskich jeńców.

1 lutego 1331

Najazd Jana Luksemburskiego na Małopolskę

W lutym 1331 roku wojska czeskie pod dowództwem Jana Luksemburskiego rozpoczęły inwazję na Małopolskę. 20-tysięczna armia czeska próbowała zdobyć Kraków, jednak 3-tysięczny garnizon pod dowództwem Władysława Łokietka skutecznie obronił miasto. Najazd zakończył się niepowodzeniem najeźdźców, ale spowodował znaczące zniszczenia w regionie.

27 września 1331

Bitwa pod Płowcami

Kluczowa bitwa średniowiecznej Polski stoczona 27 września 1331 roku między wojskami Władysława Łokietka a siłami zakonu krzyżackiego. Mimo braku jednoznacznego zwycięstwa, starcie osłabiło zakon krzyżacki i wzmocniło pozycję Polski.

25 kwietnia 1333

Koronacja Kazimierza III Wielkiego

25 kwietnia 1333 roku Kazimierz III Wielki został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej w Krakowie. Był to moment przełomowy w historii Polski, rozpoczynający okres prosperity i rozwoju kraju. Kazimierz III Wielki, ostatni król z dynastii Piastów, objął tron po śmierci swojego ojca Władysława Łokietka.

1 stycznia 1334

Odkrycie węgla na Śląsku

Pierwsze udokumentowane odkrycie złóż węgla kamiennego w Zagłębiu Śląskim, potwierdzone przywilejem księcia Jana II Dobrego z Opola na wydobycie węgla w okolicach Bytomia. To wydarzenie zapoczątkowało rozwój górnictwa na Śląsku i przekształciło region w jeden z największych ośrodków przemysłowych Europy.

1 listopada 1335

Zjazd w Wyszehradzie

Historyczne spotkanie trzech władców - Kazimierza Wielkiego, Jana Luksemburskiego i Karola Roberta - w Wyszehradzie w 1335 roku. Wydarzenie to doprowadziło do przełomowych ustaleń terytorialnych i położyło fundamenty pod współpracę międzynarodową w Europie Środkowej.

1 listopada 1335

Sojusz polsko-węgierski

Historyczne spotkanie w Wyszehradzie w 1335 roku, podczas którego król węgierski Karol Robert, polski król Kazimierz Wielki oraz czeski władca Jan Luksemburski zawarli strategiczny sojusz, kształtujący mapę polityczną Europy Środkowej przez kolejne stulecia.

8 lipca 1343

Pokój w Kaliszu

Przełomowy traktat pokojowy zawarty 8 lipca 1343 roku między Królestwem Polskim a państwem krzyżackim, kończący wieloletni konflikt o Pomorze Gdańskie. Na jego mocy Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, zrzekając się praw do Pomorza Gdańskiego.

8 lipca 1343

Pokój Kaliski

Pokój kaliski zawarty 8 lipca 1343 roku był przełomowym traktatem pokojowym między Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. Na jego mocy Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, podczas gdy Krzyżacy zachowali Pomorze Gdańskie. Traktat zakończył okres długotrwałych walk i ustanowił nowe zasady współistnienia obu państw.

1 stycznia 1347

Statut Wiślicki

Statut Wiślicki - przełomowy dokument prawny wydany w 1347 roku przez króla Kazimierza Wielkiego, który ujednolicił system prawny w Małopolsce i położył fundamenty pod rozwój polskiego prawodawstwa.

1 stycznia 1362

Podbój Podola przez Kazimierza Wielkiego

Kazimierz Wielki, ostatni król z dynastii Piastów, dokonał strategicznego podboju Podola w latach 60. XIV wieku. Kampania wojskowa, której kulminacją było zdobycie Kamieńca Podolskiego w 1362 roku, znacząco wzmocniła pozycję Polski na wschodzie. Inkorporacja tego regionu zapewniła kontrolę nad ważnymi szlakami handlowymi i stworzyła barierę przed najazdami tatarskimi.

12 maja 1364

Założenie Akademii Krakowskiej

Akademia Krakowska, założona przez króla Kazimierza Wielkiego 12 maja 1364 roku, była drugim uniwersytetem w Europie Środkowej. Uczelnia powstała w odpowiedzi na rosnące potrzeby edukacyjne Polski i miała na celu kształcenie elit intelektualnych kraju. Składała się z trzech wydziałów: Sztuk Wyzwolonych, Prawa i Medycyny.

22 września 1364

Zjazd krakowski

Zjazd krakowski z 1364 roku był największym wydarzeniem dyplomatycznym średniowiecznej Polski, zorganizowanym przez króla Kazimierza Wielkiego. W spotkaniu uczestniczyli najważniejsi monarchowie Europy Środkowej, w tym cesarz Karol IV i król Węgier Ludwik I. Wydarzenie trwało pięć dni i znacząco wpłynęło na układ sił w regionie.

1 stycznia 1366

Przyłączenie Rusi Halickiej do Polski

Przyłączenie Rusi Halickiej do Polski przez Kazimierza Wielkiego w 1366 roku było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii średniowiecznej Polski. To strategiczne posunięcie znacząco zwiększyło terytorium państwa, wzbogaciło je o nowe zasoby naturalne i otworzyło nowe szlaki handlowe. Wydarzenie to było kulminacją długotrwałego procesu ekspansji terytorialnej na wschód.

1 stycznia 1366

Podbój Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego

Podbój Rusi Czerwonej przez Kazimierza Wielkiego był jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski XIV wieku. W latach 1340-1366 król systematycznie przyłączał do Królestwa Polskiego bogate ziemie ruskie, w tym strategicznie położony Lwów. Kampania zakończyła się traktatem z 1366 roku, który ostatecznie potwierdził polskie panowanie nad tym obszarem.

5 listopada 1370

Śmierć Kazimierza Wielkiego

Kazimierz III Wielki, ostatni król Polski z dynastii Piastów, zmarł 5 listopada 1370 roku w Krakowie na skutek obrażeń odniesionych podczas upadku z konia w czasie polowania. Jego śmierć zakończyła erę 400-letniego panowania dynastii Piastów na polskim tronie.

5 listopada 1370

Śmierć Kazimierza III Wielkiego

5 listopada 1370 roku w Krakowie zmarł Kazimierz III Wielki, ostatni król Polski z dynastii Piastów. Jego śmierć nastąpiła w wyniku obrażeń odniesionych podczas upadku z konia podczas polowania w Przyszowie. Wydarzenie to zakończyło okres świetności Polski i panowanie dynastii Piastów, otwierając nowy rozdział w historii kraju pod rządami Andegawenów.

17 listopada 1370

Koronacja Ludwika Węgierskiego

Ludwik Węgierski, syn Karola Roberta Andegaweńskiego i Elżbiety Łokietkówny, został koronowany na króla Polski 17 listopada 1370 roku w Katedrze Wawelskiej. Wydarzenie to zapoczątkowało unię personalną między Polską a Węgrami oraz przyniosło znaczące zmiany w systemie politycznym Polski, w tym słynny przywilej koszycki z 1374 roku.

17 listopada 1370

Ludwik Węgierski królem Polski

17 listopada 1370 roku Ludwik Węgierski został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej. Było to możliwe dzięki układom sukcesyjnym z Kazimierzem Wielkim, który nie posiadał męskiego potomka. Wydarzenie to zapoczątkowało unię personalną między Polską a Węgrami, tworząc największy organizm państwowy w ówczesnej Europie Środkowej.

