47-dniowe oblężenie Vicksburga (18 maja - 4 lipca 1863) było decydującym zwycięstwem Unii w amerykańskiej wojnie secesyjnej. Pod dowództwem generała Ulyssesa S. Granta, siły Unii zdobyły tę konfederacką twierdzę, uzyskując kontrolę nad rzeką Missisipi i skutecznie dzieląc Konfederację na dwie części.

Bitwa pod Vicksburgiem pozostaje jedną z najbardziej przełomowych kampanii amerykańskiej wojny secesyjnej, toczonej od 18 maja do 4 lipca 1863 roku. Ta kluczowa operacja oblężnicza przeciwstawiła siły Unii pod dowództwem generała majora Ulyssesa S. Granta obrońcom Konfederacji pod wodzą generała porucznika Johna C. Pembertona w stanie Mississippi.

Znany jako "Gibraltar Konfederacji", Vicksburg ze swoim strategicznym położeniem nad rzeką Missisipi stanowił główny cel sił Unii. Jego zdobycie miało podzielić Konfederację na dwie części i dać Unii pełną kontrolę nad tym kluczowym szlakiem wodnym. 47-dniowe oblężenie stanowiło punkt zwrotny w wojnie, ostatecznie prowadząc do zwycięstwa Unii, które zbiegło się z porażką Roberta E. Lee pod Gettysburgiem tego samego dnia.

Bitwa o Vicksburg wyłoniła się ze złożonej sytuacji militarnej w 1863 roku, gdy zarówno siły Unii jak i Konfederacji uznawały kluczową pozycję Vicksburga wzdłuż rzeki Missisipi. Kampania reprezentowała przełomowy moment w szerszej strategii kontroli nad tym życiowo ważnym szlakiem wodnym.

Rzeka Missisipi służyła jako główna arteria handlowa kontynentu amerykańskiego w 1863 roku, łącząc główne centra handlowe od Minnesoty do Nowego Orleanu. Kontrola nad rzeką zapewniała:

• Dostęp transportowy dla zaopatrzenia wojskowego przez wiele stanów Konfederacji
• Szlaki ekonomiczne dla produktów rolnych z terytoriów zachodnich
• Strategiczne punkty kontrolne przy kluczowych zakrętach rzeki kontrolujące ruch północ-południe
• Łącza komunikacyjne między wschodnimi stanami Konfederacji a terytoriami zachodnimi

Miasto Vicksburg znajdowało się na szczycie 60-metrowych klifów górujących nad Missisipi, tworząc naturalną twierdzę kontrolującą 180-stopniowy zakręt rzeki. Artyleria Konfederatów rozmieszczona wzdłuż tych wysokości uniemożliwiała statkom Unii bezpieczną żeglugę przez ten kluczowy odcinek drogi wodnej.

Siła militarna obu stron odzwierciedlała wysoką stawkę kampanii o Vicksburg:

Siły	Dowódca	Liczebność wojsk	Liczba dział
Unia	Ulysses S. Grant	77 000	248
Konfederacja	John C. Pemberton	33 000	172

Armia Unii składała się z:

• Trzech korpusów piechoty z Armii Tennessee

• Wsparcia morskiego ze Szwadronu Rzeki Missisipi admirała Davida Portera

• Wyspecjalizowanych jednostek inżynieryjnych do operacji oblężniczych

• Czterech dywizji piechoty w twierdzy Vicksburg

• Baterii artyleryjskich rozmieszczonych wzdłuż nadrzecznych wzgórz

• Lokalnych jednostek milicji wspierających regularne siły Konfederacji

Siły Unii pod dowództwem generała majora Ulyssesa S. Granta rozpoczęły oblężenie Vicksburga 18 maja 1863 roku, po otoczeniu konfederackiej twierdzy. Operacja ta zapoczątkowała systematyczną kampanię mającą na celu zdobycie tej kluczowej twierdzy nad rzeką Missisipi.

Grant przeprowadził dwa główne szturmy na fortyfikacje Vicksburga 19 i 22 maja 1863 roku. Siły Unii zaatakowały konfederackie umocnienia w kilku punktach, w tym Stockade Redan, Great Redoubt i 3rd Louisiana Redan. Ataki zakończyły się stratą 3 199 żołnierzy Unii, podczas gdy straty Konfederatów wyniosły 500 ludzi.

