Oblężenie Malborka w 1457 roku było kluczowym wydarzeniem wojny trzynastoletniej. Twierdza będąca symbolem potęgi zakonu krzyżackiego została zdobyta przez wojska polskie pod dowództwem Kazimierza Jagiellończyka poprzez wykupienie jej od czeskich najemników za 190 000 florenów węgierskich.

Oblężenie Malborka to jedno z najważniejszych wydarzeń militarnych XV wieku na terenie państwa krzyżackiego. Ta potężna twierdza przez wieki stanowiła symbol potęgi Zakonu Krzyżackiego w regionie i była uznawana za praktycznie niemożliwą do zdobycia.

W 1454 roku rozpoczął się długotrwały konflikt zwany wojną trzynastoletnią między Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim. To właśnie podczas tego konfliktu miało miejsce słynne oblężenie Malborka które stało się jednym z kluczowych momentów całej wojny. Próba zdobycia twierdzy przez wojska polskie pod dowództwem króla Kazimierza Jagiellończyka miała strategiczne znaczenie dla dalszego przebiegu konfliktu.

Konflikt polsko-krzyżacki sięga korzeniami początku XIII wieku, gdy Zakon Krzyżacki otrzymał ziemie na Pomorzu. Napięcia między Królestwem Polskim a państwem zakonnym narastały przez kolejne stulecia, prowadząc do serii konfliktów zbrojnych.

Bezpośrednim impulsem do wybuchu wojny trzynastoletniej było powstanie Związku Pruskiego w 1440 roku. Główne przyczyny konfliktu obejmowały:

• Rosnące obciążenia podatkowe nakładane przez Zakon na pruskie miasta

• Monopolizację handlu bałtyckiego przez Krzyżaków

• Ograniczanie autonomii miast pruskich przez władze zakonne

• Wykluczenie miejscowej szlachty z udziału w zarządzaniu państwem zakonnym

• Siedziba wielkich mistrzów zakonu od 1309 roku

• Największa gotycka twierdza w Europie o powierzchni 21 hektarów

• Centrum administracyjne państwa zakonnego

• Skarbiec zawierający znaczące zasoby finansowe zakonu

Element zamku	Dane statystyczne
Powierzchnia	21 hektarów
Wysokość murów	14 metrów
Grubość murów	4 metry
Liczba budynków	40 obiektów

Wielkie oblężenie Malborka rozpoczęło się 27 lutego 1454 roku, gdy wojska polskie pod dowództwem króla Kazimierza Jagiellończyka dotarły pod mury twierdzy. Operacja militarna stanowiła kluczowy element wojny trzynastoletniej.

Armia królewska liczyła 15 000 żołnierzy składających się z:

• 6000 ciężkozbrojnej jazdy rycerskiej z Małopolski
• 4000 piechoty zaciężnej z oddziałów miejskich
• 3000 wojowników ze Związku Pruskiego
• 2000 wojsk pomocniczych z Wielkopolski

Siły polskie dysponowały:

• 12 działami oblężniczymi
• 8 taranami do kruszenia murów
• 15 wieżami oblężniczymi
• 20 machinami miotającymi

Wojska królewskie zastosowały następujące metody oblężnicze:

• Blokada wszystkich dróg dojazdowych do zamku

• Ostrzał artyleryjski wschodniego przedmurza

• Próby podkopania się pod mury od strony północnej

• Systematyczne niszczenie zewnętrznych umocnień

• 3 główne obozy wojskowe rozmieszczone wokół twierdzy

• Sieć posterunków kontrolnych na rzece Nogat

• Fortyfikacje polowe zabezpieczające pozycje oblężnicze

• Linie zaopatrzeniowe prowadzące do Gdańska

Po nieudanym pierwszym oblężeniu w 1454 roku podjęto kolejne próby zdobycia Malborka. Działania militarne koncentrowały się na systematycznym osłabianiu pozycji krzyżackiej załogi poprzez długotrwałe blokady oraz intensywne działania oblężnicze.

Drugie oblężenie Malborka rozpoczęło się w marcu 1457 roku pod dowództwem Piotra Dunina. Wojska polskie zastosowały nową strategię oblężniczą:

• Wzmocnienie blokady dostaw żywności poprzez kontrolę 12 strategicznych punktów wokół zamku
• Zastosowanie 8 dział oblężniczych o większym kalibrze
• Utworzenie systemu rowów oblężniczych na długości 3 kilometrów
• Organizacja regularnych ataków na zewnętrzne fortyfikacje

Czescy najemnicy odegrali kluczową rolę w działaniach oblężniczych:

Aspekt	Dane
Liczebność oddziałów	3000 żołnierzy
Koszt dzienny	800 florenów
Czas służby	6 miesięcy
Liczba inżynierów	45 specjalistów

• Zaawansowane techniki minerskie do podkopywania murów
• Specjalistyczny sprzęt oblężniczy z warsztatów praskich
• Doświadczenie z wojen husyckich w prowadzeniu długotrwałych oblężeń
• Innowacyjne metody konstruowania umocnień oblężniczych

Upadek twierdzy Malbork w 1457 roku nastąpił po wielomiesięcznym oblężeniu. Długotrwałe działania wojenne doprowadziły do znaczącego osłabienia garnizonu krzyżackiego oraz wyczerpania zapasów żywności.