17 września 1374

Przywilej Koszycki

Przywilej koszycki z 17 września 1374 roku to przełomowy dokument w historii średniowiecznej Polski, wydany przez króla Ludwika Węgierskiego w Koszycach. Dokument ten znacząco zmienił relacje między monarchą a szlachtą, przyznając tej drugiej liczne przywileje, w tym zwolnienia podatkowe i gwarancje prawne. Wydarzenie to położyło fundamenty pod rozwój demokracji szlacheckiej i późniejszy ustrój Rzeczypospolitej.

4 marca 1386

Koronacja Władysława Jagiełły

4 marca 1386 roku w katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski. Wydarzenie to zapoczątkowało dynastię Jagiellonów i doprowadziło do powstania unii polsko-litewskiej, jednego z największych państw średniowiecznej Europy.

10 października 1410

Bitwa pod Koronowem

Bitwa pod Koronowem była znaczącym starciem zbrojnym między wojskami polskimi pod dowództwem Sędziwoja z Ostroroga a siłami krzyżackimi dowodzonymi przez Michaela Küchmeistera von Sternberga. Starcie zakończyło się zdecydowanym zwycięstwem Polaków, którzy pojmali 50 rycerzy krzyżackich i zdobyli 26 chorągwi zakonnych.

1 lutego 1411

I Pokój Toruński

I pokój toruński to traktat pokojowy zawarty 1 lutego 1411 roku w Toruniu, kończący wielką wojnę z zakonem krzyżackim (1409-1411). Był następstwem zwycięstwa wojsk polsko-litewskich w bitwie pod Grunwaldem i przyniósł Polsce odzyskanie Ziemi Dobrzyńskiej oraz kontrybucję wojenną.

2 października 1413

Unia w Horodle

Unia zawarta 2 października 1413 roku w Horodle między Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim. Kluczowe postanowienia obejmowały zrównanie praw bojarów litewskich ze szlachtą polską oraz adopcję herbów polskich przez rody litewskie.

23 lipca 1422

Przywilej czerwiński

W 1422 roku w Czerwińsku nad Wisłą król Władysław Jagiełło wydał przywilej czerwiński - jeden z najważniejszych przywilejów szlacheckich. Dokument wprowadził zasadę neminem captivabimus (zakaz więzienia szlachty bez wyroku sądowego) oraz zakaz konfiskaty majątku bez wyroku sądu, co znacząco wzmocniło pozycję szlachty w państwie.

12 marca 1434

Utworzenie województwa ruskiego

12 marca 1434 roku król Władysław Jagiełło utworzył województwo ruskie jako nową jednostkę administracyjną Królestwa Polskiego. Województwo powstało na terenach dawnego Księstwa Halicko-Włodzimierskiego i objęło pięć ziem ze stolicą we Lwowie.

31 grudnia 1435

Pokój w Brześciu Kujawskim

Pokój w Brześciu Kujawskim zawarty 31 grudnia 1435 roku między Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. Traktat zakończył dwuletni konflikt zbrojny, przynosząc znaczące zmiany terytorialne i gospodarcze. Polska odzyskała Nieszawę wraz z okolicznymi ziemiami oraz uzyskała istotne przywileje handlowe.

15 maja 1440

Koronacja Władysława III na króla Węgier

15 maja 1440 roku w Székesfehérvár Władysław III Warneńczyk został koronowany na króla Węgier. Wydarzenie to zapoczątkowało unię personalną między Polską a Węgrami, tworząc potężny sojusz przeciwko Imperium Osmańskiemu. Tego samego dnia doszło również do kontrowersyjnej koronacji trzymiesięcznego Władysława Pogrobowca.

10 listopada 1444

Wojny polsko-tureckie

Seria konfliktów zbrojnych między Rzeczpospolitą a Imperium Osmańskim, trwających od XV do XVII wieku. Najważniejszym momentem była odsiecz wiedeńska w 1683 roku pod dowództwem Jana III Sobieskiego, która powstrzymała ekspansję turecką w Europie.

6 lutego 1454

Wojna trzynastoletnia

Jeden z najważniejszych konfliktów zbrojnych w historii średniowiecznej Polski, trwający od 1454 do 1466 roku. Rozpoczął się wydaniem aktu inkorporacji Prus do Korony Polskiej przez Kazimierza Jagiellończyka, a zakończył drugim pokojem toruńskim.

14 września 1454

Przywilej cerekwicko-nieszawski

Przywilej cerekwicko-nieszawski został wydany przez króla Kazimierza Jagiellończyka w 1454 roku. Dokument ten znacząco ograniczył władzę królewską na rzecz szlachty, wprowadzając m.in. zakaz nakładania nowych podatków bez zgody sejmików oraz zasadę nietykalności osobistej szlachty.

18 września 1454

Bitwa pod Chojnicami

Bitwa pod Chojnicami (18 września 1454) - kluczowe starcie wojny trzynastoletniej między wojskami Królestwa Polskiego pod dowództwem Kazimierza Jagiellończyka a siłami zakonu krzyżackiego. Zakończyła się druzgocącą klęską wojsk polskich i wymusiła reformę systemu militarnego.

7 czerwca 1457

Oblężenie Malborka

Oblężenie Malborka w 1457 roku było kluczowym wydarzeniem wojny trzynastoletniej. Twierdza będąca symbolem potęgi zakonu krzyżackiego została zdobyta przez wojska polskie pod dowództwem Kazimierza Jagiellończyka poprzez wykupienie jej od czeskich najemników za 190 000 florenów węgierskich.

19 października 1466

II pokój toruński

II pokój toruński był przełomowym traktatem pokojowym zawartym 19 października 1466 roku między Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. Na jego mocy Polska odzyskała Pomorze Gdańskie i inne terytoria, a państwo zakonne stało się lennem Korony Polskiej. Traktat zakończył wojnę trzynastoletnią i znacząco zmienił układ sił w Europie Środkowej.

18 stycznia 1493

Pierwszy Sejm Walny w Piotrkowie

Pierwszy Sejm Walny został zwołany 18 stycznia 1493 roku w Piotrkowie przez króla Jana I Olbrachta. Wydarzenie to zapoczątkowało erę polskiego parlamentaryzmu, wprowadzając dwuizbowy system parlamentarny składający się z Senatu i Izby Poselskiej. Podczas obrad uchwalono 33 konstytucje sejmowe, które ukształtowały fundamenty polskiego systemu politycznego.

30 marca 1505

Konstytucja Nihil novi

Konstytucja Nihil novi, uchwalona 30 marca 1505 roku podczas sejmu w Radomiu za panowania króla Aleksandra Jagiellończyka, wprowadziła fundamentalną zasadę ograniczającą władzę królewską na rzecz parlamentu. Ten przełomowy akt prawny stał się podstawą demokracji szlacheckiej w Polsce.

3 maja 1505

Konstytucja Nihil novi

Konstytucja Nihil novi została uchwalona na sejmie w Radomiu za panowania króla Aleksandra Jagiellończyka. Ten przełomowy akt prawny wprowadził fundamentalną zasadę, że król nie może ustanawiać nowych praw bez zgody senatu i izby poselskiej, co położyło podwaliny pod rozwój demokracji szlacheckiej w Polsce.

31 maja 1505

Zjazd w Radomiu

Zjazd w Radomiu z 1505 roku - przełomowe wydarzenie w historii Polski, podczas którego uchwalono konstytucję 'Nihil novi'. Szlachta uzyskała prawo współdecydowania o nowych prawach, co znacząco ograniczyło władzę królewską i wzmocniło pozycję szlachty w systemie politycznym państwa.

18 kwietnia 1518

Ślub Zygmunta Starego z Boną Sforzą

18 kwietnia 1518 roku na Wawelu odbyła się ceremonia zaślubin króla Zygmunta I Starego z włoską księżniczką Boną Sforzą. Wydarzenie to zapoczątkowało okres intensywnych przemian kulturowych i gospodarczych w Polsce, wprowadzając elementy włoskiego renesansu na polski dwór królewski.