Data	Straty Unii	Straty Konfederacji
19 maja	942	200
22 maja	2 257	300

Grant utworzył pierścień fortyfikacji wokół Vicksburga rozciągający się na 12 mil od rzeki Missisipi do rzeki Big Black. Inżynierowie Unii zbudowali 15 baterii artyleryjskich wzdłuż linii oblężenia z 89 działami. Taktyka obejmowała:

• Przecięcie linii zaopatrzenia poprzez kontrolę dróg, kolei i punktów dostępu do rzeki
• Utworzenie wysuniętych punktów obserwacyjnych co 300 jardów
• Kopanie rowów podejściowych w celu przybliżenia wojsk do pozycji Konfederatów
• Rozmieszczenie kanonierek na rzece Missisipi do bombardowania miasta
• Tworzenie podziemnych min pod fortyfikacjami Konfederatów
• Rozmieszczenie strzelców wyborowych do eliminacji załóg artylerii Konfederatów

Siły Unii utrzymywały ciągły ostrzał artyleryjski, wystrzeliwując 220 pocisków dziennie w kierunku obrony Vicksburga. Kanonierki prowadziły równoległe operacje, wystrzeliwując pociski z rzeki w 45-minutowych odstępach.

Mieszkańcy i żołnierze Vicksburga znosili ekstremalne warunki podczas 47-dniowego oblężenia od 18 maja do 4 lipca 1863 roku. Przedłużająca się izolacja spowodowała poważne niedobory żywności, lekarstw i podstawowych zapasów.

Siły Konfederatów wdrożyły liczne środki obronne, aby wytrzymać oblężenie Unii. Żołnierze zbudowali rozbudowaną sieć okopów rozciągającą się na 8 mil, łącząc pozycje obronne podziemnymi tunelami umożliwiającymi bezpieczne przemieszczanie się. Obrońcy racjonowali amunicję do 3 nabojów na żołnierza dziennie, oszczędzając zapasy na kluczowe starcia. Jednostki artylerii przenosiły działa każdej nocy, aby uniknąć kontrostrzału Unii, podczas gdy strzelcy wyborowi utrzymywali stałą obserwację z umocnionych pozycji wzdłuż obwodu obronnego.

Cywile stanęli w obliczu dramatycznej sytuacji, gdy zapasy żywności spadły do krytycznego poziomu. Dzienne racje zmniejszyły się do:

Produkt	Dzienna racja
Mąka kukurydziana	4 uncje
Groch	1 uncja
Ryż	1 uncja
Mięso z muła	2 uncje

Mieszkańcy byli zmuszeni jeść szczury, koty i psy po wyczerpaniu tradycyjnych źródeł pożywienia. Ponad 500 cywilnych jaskiń znaczyło zbocza wzgórz, zapewniając schronienie przed ciągłym bombardowaniem Unii. Choroby szybko rozprzestrzeniały się wśród ludności z powodu:

• Zanieczyszczone źródła wody

• Brak zaopatrzenia medycznego

• Przepełnione warunki mieszkaniowe

• Zła sytuacja sanitarna w jaskiniach

• Ograniczony dostęp do świeżej żywności

• Gotowana kora drzew

• Skóra z butów

• Ogrody warzywne uprawiane w kraterach po bombach

• Dzikie rośliny zbierane pod osłoną nocy

Generał porucznik John C. Pemberton poddał siły Konfederacji w Vicksburgu generałowi majorowi Ulyssesowi S. Grantowi 4 lipca 1863 roku, po 47 dniach oblężenia. Kapitulacja stanowiła decydujące zwycięstwo Unii, które zbiegło się z obchodami Dnia Niepodległości w stanach północnych.

Warunki kapitulacji obejmowały następujące postanowienia:

• 29 495 żołnierzy Konfederacji złożyło broń jako jeńcy wojenni
• Oficerowie zachowali broń boczną i przedmioty osobiste
• Żołnierze otrzymali trzydniowe racje z zapasów Konfederacji
• Cały garnizon wymaszerował, aby złożyć broń przed siłami Unii
• Pemberton podpisał formalny dokument kapitulacji o godzinie 10:00 w hrabstwie Warren w stanie Mississippi

Poddane aktywa Konfederacji	Ilość
Żołnierze piechoty	29 495
Sztuki artylerii	172
Broń strzelecka	50 000
Amunicja artyleryjska	50 000 pocisków

Siły Unii świętowały zwycięstwo poprzez szczególne wydarzenia upamiętniające:

• Armia Granta wciągnęła amerykańską flagę nad sądem w Vicksburgu w południe
• Żołnierze Unii rozdawali racje żywnościowe głodującym cywilom Konfederacji
• Północne gazety drukowały obszerne relacje z nagłówkami o zwycięstwie
• Obchody 4 lipca służyły jednocześnie jako świętowanie zwycięstwa w miastach Północy
• Marynarze Unii przeprowadzili paradę morską wzdłuż rzeki Mississippi

Zdobycie Vicksburga ustanowiło pełną kontrolę Unii nad rzeką Mississippi. W połączeniu z jednoczesną porażką Konfederacji pod Gettysburgiem, zwycięstwa te stanowiły punkt zwrotny w strategicznej równowadze wojny secesyjnej.