Krzyżacy rozpoczęli negocjacje z królem Kazimierzem Jagiellończykiem w kwietniu 1457 roku. Zakon, zmagający się z kryzysem finansowym, nie był w stanie wypłacić żołdu czeskim najemnikom stacjonującym w zamku. Dowódca najemników, Ulryk Czerwonka, nawiązał potajemne rozmowy z przedstawicielami strony polskiej dotyczące warunków kapitulacji. Krzyżacy próbowali pozyskać wsparcie finansowe od miast hanzeatyckich oraz księstw niemieckich, jednak bez powodzenia.

Król Kazimierz Jagiellończyk zapłacił czeskim najemnikom 190 000 florenów węgierskich za przekazanie zamku. Transakcja została sfinalizowana 7 czerwca 1457 roku, gdy wojska polskie wkroczyły do twierdzy. Środki na wykup pochodziły z:

Źródło finansowania	Kwota (w florenach węgierskich)
Skarb królewski	100 000
Pożyczka z Gdańska	60 000
Podatki nadzwyczajne	30 000

• Przekazanie pełnej kontroli nad twierdzą
• Zabezpieczenie archiwum zakonnego
• Przejęcie wyposażenia militarnego
• Objęcie władzy nad okolicznymi terenami

Zdobycie Malborka w 1457 roku stanowiło punkt zwrotny w wojnie trzynastoletniej. Przejęcie kontroli nad główną siedzibą zakonu krzyżackiego doprowadziło do fundamentalnych zmian w układzie sił w regionie.

Zajęcie Malborka pozbawiło Zakon Krzyżacki najsilniejszego punktu oporu w Prusach. Polski garnizon przejął:

• 150 dział różnego kalibru
• Znaczące zapasy broni palnej
• Arsenał zawierający 3000 sztuk broni białej
• 4 główne składy amunicji

Twierdza stała się bazą wypadową dla wojsk polskich, umożliwiając:

• Kontrolę nad szlakami komunikacyjnymi w Prusach
• Zabezpieczenie północnych granic Królestwa Polskiego
• Sprawowanie nadzoru nad Żuławami Wiślanymi
• Blokowanie krzyżackich prób kontrofensywy

Utrata Malborka spowodowała załamanie struktur państwa zakonnego:

• Przeniesienie stolicy zakonu do Królewca

• Utrata 40% dochodów z podatków

• Dezorganizacja administracji krzyżackiej

• Przejście 15 pruskich miast pod kontrolę polską

• Uzyskanie kontroli nad handlem wiślanym

• Przejęcie archiwum zakonnego z dokumentami dyplomatycznymi

• Wzmocnienie pozycji Związku Pruskiego

• Zwiększenie wpływów Polski w basenie Morza Bałtyckiego

Element	Wartość
Przejęte działa	150 szt.
Broń biała	3000 szt.
Utrata dochodów zakonu	40%
Liczba przejętych miast	15

• Oblężenie Malborka miało miejsce dwukrotnie podczas wojny trzynastoletniej - pierwsze w 1454 roku, a drugie zakończone sukcesem w 1457 roku
• Twierdza w Malborku była największym gotyckim zamkiem w Europie o powierzchni 21 hektarów i stanowiła główną siedzibę zakonu krzyżackiego od 1309 roku
• Zamek został ostatecznie zdobyty nie przez szturm, lecz poprzez wykupienie go od czeskich najemników za 190 000 florenów węgierskich w czerwcu 1457 roku
• Upadek Malborka stanowił punkt zwrotny w wojnie trzynastoletniej, pozbawiając zakon krzyżacki głównej siedziby i zmuszając do przeniesienia stolicy do Królewca
• Przejęcie twierdzy dało Polsce kontrolę nad strategicznymi szlakami handlowymi i komunikacyjnymi w Prusach oraz znacząco wzmocniło pozycję Królestwa Polskiego w regionie

Oblężenie Malborka w latach 1454-1457 było jednym z najważniejszych wydarzeń militarnych w historii średniowiecznej Polski. Zdobycie tej potężnej twierdzy krzyżackiej przez wojska Kazimierza Jagiellończyka całkowicie zmieniło układ sił w regionie.

Sukces polskiej armii wynikał z połączenia skutecznej taktyki oblężniczej precyzyjnej dyplomacji i umiejętnego wykorzystania trudnej sytuacji finansowej zakonu. Przejęcie zamku w czerwcu 1457 roku za kwotę 190 000 florenów węgierskich okazało się przełomowym momentem wojny trzynastoletniej.

Utrata Malborka doprowadziła do załamania potęgi zakonu krzyżackiego zmuszając go do przeniesienia stolicy do Królewca. To historyczne zwycięstwo umocniło pozycję Polski w regionie Morza Bałtyckiego i przypieczętowało los państwa zakonnego.