8 kwietnia 1525

Sekularyzacja zakonu krzyżackiego

W 1525 roku nastąpiła sekularyzacja zakonu krzyżackiego, gdy wielki mistrz Albrecht Hohenzollern przekształcił państwo zakonne w świeckie Księstwo Pruskie. Wydarzenie to zostało przypieczętowane traktatem krakowskim i hołdem pruskim złożonym królowi Polski Zygmuntowi I Staremu.

10 kwietnia 1525

Hołd pruski

Historyczna ceremonia na Rynku Głównym w Krakowie, podczas której ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego Albrecht Hohenzollern złożył hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi I Staremu. Wydarzenie to zakończyło wieloletni konflikt polsko-krzyżacki i doprowadziło do utworzenia świeckiego Księstwa Pruskiego jako lenno Korony Polskiej.

9 października 1533

Pokój wieczysty z Turcją

9 października 1533 roku w Stambule został zawarty pokój wieczysty między Rzeczpospolitą a Imperium Osmańskim. Traktat, wynegocjowany przez polskiego posła Piotra Opalińskiego, zakończył okres napięć między państwami trwający od końca XV wieku i uregulował kwestie handlowe oraz dyplomatyczne.

1 lipca 1569

Unia lubelska

Podpisanie unii lubelskiej w Lublinie, która połączyła Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów. To przełomowe wydarzenie stworzyło jedno z największych państw ówczesnej Europy.

1 lipca 1569

Unia lubelska

Unia lubelska została zawarta 1 lipca 1569 roku w Lublinie, łącząc Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów. To przełomowe wydarzenie, zainicjowane przez króla Zygmunta II Augusta, stworzyło jeden z największych organizmów państwowych ówczesnej Europy.

7 lipca 1572

Śmierć Zygmunta II Augusta

7 lipca 1572 roku w zamku w Knyszynie zmarł Zygmunt II August, ostatni męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów. Jego śmierć zakończyła okres dziedzicznej monarchii w Polsce i zapoczątkowała epokę wolnych elekcji.

7 lipca 1572

Śmierć Zygmunta Augusta

7 lipca 1572 roku w Knyszynie zmarł Zygmunt II August, ostatni męski przedstawiciel dynastii Jagiellonów. Jego śmierć zakończyła erę dziedzicznego przekazywania władzy w Polsce i zapoczątkowała okres wolnych elekcji.

5 kwietnia 1573

Pierwsza wolna elekcja

Pierwsza wolna elekcja w historii Polski odbyła się w 1573 roku na polach wsi Kamień pod Warszawą. W wyniku 35-dniowego głosowania, w którym uczestniczyło około 40 000 szlachciców, wybrano Henryka Walezego na pierwszego króla elekcyjnego Rzeczypospolitej.

18 listopada 1655

Obrona Jasnej Góry

Heroiczna obrona klasztoru na Jasnej Górze przed wojskami szwedzkimi podczas potopu szwedzkiego. Pod dowództwem przeora Augustyna Kordeckiego, 230 obrońców przez 40 dni skutecznie odpierało ataki 3200 żołnierzy szwedzkich, co stało się punktem zwrotnym w wojnie.

3 maja 1660

Pokój w Oliwie

Pokój w Oliwie został podpisany 3 maja 1660 roku w klasztorze cysterskim w Oliwie koło Gdańska. Traktat zakończył potop szwedzki (1655-1660) i wprowadził nowy ład w Europie Północnej. Na jego mocy Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do korony szwedzkiej, a Inflanty zostały podzielone między Polskę a Szwecję.

30 stycznia 1667

Rozejm w Andruszowie

Rozejm w Andruszowie z 30 stycznia 1667 roku to przełomowy traktat pokojowy między Rzeczpospolitą a Carstwem Rosyjskim. Na jego mocy Rosja otrzymała Smoleńszczyznę i Lewobrzeżną Ukrainę, a Rzeczpospolita zachowała Prawobrzeżną Ukrainę.

12 września 1683

Bitwa pod Wiedniem

Bitwa pod Wiedniem (12 września 1683) była przełomowym starciem, w którym połączone siły chrześcijańskie pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego pokonały armię Imperium Osmańskiego dowodzoną przez Kara Mustafę. Zwycięstwo to powstrzymało ekspansję turecką w Europie i uratowało Wiedeń przed okupacją.

29 lutego 1768

Konfederacja barska

Konfederacja barska (1768-1772) była pierwszym polskim powstaniem narodowym, zawiązanym w obronie wiary katolickiej i niezależności Rzeczypospolitej przed rosyjską dominacją. Utworzona 29 lutego 1768 roku w Barze na Podolu, mimo klęski militarnej stała się symbolem walki o niepodległość i zapoczątkowała tradycję powstań narodowych.

5 sierpnia 1772

Pierwszy rozbiór Polski

W 1772 roku nastąpił pierwszy rozbiór Polski dokonany przez Rosję, Prusy i Austrię. W wyniku tego wydarzenia Rzeczpospolita straciła około 211 000 km² terytorium oraz 4,5 miliona mieszkańców. Było to jedno z najbardziej dramatycznych wydarzeń w historii Polski, które zapoczątkowało proces upadku państwa.

14 października 1773

Utworzenie KEN

Powołanie Komisji Edukacji Narodowej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego - pierwszego ministerstwa oświaty w Europie, które zrewolucjonizowało system edukacji w Polsce.

14 października 1773

Powstanie Komisji Edukacji Narodowej

Komisja Edukacji Narodowej (KEN) została utworzona 14 października 1773 roku z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Była pierwszym w Europie ministerstwem oświaty i jednym z najważniejszych osiągnięć epoki polskiego oświecenia.

3 maja 1791

Konstytucja 3 maja

Konstytucja 3 maja została uchwalona 3 maja 1791 roku jako pierwsza w Europie i druga na świecie spisana konstytucja. Dokument wprowadził fundamentalne zmiany w ustroju Rzeczypospolitej, w tym zniesienie liberum veto, ustanowienie dziedziczności tronu i trójpodział władzy. Mimo krótkiego okresu obowiązywania, stała się symbolem polskich dążeń niepodległościowych i reformatorskich.

23 stycznia 1793

Drugi rozbiór Polski

23 stycznia 1793 roku Rosja i Prusy dokonały drugiego rozbioru Polski. W wyniku tego wydarzenia Rzeczpospolita utraciła około 307 tys. km² terytorium, w tym dostęp do Morza Bałtyckiego. Rozbiór został zatwierdzony przez Sejm Grodzieński pod przymusem rosyjskim.

24 marca 1794

Powstanie Kościuszkowskie

Powstanie kościuszkowskie rozpoczęło się 24 marca 1794 roku na krakowskim Rynku, gdzie Tadeusz Kościuszko złożył uroczystą przysięgę narodowi polskiemu. Była to ostatnia próba ratowania niepodległości Rzeczypospolitej przed trzecim rozbiorem. Mimo początkowych sukcesów, w tym zwycięstwa pod Racławicami, powstanie zakończyło się klęską po bitwie pod Maciejowicami.

24 października 1795

Trzeci rozbiór Polski

24 października 1795 roku w Petersburgu podpisano traktat rozbiorowy między Rosją, Prusami i Austrią, który doprowadził do całkowitego wymazania Polski z mapy Europy na 123 lata. Był to ostateczny akt likwidacji I Rzeczypospolitej.

