Bitwa pod Gettysburgiem (1-3 lipca 1863) była najkrwawszą bitwą amerykańskiej wojny secesyjnej, w której straty wyniosły ponad 50 000 żołnierzy. To decydujące zwycięstwo Unii pod dowództwem generała-majora George'a Meade'a nad siłami Konfederacji generała Roberta E. Lee stanowiło punkt zwrotny w wojnie.

Bitwa pod Gettysburgiem pozostaje jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Ameryki, która miała miejsce w dniach 1-3 lipca 1863 roku. To decydujące starcie między siłami Unii i Konfederacji stanowiło punkt zwrotny w wojnie secesyjnej i na zawsze zmieniło trajektorię narodu.

Jako najkrwawsza bitwa stoczona kiedykolwiek na amerykańskiej ziemi, konfrontacja pod Gettysburgiem w Pensylwanii pochłonęła ponad 50000 ofiar w ciągu trzech dni intensywnych walk. Konflikt rozpoczął się, gdy Armia Północnej Wirginii Konfederacji pod dowództwem generała Roberta E. Lee starła się z Armią Potomaku Unii dowodzoną przez generała majora George'a Meade'a. To, co zaczęło się jako przypadkowe spotkanie, szybko przerodziło się w bitwę na pełną skalę, która miała zadecydować o losie narodu.

Generał Konfederacji Robert E. Lee rozpoczął drugą inwazję na Północ w czerwcu 1863 roku po swoim sukcesie pod Chancellorsville. Kampania miała na celu odciągnięcie sił Unii od Wirginii i zgromadzenie zaopatrzenia dla armii Konfederacji.

Armia Północnej Wirginii Lee'go przemieściła się przez Dolinę Shenandoah z 75,000 żołnierzy 3 czerwca 1863 roku. Cele strategiczne obejmowały:

• Przeniesienie działań wojennych z wyniszczonej Wirginii na żyzne tereny rolnicze Pensylwanii
• Celowanie w północne miasta jak Harrisburg i Filadelfia, aby osłabić morale Unii
• Pozyskanie niezbędnych zapasów, żywności, odzieży i amunicji z zasobów Pensylwanii
• Zagrożenie Waszyngtonowi, aby zmusić wojska Unii do odejścia od Richmond

Siły Konfederacji	Liczebność
Piechota	70,000
Kawaleria	5,000
Sztuki Artylerii	280

• Rozmieszczenie 90,000 żołnierzy do ochrony strategicznych pozycji w Maryland i Pensylwanii
• Ustanowienie linii obronnych wzdłuż kluczowych szlaków transportowych
• Pozycjonowanie jednostek kawalerii do śledzenia ruchów Konfederatów
• Wdrożenie równoległego marszu na północ w celu osłony Waszyngtonu i Baltimore

Siły Unii	Liczebność
Piechota	85,000
Kawaleria	5,000
Działa	372

Bitwa pod Gettysburgiem rozpoczęła się 1 lipca 1863 roku, gdy siły Konfederatów napotkały kawalerię Unii dowodzoną przez generała brygady Johna Buforda na zachód od Gettysburga. To początkowe starcie zapoczątkowało serię narastających konfrontacji, które przyciągnęły obie armie do tego małego pensylwańskiego miasteczka.

Kawaleria Unii wykryła piechotę Konfederatów zbliżającą się do Gettysburga od zachodu o 7:30 rano. 2,700 spieszonych kawalerzystów generała brygady Johna Buforda rozwinęło się wzdłuż McPherson Ridge, tworząc pozycję obronną ze wsparciem artylerii. Używając karabinów odtylcowych, oddziały Buforda powstrzymywały dywizję konfederackiego generała Henry'ego Hetha przez 2,5 godziny, zyskując cenny czas na przybycie posiłków piechoty Unii.