Bitwa o Vicksburg zmieniła trajektorię amerykańskiej wojny secesyjnej poprzez swój decydujący wpływ na kontrolę militarną, logistykę i pozycjonowanie strategiczne. Zwycięstwo Unii zapewniło całkowitą dominację nad rzeką Mississippi, tworząc tektoniczne przesunięcie w równowadze sił między Północą a Południem.

Zdobycie Vicksburga ustanowiło kontrolę Unii nad całą długością rzeki Mississippi od Minnesoty do Nowego Orleanu. Ta kontrola uniemożliwiła siłom Konfederacji transport zaopatrzenia, wojsk czy komunikacji przez rzekę. Marynarka Unii uzyskała swobodny dostęp do transportu zaopatrzenia wojskowego, rozmieszczania wojsk i prowadzenia operacji wzdłuż 600 mil dróg wodnych. Główne porty rzeczne, w tym Memphis, Baton Rouge i Nowy Orlean, połączyły się poprzez bezpieczne linie zaopatrzenia, zwiększając możliwości logistyczne Unii.

1. Podział terytorium Konfederacji

• Podzielił Konfederację na segmenty wschodnie i zachodnie
• Odizolował siły Konfederacji w Teksasie, Arkansas i zachodniej Luizjanie
• Uniemożliwił transfer zasobów między stanami trans-missisipskimi a teatrem wschodnim

2. Wpływ militarny

• Uwolnił 77 000 żołnierzy Unii do operacji na innych teatrach
• Pojmał 29 495 żołnierzy Konfederacji, zmniejszając siłę militarną południa
• Zabezpieczył 172 sztuki artylerii i cenne zaopatrzenie wojskowe

3. Efekty ekonomiczne

• Wyeliminował przychody podatkowe Konfederacji ze stanów trans-missisipskich
• Zakłócił eksport południowej bawełny poprzez operacje przełamywania blokady
• Przywrócił północną żeglugę handlową wzdłuż rzeki Mississippi

Wynik strategiczny	Statystyki
Podzielone terytorium	3 stany odizolowane
Pojmani żołnierze	29 495 żołnierzy Konfederacji
Przejęta artyleria	172 sztuki
Kontrola rzeki	600 mil zabezpieczonych
Połączone porty	3 główne porty rzeczne

• Bitwa o Vicksburg trwała od 18 maja do 4 lipca 1863 roku, przez 47 dni podczas amerykańskiej wojny secesyjnej
• Siły Unii pod dowództwem generała majora Ulyssesa S. Granta skutecznie oblegały konfederackich obrońców pod dowództwem generała porucznika Johna C. Pembertona
• Strategiczne położenie Vicksburga nad rzeką Missisipi było kluczowe - jego zdobycie podzieliło Konfederację i dało Unii całkowitą kontrolę nad drogą wodną
• Oblężenie zakończyło się kapitulacją Konfederatów 4 lipca 1863 roku - tego samego dnia co zwycięstwo Unii pod Gettysburgiem, stanowiąc główny punkt zwrotny w wojnie
• Prawie 30 000 żołnierzy Konfederacji poddało się, wraz ze 172 działami artyleryjskimi i 50 000 sztuk broni strzeleckiej, zadając znaczący cios militarnej sile Konfederacji

Bitwa o Vicksburg pozostaje jednym z najbardziej decydujących starć amerykańskiej wojny secesyjnej. 47-dniowe oblężenie zmieniło trajektorię konfliktu poprzez zapewnienie Unii kontroli nad rzeką Missisipi i podzielenie Konfederacji na dwie części. Zwycięstwo 4 lipca 1863 roku nie tylko pokazało taktyczny geniusz generała Granta, ale także podkreśliło druzgocący wpływ nowoczesnej wojny oblężniczej.

Wynik bitwy przekształcił strategiczny krajobraz wojny secesyjnej poprzez odizolowanie terytoriów Konfederacji, przerwanie linii zaopatrzenia i wzmocnienie pozycji militarnej Unii. Dziś Vicksburg pozostaje wymownym świadectwem determinacji, poświęcenia i innowacji militarnej, które określiły ten przełomowy moment w historii Ameryki.