24 października 1795

III rozbiór Polski

III rozbiór Polski był ostatecznym aktem podziału Rzeczypospolitej Obojga Narodów między Rosję, Prusy i Austrię w 1795 roku. Po upadku powstania kościuszkowskiego i abdykacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Polska zniknęła z mapy Europy na 123 lata.

9 stycznia 1797

Legiony Polskie we Włoszech

Legiony Polskie we Włoszech zostały utworzone 9 stycznia 1797 roku przez generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Była to polska formacja wojskowa walcząca u boku armii francuskiej, która stała się symbolem walki o niepodległość Polski po rozbiorach.

7 lipca 1807

Utworzenie Księstwa Warszawskiego

Księstwo Warszawskie zostało utworzone 7 lipca 1807 roku na mocy traktatu w Tylży. To niewielkie państwo, powstałe z ziem zaboru pruskiego z inicjatywy Napoleona Bonaparte, wprowadzało nowoczesne reformy społeczne i administracyjne, dając Polakom namiastkę własnej państwowości po rozbiorach.

15 maja 1815

Utworzenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego

15 maja 1815 roku na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie jako autonomiczną prowincję Królestwa Prus. Obejmowało obszar 28,951 km² z populacją 776 tysięcy mieszkańców. Księstwu nadano znaczącą autonomię administracyjną i kulturalną, gwarantując używanie języka polskiego w administracji i szkolnictwie.

29 listopada 1830

Powstanie Listopadowe

Powstanie Listopadowe - największy polski zryw niepodległościowy XIX wieku, rozpoczęty 29 listopada 1830 roku atakiem na Belweder w Warszawie. Powstanie, będące odpowiedzią na łamanie konstytucji przez cara Mikołaja I, trwało prawie rok i zakończyło się klęską powstańców w październiku 1831 roku.

1 stycznia 1831

Branka do wojska rosyjskiego

Branka była formą przymusowego poboru Polaków do armii carskiej w okresie zaborów. Szczególnie nasiliła się po powstaniu listopadowym w 1831 roku, trwając do 1874 roku. System charakteryzował się brutalnym zabieraniem młodych mężczyzn na 15-25 lat służby w odległych częściach Imperium Rosyjskiego.

25 lutego 1831

Bitwa pod Olszynką Grochowską

Największa bitwa powstania listopadowego, która rozegrała się 25 lutego 1831 roku na przedpolach Warszawy. W starciu uczestniczyło około 40 000 żołnierzy polskich pod dowództwem gen. Chłopickiego przeciwko 59 000 żołnierzom rosyjskim dowodzonym przez feldmarszałka Dybicza. Bitwa zakończyła się taktycznym zwycięstwem Polaków.

21 lutego 1846

Powstanie Krakowskie 1846

Powstanie krakowskie z 1846 roku było patriotycznym zrywem niepodległościowym przeciwko władzy austriackiej w Wolnym Mieście Krakowie. Rozpoczęło się w nocy z 20 na 21 lutego pod przywództwem Edwarda Dembowskiego i Jana Tyssowskiego, zakończyło się klęską 4 marca 1846 roku.

13 lutego 1857

Założenie PTPN

13 lutego 1857 roku w Poznaniu powstało Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, kluczowa instytucja naukowa i kulturalna w zaborze pruskim. Organizacja została założona przez 21 wybitnych przedstawicieli wielkopolskiej inteligencji pod przewodnictwem Augusta Cieszkowskiego.

22 stycznia 1863

Powstanie Styczniowe

Powstanie Styczniowe było największym polskim powstaniem narodowym przeciwko Imperium Rosyjskiemu, które wybuchło 22 stycznia 1863 roku w reakcji na przymusowy pobór młodych Polaków do armii carskiej. Trwało do jesieni 1864 roku i mimo militarnej porażki, stało się symbolem walki o niepodległość Polski.

1 stycznia 1864

Rusyfikacja w Królestwie Polskim

Proces systematycznej rusyfikacji Królestwa Polskiego nasilony po upadku powstania styczniowego w 1864 roku. Władze carskie wprowadziły szereg restrykcyjnych przepisów mających na celu całkowitą integrację Królestwa z Imperium Rosyjskim poprzez narzucenie rosyjskiej kultury, języka i zwyczajów.

17 listopada 1892

Założenie PPS

W dniach 17-23 listopada 1892 roku w paryskiej dzielnicy Saint-Mandé odbył się zjazd założycielski Polskiej Partii Socjalistycznej. W spotkaniu uczestniczyło 18 delegatów reprezentujących środowiska socjalistyczne z trzech zaborów. Przyjęto program łączący postulaty niepodległościowe z socjalistycznymi.

1 stycznia 1897

Powstanie Narodowej Demokracji

Narodowa Demokracja (endecja) została oficjalnie utworzona w 1897 roku jako jeden z najważniejszych ruchów politycznych w historii Polski. Jej korzenie sięgają 1887 roku, gdy Roman Dmowski i Zygmunt Balicki założyli Ligę Polską, przekształconą później w Ligę Narodową.

20 maja 1901

Strajk dzieci wrzesińskich

Historyczny protest polskich dzieci we Wrześni przeciwko germanizacji i przymusowemu nauczaniu religii w języku niemieckim. Wydarzenie z lat 1901-1902 stało się symbolem oporu przeciwko pruskiej polityce wynarodowienia i walki o zachowanie polskiej tożsamości narodowej.

28 lipca 1914

Wybuch I wojny światowej na ziemiach polskich

I wojna światowa rozpoczęła się 28 lipca 1914 roku, gdy Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. Na ziemiach polskich pierwsze działania wojenne rozpoczęły się w sierpniu 1914 roku, angażując terytoria wszystkich trzech zaborów w globalny konflikt.

16 sierpnia 1914

Powstanie Legionów Polskich

16 sierpnia 1914 roku powstały Legiony Polskie - polska formacja wojskowa w ramach armii austro-węgierskiej. Na ich czele stanął Józef Piłsudski, który przekształcił swoją organizację strzelecką w I Brygadę Legionów. Było to pierwsze od czasów powstania styczniowego regularne polskie wojsko.

4 lipca 1916

Bitwa pod Kostiuchnówką

Bitwa pod Kostiuchnówką (4-6 lipca 1916) była jedną z najważniejszych bitew Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Pod dowództwem Józefa Piłsudskiego wszystkie trzy brygady legionowe stawiły zacięty opór przeważającym siłom rosyjskim w ramach ofensywy Brusiłowa. W trzydniowych walkach poległo 162 legionistów, a 737 zostało rannych.

4 czerwca 1917

Utworzenie Błękitnej Armii

4 czerwca 1917 roku dekretem prezydenta Francji Raymonda Poincarégo została utworzona Armia Polska we Francji, znana jako Błękitna Armia. Formacja pod dowództwem generała Józefa Hallera składała się głównie z polskich ochotników z Ameryki Północnej oraz jeńców wojennych polskiego pochodzenia.

12 września 1917

Utworzenie Rady Regencyjnej

Rada Regencyjna Królestwa Polskiego została powołana przez władze niemieckie i austro-węgierskie jako najwyższy organ władzy państwowej w Królestwie Polskim. W jej skład weszli trzej regenci: arcybiskup Aleksander Kakowski, książę Zdzisław Lubomirski i hrabia Józef Ostrowski.

3 marca 1918

Traktat brzeski

Traktat brzeski podpisany 3 marca 1918 roku w Brześciu nad Bugiem między Rosją Radziecką a państwami centralnymi, kończący udział Rosji w I wojnie światowej. Dokument przyniósł ogromne zmiany terytorialne, w tym utratę przez Rosję około 780 000 km² terytorium.