Generał major John Reynolds przybył z I Korpusem Unii o 10:30 rano, rozmieszczając swoje siły wzdłuż Seminary Ridge. Walki nasiliły się o 14:30, gdy dywizje Konfederatów pod dowództwem generałów Roberta Rodesa i Jubala Early'ego uderzyły w prawe skrzydło Unii. Siły Unii poniosły znaczące straty, w tym generała Reynoldsa, który zginął od kuli snajpera. Do godziny 16:00 wojska Unii wycofały się przez Gettysburg na pozycje obronne na Cemetery Hill, pozostawiając:

Kategoria	Straty Unii	Straty Konfederatów
Ofiary	9,000	6,500
Pojmani	3,000	0
Utracone działa	20	0

Siły Unii utworzyły silną linię obronną wzdłuż Cemetery Ridge, podczas gdy wojska Konfederatów zatrzymały swój pochód, nie wykorzystując początkowego sukcesu. Ta decyzja okazała się znacząca dla dalszego rozwoju bitwy.

Drugi dzień bitwy rozpoczął się od skoordynowanych ataków konfederackiego generała Roberta E. Lee na obie flanki armii Unii. Siły Konfederacji obrały za cel kluczowe pozycje strategiczne, w tym Little Round Top i Cemetery Ridge, próbując przełamać obronę Unii.

20. Pułk Maine pod dowództwem pułkownika Joshuy Chamberlaina zabezpieczył krytyczne wzniesienie Little Round Top o godzinie 16:00. 386 żołnierzy 20. Pułku Maine stawiło czoła powtarzającym się atakom 15. Pułku Alabama dowodzonego przez pułkownika Williama C. Oatesa. Po wyczerpaniu amunicji po 3 godzinach walki, Chamberlain rozkazał przeprowadzić atak na bagnety w dół zbocza, który skutecznie odparł atakujących konfederatów. Ta obrona uniemożliwiła siłom Konfederacji przejęcie kontroli nad odsłoniętą lewą flanką armii Unii.

Jednostka	Straty
Siły Konfederacji	4 500
Siły Unii	4 500
Łączne Straty	9 000

Bitwa pod Gettysburgiem osiągnęła punkt kulminacyjny 3 lipca 1863 roku, stanowiąc decydujący moment zwrotny w amerykańskiej wojnie secesyjnej. Konfederacki generał Robert E. Lee przeprowadził ostateczną ofensywę przeciwko centrum Unii na Cemetery Ridge.

Generał dywizji George Pickett poprowadził 12 500 żołnierzy Konfederacji w desperackim ataku przez otwarty teren w kierunku pozycji Unii. Atak rozpoczął się o godzinie 13:00 po dwugodzinnym ostrzale artyleryjskim z użyciem 150 dział konfederackich. Dowódca artylerii Unii Henry Hunt strategicznie oszczędzał amunicję podczas ostrzału konfederatów, by następnie wypuścić niszczycielski ogień na nacierające oddziały. Szturm przebiegał przez prawie milę otwartego terenu, powodując ponad 50% strat wśród atakujących sił. Siły Unii, ustawione za kamiennym murem w punkcie docelowym szarży znanym jako "the Angle", odparły natarcie Konfederatów skoncentrowanym ogniem karabinów muszkietowych.

Statystyki Szarży Picketta
Wojska Konfederacji	12 500
Pokonany dystans	0,93 mili
Straty Konfederacji	6 555
Użyte działa	150
Czas trwania szarży	50 minut

Lee rozpoczął odwrót o godzinie 22:00 3 lipca, kierując się na południe przez Przełęcz Cashtown. Siedemnastomilowa kolumna wozów z rannymi żołnierzami Konfederacji ciągnęła się przez błotniste drogi w kierunku Williamsport w stanie Maryland. Ulewne deszcze opóźniły odwrót, zmuszając armię Lee do utworzenia pozycji obronnych w oczekiwaniu na obniżenie poziomu wody w punktach przeprawy przez rzekę Potomac. Armia Konfederacji straciła 28 063 żołnierzy podczas trzydniowej bitwy, co stanowiło 37% początkowych sił Lee. Armia Potomaku Meade'a poniosła 23 049 ofiar, ale utrzymała kontrolę nad polem bitwy, co stanowiło najważniejsze zwycięstwo Unii na Wschodnim Teatrze Działań do tej pory.