11 listopada 1918

Święto Niepodległości

11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. W tym dniu Józef Piłsudski przejął władzę wojskową od Rady Regencyjnej, co zbiegło się z końcem I wojny światowej. Jest to jedno z najważniejszych świąt państwowych w Polsce.

11 listopada 1918

Odzyskanie Niepodległości

11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu, co stało się symbolicznym momentem odrodzenia państwa polskiego.

27 grudnia 1918

Powstanie Wielkopolskie

Powstanie Wielkopolskie (27 grudnia 1918 - 16 lutego 1919) było zwycięskim zrywem niepodległościowym Polaków przeciwko niemieckiemu zaborcy. Rozpoczęte w Poznaniu po przyjeździe Ignacego Jana Paderewskiego, doprowadziło do wyzwolenia większości terenów Wielkopolski i włączenia ich do odrodzonej Polski.

8 lutego 1919

Założenie PKO BP

8 lutego 1919 roku, na mocy dekretu Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, powstała Pocztowa Kasa Oszczędności - poprzednik dzisiejszego PKO Banku Polskiego. Była to pierwsza państwowa instytucja oszczędnościowa w odrodzonej Polsce.

11 lipca 1920

Plebiscyt na Warmii i Mazurach

11 lipca 1920 roku odbył się plebiscyt na Warmii i Mazurach, który miał zdecydować o przynależności państwowej tych terenów. W głosowaniu 97,8% głosujących opowiedziało się za Niemcami, a jedynie 2,2% za Polską. W wyniku plebiscytu tylko 5 gmin o łącznej powierzchni 44 km² zostało przyłączonych do Polski.

13 sierpnia 1920

Bitwa Warszawska 1920

Bitwa Warszawska, znana jako 'Cud nad Wisłą', była decydującym starciem wojny polsko-bolszewickiej. Pod dowództwem Józefa Piłsudskiego wojska polskie pokonały Armię Czerwoną, powstrzymując ekspansję komunizmu w Europie. Bitwa rozegrała się w dniach 13-25 sierpnia 1920 roku i zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę.

17 marca 1921

Konstytucja marcowa

17 marca 1921 roku Sejm Ustawodawczy uchwalił Konstytucję marcową - pierwszą nowoczesną ustawę zasadniczą odrodzonej Polski. Dokument wprowadził demokratyczny ustrój parlamentarno-gabinetowy i szeroki katalog praw obywatelskich.

2 maja 1921

III Powstanie Śląskie

III powstanie śląskie było zbrojnym zrywem na Górnym Śląsku, który rozpoczął się w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku. Powstańcy pod dowództwem Wojciecha Korfantego walczyli o przyłączenie jak największej części Górnego Śląska do Polski. W wyniku powstania i późniejszych decyzji dyplomatycznych, Polska otrzymała znaczącą część regionu wraz z większością infrastruktury przemysłowej.

12 września 1924

Utworzenie KOP

12 września 1924 roku utworzono Korpus Ochrony Pogranicza (KOP) - elitarną formację wojskową powołaną do ochrony wschodnich granic II Rzeczypospolitej przed sowieckimi dywersantami i przestępczością graniczną.

1 lutego 1925

Pierwsze nadanie Polskiego Radia

1 lutego 1925 roku ze studia przy ul. Narbutta w Warszawie rozpoczęło się pierwsze oficjalne nadawanie Polskiego Radia. To historyczne wydarzenie zapoczątkowało erę masowej komunikacji radiowej w Polsce.

10 lutego 1926

Powstanie Gdyni

Gdynia otrzymała prawa miejskie 10 lutego 1926 roku, przekształcając się z małej wioski rybackiej w nowoczesny port morski. Ta transformacja była kluczowym elementem budowy niepodległej Polski i jej dostępu do morza.

12 maja 1926

Przewrót majowy

Zamach stanu przeprowadzony przez Józefa Piłsudskiego w dniach 12-15 maja 1926 roku w Warszawie. W wyniku walk zginęło 379 osób, a 920 zostało rannych. Wydarzenie to zakończyło okres rządów parlamentarnych i zapoczątkowało erę sanacji w II RP.

19 stycznia 1928

Powstanie BBWR

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) został utworzony 19 stycznia 1928 roku z inicjatywy Józefa Piłsudskiego jako odpowiedź na kryzys parlamentarny w Polsce. Organizacja miała na celu stworzenie stabilnego zaplecza dla rządu sanacyjnego i wprowadzenie reform państwowych.

26 października 1931

Proces Brzeski

Proces Brzeski (1931-1932) - jeden z najgłośniejszych procesów politycznych II Rzeczypospolitej, podczas którego sądzono jedenastu czołowych działaczy opozycji z Centrolewu. Oskarżonych o próbę zamachu stanu przetrzymywano w Twierdzy Brzeskiej, a następnie skazano na kary więzienia od 1,5 do 3 lat.

25 lipca 1932

Pakt o nieagresji Polska-ZSRR

25 lipca 1932 roku w Moskwie podpisano polsko-sowiecki pakt o nieagresji, który miał gwarantować pokojowe stosunki między oboma państwami do 1945 roku. Dokument został jednostronnie złamany przez ZSRR 17 września 1939 roku w wyniku agresji na Polskę.

14 kwietnia 1934

Powstanie ONR

14 kwietnia 1934 roku w Warszawie powstał Obóz Narodowo-Radykalny (ONR), radykalna organizacja polityczna utworzona w wyniku rozłamu w Obozie Wielkiej Polski. Organizacja została zdelegalizowana już po trzech miesiącach działalności przez władze sanacyjne.

12 lipca 1934

Obóz w Berezie Kartuskiej

Obóz w Berezie Kartuskiej był miejscem odosobnienia dla przeciwników politycznych sanacji, utworzonym w 1934 roku na mocy dekretu prezydenta Ignacego Mościckiego. W latach 1934-1939 przez obóz przeszło około 3000 więźniów, głównie działaczy komunistycznych, narodowych i ukraińskich.

23 kwietnia 1935

Konstytucja kwietniowa

Uchwalenie Konstytucji kwietniowej 23 kwietnia 1935 roku, która zastąpiła Konstytucję marcową z 1921 roku. Dokument znacząco wzmocnił władzę wykonawczą i pozycję prezydenta, wprowadzając system autorytarny w II Rzeczypospolitej. Konstytucja obowiązywała do końca II wojny światowej i była uznawana przez rząd na uchodźstwie do 1990 roku.

12 maja 1935

Śmierć Józefa Piłsudskiego

12 maja 1935 roku o godzinie 20:45 w Belwederze zmarł Józef Piłsudski - Marszałek Polski, Naczelnik Państwa i dwukrotny premier. Przyczyną śmierci był zaawansowany rak żołądka. Jego odejście zakończyło ważną epokę w dziejach Polski.

1 września 1939

II wojna światowa

II wojna światowa była największym konfliktem zbrojnym w historii ludzkości, który rozpoczął się 1 września 1939 roku atakiem nazistowskich Niemiec na Polskę. Konflikt szybko rozprzestrzenił się na cały świat, angażując większość państw i pochłaniając miliony ofiar. Wojna zakończyła się w 1945 roku, fundamentalnie zmieniając porządek światowy.

9 września 1939

Bitwa nad Bzurą

Bitwa nad Bzurą, trwająca od 9 do 22 września 1939 roku, była największym starciem zbrojnym kampanii wrześniowej. W bitwie tej polskie armie 'Poznań' i 'Pomorze' pod dowództwem gen. Tadeusza Kutrzeby i gen. Władysława Bortnowskiego podjęły desperacką próbę powstrzymania niemieckiego natarcia na Warszawę.

17 września 1939

Atak ZSRR na Polskę

17 września 1939 roku Związek Radziecki, łamiąc obowiązujące traktaty międzynarodowe, dokonał zbrojnej napaści na Polskę. Atak był realizacją tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow i nastąpił w momencie, gdy Polska toczyła desperacką walkę z nazistowskimi Niemcami. Około 600 000 żołnierzy Armii Czerwonej, wspieranych przez 4700 czołgów i 3300 samolotów, przekroczyło wschodnią granicę Polski, rozpoczynając okres sowieckiej okupacji i masowych represji wobec ludności cywilnej.

17 września 1939

Wkroczenie Armii Czerwonej do Polski

17 września 1939 roku Armia Czerwona rozpoczęła inwazję na Polskę, realizując tajne postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow. Atak przeprowadzono bez wypowiedzenia wojny, gdy polska armia walczyła z Niemcami na zachodzie. Sowiecka agresja doprowadziła do zajęcia wschodnich terenów Polski, masowych deportacji ludności i zbrodni na polskich oficerach i inteligencji.

17 września 1939

Wkroczenie Armii Czerwonej do Polski

17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła granice Polski, realizując tajne postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow. To wydarzenie, wraz z późniejszym wkroczeniem wojsk sowieckich w 1944 roku, fundamentalnie zmieniło losy Polski, prowadząc do instalacji władzy komunistycznej i znaczących zmian terytorialnych po II wojnie światowej.

17 września 1939

Sowiecka okupacja wschodnich terenów polski

Sowiecka okupacja wschodnich terenów II Rzeczypospolitej rozpoczęła się 17 września 1939 roku, gdy Armia Czerwona przekroczyła granice Polski. Wydarzenie to było bezpośrednim skutkiem tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow. Inwazja doprowadziła do masowych deportacji, represji i fundamentalnych zmian terytorialnych oraz demograficznych w Polsce.

27 września 1939

Polskie Państwo Podziemne

Polskie Państwo Podziemne powstało 27 września 1939 roku jako tajna struktura administracyjna i wojskowa w odpowiedzi na niemiecką i sowiecką okupację Polski. Było to unikalne zjawisko w skali europejskiej, obejmujące zarówno struktury cywilne jak i wojskowe, które działały w konspiracji przez cały okres II wojny światowej.

28 września 1939

Kapitulacja Warszawy

Kapitulacja Warszawy 28 września 1939 roku zakończyła heroiczną 20-dniową obronę stolicy Polski przed niemieckim najeźdźcą. Po wyczerpującej walce, w obliczu przeważających sił wroga, braku zaopatrzenia i dramatycznej sytuacji ludności cywilnej, dowództwo obrony miasta podjęło decyzję o poddaniu się. Akt kapitulacji podpisano o godzinie 13:15 w Ożarowie Mazowieckim.

29 września 1939

Kapitulacja Twierdzy Modlin

Twierdza Modlin, położona u zbiegu Wisły i Narwi, była jednym z ostatnich punktów polskiego oporu podczas kampanii wrześniowej 1939 roku. Po 19 dniach heroicznej obrony, dowodzonej przez gen. Wiktora Thommée, wobec wyczerpania zapasów i braku nadziei na odsiecz, twierdza skapitulowała 29 września 1939 roku. Obrona Modlina stała się symbolem męstwa i determinacji polskiego żołnierza w obliczu niemieckiej agresji.

2 października 1939

Bitwa pod Kockiem

Bitwa pod Kockiem (2-5 października 1939) była ostatnią bitwą regularnych oddziałów Wojska Polskiego podczas kampanii wrześniowej. Samodzielna Grupa Operacyjna 'Polesie' pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga stawiła heroiczny opór przeważającym siłom niemieckim. Mimo nieuchronnej klęski, bitwa stała się symbolem niezłomności polskiego żołnierza.

6 listopada 1939

Sonderaktion Krakau

Sonderaktion Krakau to brutalna akcja przeprowadzona przez nazistowskie Niemcy 6 listopada 1939 roku w Krakowie, podczas której aresztowano 183 pracowników naukowych, głównie z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydarzenie to było częścią szerszego planu okupanta mającego na celu zniszczenie polskiej inteligencji i kultury. Większość aresztowanych trafiła do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie 15 profesorów straciło życie.

9 listopada 1939

Sonderaktion w Lublinie

Sonderaktion w Lublinie była brutalną operacją przeprowadzoną przez niemieckich okupantów w dniach 9-11 listopada 1939 roku. Podczas akcji aresztowano około 250 przedstawicieli lubelskiej inteligencji, z czego 45 osób zostało zamordowanych na Zamku Lubelskim. Była to jedna z pierwszych masowych akcji eksterminacyjnych wymierzonych w polskie elity podczas II wojny światowej.

13 listopada 1939

Powstanie związku walki zbrojnej

Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) został utworzony 13 listopada 1939 roku na mocy rozkazu gen. Władysława Sikorskiego jako główna organizacja konspiracyjna w okupowanej Polsce. ZWZ powstał w miejsce Służby Zwycięstwu Polski i działał do przekształcenia w Armię Krajową w 1942 roku. Organizacja ta stała się fundamentem polskiego państwa podziemnego podczas II wojny światowej.

8 lutego 1940

Wysiedlenia żydów do gett w Polsce

Masowe wysiedlenia Żydów do gett w okupowanej Polsce rozpoczęły się na początku 1940 roku. Był to systematyczny proces izolacji ludności żydowskiej, zainicjowany przez nazistowskich okupantów, który doprowadził do utworzenia największych gett w historii, w tym warszawskiego getta mieszczącego ponad 400 000 osób. Działania te stanowiły kluczowy etap w realizacji nazistowskiej polityki eksterminacji Żydów.

5 marca 1940

Zbrodnia katyńska

Zbrodnia katyńska była masowym mordem dokonanych na około 22,000 polskich jeńców wojennych, głównie oficerów i przedstawicieli inteligencji, przez sowieckie NKWD wiosną 1940 roku. Decyzja o przeprowadzeniu egzekucji zapadła 5 marca 1940 roku na mocy rozkazu Biura Politycznego WKP(b), podpisanego przez Stalina. Egzekucje przeprowadzono w Katyniu, Charkowie i Kalininie między kwietniem a majem 1940 roku.

20 kwietnia 1940

Związek Odwetu

Związek Odwetu - tajna organizacja dywersyjna utworzona 20 kwietnia 1940 roku w ramach Związku Walki Zbrojnej. Prowadził akcje sabotażowe i dywersyjne przeciwko niemieckiemu okupantowi, znacząco osłabiając jego potencjał militarny i gospodarczy. Organizacja działała do listopada 1942 roku, gdy została włączona w struktury Kedywu Armii Krajowej.

16 maja 1940

Akcja AB

Akcja AB (Außerordentliche Befriedungsaktion) była masową akcją eksterminacyjną przeprowadzoną przez nazistów w okupowanej Polsce od maja do lipca 1940 roku. Jej celem było wymordowanie polskiej inteligencji i elit społecznych. W wyniku operacji aresztowano około 6000 osób, z czego ponad 3500 zostało zamordowanych w masowych egzekucjach, głównie w Palmirach pod Warszawą.

15 lipca 1940

Polskie dywizjony 302 i 303

W lipcu i sierpniu 1940 roku powstały dwa legendarne polskie dywizjony myśliwskie - 302 'Poznański' i 303 'Warszawski' im. Tadeusza Kościuszki, które odegrały kluczową rolę w Bitwie o Anglię. Polscy piloci wykazali się niezwykłą skutecznością bojową, odwagą i poświęceniem w obronie brytyjskiego nieba przed niemiecką Luftwaffe.