Statystyki odwrotu
Długość kolumny wozów	17 mil
Całkowite straty Konfederacji	28 063
Całkowite straty Unii	23 049
Czas rozpoczęcia odwrotu	22:00

Bitwa pod Gettysburgiem przyniosła druzgocące straty dla obu armii i stanowiła znaczący punkt zwrotny w wojnie secesyjnej. Jej następstwa przekształciły strategie wojskowe i wpłynęły na ostateczny wynik wojny.

Trzydniowa bitwa przyniosła zatrważające liczby ofiar:

Armia	Zabici	Ranni	Zaginieni/Pojmani	Łączne straty
Unia	3 155	14 531	5 363	23 049
Konfederacja	4 708	12 693	10 662	28 063

Armia Konfederacji straciła 14 generałów, w tym Richarda Garnetta, Lewisa Armisteada, Jamesa Johnstona Pettigrewa. Armia Unii straciła 3 generałów: Johna Reynoldsa, Samuela Zooka, Stephena Weeda. Ponad 7 000 żołnierzy zginęło bezpośrednio na polu bitwy, podczas gdy tysiące kolejnych zmarło z ran w szpitalach polowych wokół Gettysburga.

Bitwa pod Gettysburgiem stworzyła kilka znaczących konsekwencji strategicznych:

• Zakończyła konfederackie operacje ofensywne na Wschodnim Teatrze Działań
• Zmusiła Armię Północnej Wirginii Lee do przyjęcia postawy defensywnej do końca wojny
• Zabezpieczyła kontrolę Unii nad kluczowymi szlakami transportowymi w Pensylwanii
• Uniemożliwiła siłom Konfederacji zagrożenie głównym miastom Północy, w tym Filadelfii i Waszyngtonowi
• Wzmocniła morale Unii przy jednoczesnym wyczerpaniu zasobów i siły ludzkiej Konfederacji
• Osłabiła konfederackie dowództwo wojskowe poprzez utratę doświadczonych oficerów i generałów

Odwrót Konfederatów rozpoczął się 4 lipca 1863 roku, z kolumną wozów z rannymi rozciągającą się na 27 kilometrów. Siły Unii utrzymały kontrolę nad polem bitwy, odnosząc swoje najbardziej decydujące zwycięstwo na Wschodnim Teatrze Działań do tej pory.

• Bitwa pod Gettysburgiem miała miejsce w dniach 1-3 lipca 1863 roku w Gettysburgu w Pensylwanii, stanowiąc kluczowy punkt zwrotny w amerykańskiej wojnie secesyjnej
• Bitwa rozpoczęła się jako nieoczekiwane starcie między siłami Konfederacji pod dowództwem generała Roberta E. Lee a siłami Unii pod dowództwem generała majora George'a Meade'a
• W ciągu trzech dni intensywnych walk całkowite straty przekroczyły 50 000, czyniąc ją najkrwawszą bitwą stoczoną kiedykolwiek na amerykańskiej ziemi
• Szarża Picketta 3 lipca stanowiła kulminację bitwy, gdy 12 500 żołnierzy Konfederacji przeprowadziło nieudany atak przez prawie półtora kilometra otwartego terenu
• Bitwa zakończyła się decydującym zwycięstwem Unii, przy stratach Konfederacji wynoszących 28 063 żołnierzy w porównaniu do 23 049 po stronie Unii, skutecznie kończąc kampanię Lee na Północy
• Wynik bitwy znacząco wpłynął na przebieg wojny secesyjnej, zmuszając siły Konfederacji do przyjęcia pozycji defensywnej do końca konfliktu

Bitwa pod Gettysburgiem pozostaje momentem przełomowym, który ukształtował historię Ameryki podczas tych trzech pamiętnych dni lipca 1863 roku. Wynik konfliktu dramatycznie zmienił trajektorię wojny secesyjnej i zadał znaczący cios militarnym możliwościom Konfederacji.

Dziedzictwo bitwy wykracza daleko poza jej znaczenie militarne. Dziś Gettysburg służy zarówno jako uroczyste przypomnienie ogromnego kosztu wojny, jak i symbol amerykańskiej odporności. Pole bitwy, na którym walczyło i zginęło ponad 50000 Amerykanów, stoi teraz jako świadectwo determinacji narodu w zachowaniu Unii i zasad, które reprezentuje.