16 listopada 1940

Utworzenie getta warszawskiego

16 listopada 1940 roku nazistowskie Niemcy oficjalnie utworzyły getto warszawskie, największe getto żydowskie w okupowanej Europie. Na obszarze 3,4 km² stłoczono ponad 400 000 osób żydowskiego pochodzenia, odgradzając je od reszty miasta 3-metrowymi murami. Decyzja ta była częścią szerszego planu nazistów, mającego na celu izolację i eksterminację ludności żydowskiej.

4 sierpnia 1941

Uwolnienie Generała Władysława Andersa

4 sierpnia 1941 roku generał Władysław Anders został uwolniony z sowieckiego więzienia na Łubiance w Moskwie. Jego uwolnienie było bezpośrednim skutkiem układu Sikorski-Majski i zmieniającej się sytuacji geopolitycznej po ataku Niemiec na ZSRR. Wydarzenie to umożliwiło formowanie Armii Polskiej w ZSRR oraz ewakuację tysięcy Polaków z terenów sowieckich.

14 sierpnia 1941

Utworzenie Armii Polskiej w ZSRR

14 sierpnia 1941 roku, po podpisaniu układu Sikorski-Majski, rozpoczęto formowanie Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa. Było to następstwem porozumienia między rządem polskim na uchodźstwie a władzami sowieckimi. Armia ta stała się symbolem nadziei dla tysięcy Polaków deportowanych w głąb ZSRR i umożliwiła im wydostanie się z sowieckich łagrów.

23 lipca 1942

Obóz zagłady Treblinka II

Obóz zagłady Treblinka II został utworzony 23 lipca 1942 roku jako część nazistowskiej Akcji Reinhardt. Zlokalizowany około 80 km na północny wschód od Warszawy, stał się miejscem masowej zagłady około 800-900 tysięcy osób, głównie Żydów z Polski i innych krajów okupowanej Europy. Obóz funkcjonował do listopada 1943 roku, kiedy to został zlikwidowany po buncie więźniów z 2 sierpnia 1943 roku.

7 sierpnia 1942

Śmierć Janusza Korczaka

Janusz Korczak, wybitny polski pedagog, lekarz i pisarz, wraz z około 200 dziećmi z prowadzonego przez siebie sierocińca, został deportowany z getta warszawskiego do obozu zagłady w Treblince. Mimo oferowanej mu możliwości ucieczki, zdecydował się pozostać ze swoimi podopiecznymi do końca, ginąc razem z nimi w komorze gazowej. Jego heroiczna postawa i oddanie dzieciom uczyniły go symbolem humanitaryzmu w czasach Holocaustu.

7 października 1942

Akcja "Wieniec"

Akcja 'Wieniec' była jedną z najbardziej spektakularnych operacji dywersyjnych przeprowadzonych przez Armię Krajową podczas II wojny światowej. W nocy z 7 na 8 października 1942 roku polskie podziemie przeprowadziło skoordynowany atak na siedem strategicznych punktów kolejowych wokół Warszawy, skutecznie paraliżując niemieckie linie zaopatrzenia.

1 marca 1943

Związek Patriotów Polskich

Związek Patriotów Polskich (ZPP) został utworzony 1 marca 1943 roku w Moskwie jako organizacja reprezentująca interesy polskiej ludności w ZSRR podczas II wojny światowej. Pod przewodnictwem Wandy Wasilewskiej ZPP zajmował się pomocą deportowanym Polakom oraz formowaniem polskich sił zbrojnych na terenie Związku Radzieckiego.

13 marca 1943

Likwidacja getta krakowskiego

Likwidacja getta krakowskiego była kulminacyjnym momentem prześladowań żydowskiej społeczności Krakowa podczas II wojny światowej. W dniach 13-14 marca 1943 roku naziści przeprowadzili ostateczną akcję likwidacyjną, podczas której zamordowano około 2000 osób na miejscu, 3000 przeniesiono do obozu w Płaszowie, a pozostałych deportowano do Auschwitz-Birkenau. Wydarzenie to stanowiło tragiczny koniec społeczności żydowskiej w Krakowie, która przed wojną liczyła ponad 60 000 osób.

13 kwietnia 1943

Odkrycie grobów katyńskich

13 kwietnia 1943 roku niemieckie radio ogłosiło odkrycie masowych grobów polskich oficerów w Lesie Katyńskim. Wydarzenie to ujawniło zbrodnie NKWD na polskich jeńcach wojennych i funkcjonariuszach państwowych, którzy zostali zamordowani na mocy decyzji najwyższych władz sowieckich w 1940 roku. Odkrycie doprowadziło do zerwania stosunków dyplomatycznych między rządem polskim na uchodźstwie a ZSRR.

19 kwietnia 1943

Powstanie w gettcie warszawskim

Powstanie w getcie warszawskim było największym żydowskim zrywem zbrojnym podczas II wojny światowej. Rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 roku jako odpowiedź na niemieckie plany całkowitej likwidacji getta. Mimo heroicznej walki powstańców i trwającego prawie miesiąc oporu, powstanie zakończyło się 16 maja 1943 roku klęską i całkowitym zniszczeniem getta warszawskiego.

22 lipca 1944

Likwidacja obozu koncentracyjnego na Majdanku

22 lipca 1944 roku naziści dokonali likwidacji obozu koncentracyjnego na Majdanku w obliczu zbliżającej się Armii Czerwonej. Następnego dnia, 23 lipca, obóz został wyzwolony przez wojska sowieckie, które odkryły liczne dowody zbrodni nazistowskich. Majdanek był jednym z największych niemieckich obozów koncentracyjnych, w którym zginęło około 80 000 osób.

1 sierpnia 1944

Powstanie Warszawskie

Powstanie Warszawskie było największym zrywem ruchu oporu w okupowanej Europie podczas II wojny światowej. Rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00 (tzw. godzina 'W') w Warszawie i trwało 63 dni, do 3 października 1944 roku. Było próbą wyzwolenia stolicy przed wkroczeniem Armii Czerwonej i zademonstrowania polskiej suwerenności.

16 grudnia 1944

Akcja "Burza"

Akcja 'Burza' była niemiecką ofensywą podczas II wojny światowej, rozpoczętą 16 grudnia 1944 roku. Stanowiła desperacką próbę Niemców odwrócenia losów wojny na froncie wschodnim. W operację zaangażowano 900 000 żołnierzy, 2 700 czołgów i 1 800 samolotów niemieckich.

17 stycznia 1945

Wyzwolenie Warszawy przez Armię Czerwoną

17 stycznia 1945 roku wojska 1. Frontu Białoruskiego pod dowództwem marszałka Gieorgija Żukowa wkroczyły do zrujnowanej Warszawy. Wydarzenie to stanowiło część operacji Wiślańsko-Odrzańskiej i zakończyło niemiecką okupację stolicy Polski. Wyzwolenie miasta otworzyło nowy rozdział w historii kraju, choć przyniosło ze sobą także kontrowersje związane z późniejszą dominacją sowiecką.

15 grudnia 1948

Powstanie PZPR

15 grudnia 1948 roku w Warszawie doszło do połączenia Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), w wyniku czego powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR). Wydarzenie to, znane jako Kongres Zjednoczeniowy, rozpoczęło ponad 40-letni okres rządów komunistycznych w Polsce.

22 lipca 1952

Uchwalenie Konstytucji PRL

22 lipca 1952 roku Sejm Ustawodawczy uchwalił Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dokument składający się z 91 artykułów wprowadził fundamentalne zmiany ustrojowe, sankcjonując socjalistyczny charakter państwa i władzy partii komunistycznej. Za przyjęciem konstytucji głosowało 451 posłów, przy rekordowej frekwencji 99%.

22 lipca 1954

Uruchomienie Huty im. Lenina

22 lipca 1954 roku nastąpiło oficjalne uruchomienie Huty im. Lenina w Krakowie. Był to największy zakład metalurgiczny w powojennej Polsce, którego budowa rozpoczęła się w 1950 roku na terenach podkrakowskiej wsi Mogiła. Kombinat stał się symbolem industrializacji kraju i przyczynił się do powstania nowej dzielnicy - Nowej Huty.

28 czerwca 1956

Poznański Czerwiec '56

Masowy protest robotniczy w Poznaniu przeciwko komunistycznej władzy, rozpoczęty przez pracowników Zakładów Cegielskiego. W wyniku starć z wojskiem i milicją zginęło 57 osób, a 600 zostało rannych. Wydarzenia te stały się symbolem walki o godność i sprawiedliwość społeczną.

19 października 1956

Polski Październik 1956

W październiku 1956 roku podczas VIII Plenum KC PZPR Władysław Gomułka został wybrany na I sekretarza KC PZPR, co zapoczątkowało okres odwilży w polskiej polityce. Wydarzenie to, znane jako Polski Październik, przyniosło liberalizację systemu komunistycznego i większą niezależność od ZSRR.

8 marca 1968

Wydarzenia Marcowe 1968

Wydarzenia Marcowe to seria protestów studenckich w marcu 1968 roku, które rozpoczęły się po zdjęciu 'Dziadów' z Teatru Narodowego. Protesty spotkały się z brutalną reakcją władz komunistycznych i doprowadziły do masowych represji oraz kampanii antysemickiej.

14 grudnia 1970

Grudzień '70

Tragiczne wydarzenia na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku, kiedy władze komunistyczne krwawo stłumiły protesty robotnicze przeciwko podwyżkom cen. W wyniku brutalnej pacyfikacji zginęło 41 osób, a ponad tysiąc zostało rannych.

1 kwietnia 1981

System kartkowy w PRL

1 kwietnia 1981 roku władze PRL wprowadziły powszechny system kartkowy na mięso jako odpowiedź na pogłębiający się kryzys gospodarczy. System reglamentacji obejmował przydziały mięsa i wędlin dla różnych grup społecznych i funkcjonował do sierpnia 1989 roku.

13 grudnia 1981

Stan wojenny w Polsce

13 grudnia 1981 roku o godzinie 0:00 wprowadzono w Polsce stan wojenny. Generał Wojciech Jaruzelski ogłosił tę decyzję w wystąpieniu telewizyjnym o 6:00 rano. Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) przejęła kontrolę nad państwem, wprowadzając szereg restrykcji i ograniczeń swobód obywatelskich.

22 lipca 1983

Zniesienie stanu wojennego

22 lipca 1983 roku Sejm PRL uchwalił ustawę o zniesieniu stanu wojennego w Polsce, kończąc tym samym 586-dniowy okres drastycznych ograniczeń praw obywatelskich wprowadzonych 13 grudnia 1981 roku przez władze komunistyczne.

19 października 1984

Morderstwo ks. Popiełuszki

19 października 1984 roku funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa PRL uprowadzili i zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę, kapelana Solidarności. Jego ciało odnaleziono w Zalewie Włocławskim. Zbrodnia ta stała się symbolem represji komunistycznych wobec Kościoła i opozycji w Polsce.

6 lutego 1989

Obrady Okrągłego Stołu

Historyczne negocjacje między władzą komunistyczną a opozycją solidarnościową, które odbyły się w Warszawie od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 roku. Doprowadziły do przełomowych zmian ustrojowych w Polsce, umożliwiając pokojowe przejście do systemu demokratycznego.

6 lutego 1989

Okrągły Stół i wybory 1989

Obrady Okrągłego Stołu (6 lutego - 5 kwietnia 1989) oraz pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne (4 czerwca 1989) to przełomowe wydarzenia, które zapoczątkowały transformację ustrojową w Polsce i doprowadziły do upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.

4 czerwca 1989

Wybory czerwcowe 1989

Pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne w Polsce, które odbyły się 4 czerwca 1989 roku. Wydarzenie to było rezultatem ustaleń Okrągłego Stołu i doprowadziło do zwycięstwa Solidarności, upadku komunizmu oraz rozpoczęcia transformacji ustrojowej w Polsce.

9 grudnia 1990

Wybór Lecha Wałęsy na prezydenta

Lech Wałęsa zostaje pierwszym demokratycznie wybranym prezydentem Polski, zwyciężając w drugiej turze wyborów z wynikiem 74,25% głosów. To historyczne wydarzenie symbolizuje ostateczne zerwanie z komunizmem i początek demokratycznej Polski.

17 czerwca 1992

Pierwszy McDonald's w Polsce

17 czerwca 1992 roku w Warszawie otwarto pierwszą restaurację McDonald's w Polsce. Wydarzenie to przyciągnęło ponad 45 000 klientów pierwszego dnia i symbolizowało transformację gospodarczą kraju po upadku komunizmu.

12 marca 1999

Polska w NATO

Polska oficjalnie dołączyła do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) podczas uroczystej ceremonii w Independence, Missouri. To historyczne wydarzenie zakończyło dekadę starań o członkostwo i zapewniło Polsce gwarancje bezpieczeństwa w ramach najpotężniejszego sojuszu militarnego świata.

7 czerwca 2003

Referendum akcesyjne Polski do UE

Historyczne referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej odbyło się w dniach 7-8 czerwca 2003 roku. W głosowaniu wzięło udział 58,85% uprawnionych obywateli, z czego 77,45% opowiedziało się za wstąpieniem do UE.

13 czerwca 2004

Pierwsze Eurowybory w Polsce

13 czerwca 2004 roku odbyły się pierwsze w historii Polski wybory do Parlamentu Europejskiego. W głosowaniu wzięło udział 20,87% uprawnionych do głosowania, a zwycięstwo odniosła Platforma Obywatelska, zdobywając 24,1% głosów i 15 mandatów. Wydarzenie to stanowiło kluczowy moment w procesie integracji Polski z Unią Europejską.

10 kwietnia 2010

Katastrofa smoleńska

10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku rozbił się polski samolot Tu-154M z 96 osobami na pokładzie, w tym z parą prezydencką. Delegacja leciała na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. To największa tragedia w najnowszej historii Polski.

1 grudnia 2014

Tusk szefem Rady UE

Donald Tusk objął stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej jako pierwszy Polak i przedstawiciel Europy Środkowo-Wschodniej. Jego nominacja została przegłosowana 30 sierpnia 2014 roku przy poparciu 27 państw członkowskich UE.

21 stycznia 2025

Dzień Babci

Święto obchodzone w Polsce 21 stycznia, zapoczątkowane w 1964 roku w Poznaniu z inicjatywy tygodnika 'Kobieta i Życie'. To wyjątkowy dzień poświęcony wszystkim babciom, podkreślający ich nieocenioną rolę w życiu rodzinnym i wychowaniu młodego pokolenia.

3 lutego 2025

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Święto państwowe ustanowione w 2011 roku upamiętniające żołnierzy antykomunistycznego podziemia, którzy w latach 1944-1963 stawiali opór sowietyzacji Polski. Obchodzone 1 marca, w rocznicę zamordowania siedmiu członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia 'Wolność i Niezawisłość'.

20 lutego 2025

Ustanowienie Dnia Flagi RP

Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej został ustanowiony przez Sejm RP 20 lutego 2004 roku jako wyraz szacunku dla polskich barw narodowych. Święto obchodzone jest 2 maja, między Świętem Pracy a Świętem Konstytucji 3 Maja.