Bitwa pod Kostiuchnówką (4-6 lipca 1916) była jedną z najważniejszych bitew Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Pod dowództwem Józefa Piłsudskiego wszystkie trzy brygady legionowe stawiły zacięty opór przeważającym siłom rosyjskim w ramach ofensywy Brusiłowa. W trzydniowych walkach poległo 162 legionistów, a 737 zostało rannych.
Bitwa pod Kostiuchnówką to jedna z najważniejszych potyczek Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Starcie miało miejsce w dniach 4-6 lipca 1916 roku na Wołyniu i stanowiło część wielkiej ofensywy Brusiłowa prowadzonej przez armię rosyjską przeciwko wojskom austro-węgierskim.
To właśnie w tej bitwie polscy legioniści pod dowództwem Józefa Piłsudskiego po raz pierwszy walczyli wspólnie w ramach wszystkich trzech brygad. Mimo znacznej przewagi liczebnej wojsk rosyjskich polskie oddziały przez trzy dni skutecznie broniły swoich pozycji wykazując się niezwykłym męstwem i determinacją. Bitwa ta stała się symbolem bohaterstwa polskich żołnierzy i ważnym elementem drogi do niepodległości Polski.
Tło Historyczne Bitwy Pod Kostiuchnówką
#Tło historyczne bitwy pod Kostiuchnówką kształtowało się w kontekście wielkiej ofensywy rosyjskiej na froncie wschodnim w 1916 roku. Działania wojenne w tym rejonie stanowiły część szerszej kampanii militarnej, która miała kluczowe znaczenie dla przebiegu I wojny światowej.
Sytuacja Na Froncie Wschodnim W 1916 Roku
#Front wschodni w 1916 roku charakteryzował się intensyfikacją działań wojennych ze strony rosyjskiej. Generał Aleksiej Brusiłow rozpoczął 4 czerwca 1916 roku masywną ofensywę przeciwko siłom austro-węgierskim w rejonie Galicji i Wołynia. Rosyjskie natarcie objęło front o długości 400 kilometrów, angażując:
| Siły rosyjskie | Liczebność |
|---|---|
| Żołnierze | 573 000 |
| Działa | 1 938 |
| Karabiny maszynowe | 2 558 |
Pozycja Legionów Polskich W Armii Austro-Węgierskiej
#Legiony Polskie stanowiły autonomiczną formację w strukturach armii austro-węgierskiej, zachowując polskie dowództwo i język komend. Organizacja Legionów w 1916 roku przedstawiała się następująco:
- I Brygada pod dowództwem Józefa Piłsudskiego liczyła 5500 żołnierzy
- II Brygada dowodzona przez płk. Józefa Hallera składała się z 5000 żołnierzy
- III Brygada pod komendą płk. Stanisława Szeptyckiego gromadziła 4500 żołnierzy
Pozycja Legionów uległa wzmocnieniu po sukcesach w walkach pod Rarańczą i Rokitną w 1915 roku. Austriackie dowództwo powierzyło legionistom odpowiedzialny odcinek frontu w rejonie Kostiuchnówki, doceniając ich wartość bojową i determinację.
Przebieg Bitwy Pod Kostiuchnówką
#Bitwa pod Kostiuchnówką rozegrała się w trzech fazach, charakteryzując się intensywnymi walkami pozycyjnymi i kontrofensywami. Polskie Legiony stawiły zacięty opór przeważającym siłom rosyjskim, prowadząc działania obronne na wielokilometrowym odcinku frontu.
Pierwsze Starcia 4-6 Lipca 1916
#4 lipca 1916 roku wojska rosyjskie rozpoczęły ostrzał artyleryjski polskich pozycji wzdłuż linii obrony. I Brygada Legionów utrzymywała pozycje na "Polskiej Górze" odpierając 5 ataków rosyjskiej piechoty. III Brygada broniła "Reduty Piłsudskiego" przez 48 godzin nieprzerwanego ostrzału artyleryjskiego. 6 lipca siły rosyjskie przeprowadziły zmasowany atak na pozycje II Brygady w rejonie wzgórza Cegielniana, angażując:
- 6000 żołnierzy piechoty rosyjskiej
- 40 dział artylerii
- 3 pułki kawalerii
Kulminacyjne Walki 7 Lipca
#7 lipca nastąpił decydujący moment bitwy - Rosjanie przełamali obronę na styku I i III Brygady. Kluczowe wydarzenia tego dnia:
| Godzina | Wydarzenie |
|---|---|
| 04:00 | Początek rosyjskiego ostrzału artyleryjskiego |
| 09:00 | Przełamanie pozycji w rejonie "Polskiej Góry" |
| 14:00 | Kontratak 5 pułku piechoty Legionów |
| 19:00 | Rozpoczęcie planowego odwrotu |
- Transport rannych żołnierzy
- Ewakuację sprzętu wojskowego
- Zachowanie zwartości jednostek bojowych
Straty I Skutki Bitwy
#Bitwa pod Kostiuchnówką przyniosła znaczące straty dla obu walczących stron oraz wywarła istotny wpływ na dalszy przebieg działań wojennych na froncie wschodnim.
Straty W Szeregach Legionów
#Straty poniesione przez Legiony Polskie podczas bitwy pod Kostiuchnówką obejmowały:
| Kategoria strat | Liczba żołnierzy |
|---|---|
| Polegli | 162 |
| Ranni | 737 |
| Zaginieni | 228 |
| Łączne straty | 1127 |
Największe straty poniosła I Brygada Legionów, tracąc 69 zabitych i 386 rannych żołnierzy. II Brygada straciła 51 zabitych i 188 rannych, a III Brygada - 42 zabitych i 163 rannych.
Znaczenie Militarne
#Militarne konsekwencje bitwy pod Kostiuchnówką obejmowały:
- Zatrzymanie rosyjskiej ofensywy na odcinku frontu bronionego przez Legiony na 48 godzin
- Umożliwienie ewakuacji cennego sprzętu wojskowego z zagrożonych pozycji
- Zadanie znaczących strat nacierającym wojskom rosyjskim:
- Zniszczenie 16 rosyjskich dział
- Unieruchomienie 22 karabinów maszynowych
- Wyeliminowanie około 2000 żołnierzy przeciwnika
Taktyczny sukces polskich oddziałów w postaci zorganizowanego odwrotu przyczynił się do zachowania potencjału bojowego Legionów Polskich na dalszych etapach wojny.
Pamięć O Bitwie Pod Kostiuchnówką
#Bitwa pod Kostiuchnówką pozostaje symbolem męstwa polskich żołnierzy walczących o niepodległość. Pamięć o tym wydarzeniu kultywowana jest zarówno w Polsce jak i na terenie dawnego pola bitwy na Wołyniu.
Upamiętnienie Na Wołyniu
#Na terenie walk powstał kompleks miejsc pamięci narodowej zwany "Polską Górą". W latach 1928-1939 wzniesiono tam cmentarze wojenne w Polskim Lasku, Wołczecku i Kostiuchnówce, gdzie spoczywają polegli legioniści. Harcerze z Chorągwi Łódzkiej ZHP od 2000 roku prowadzą prace renowacyjne na cmentarzach legionowych. W 2016 roku odsłonięto tablicę pamiątkową w miejscowości Kostiuchnówka, upamiętniającą 100. rocznicę bitwy.
Znaczenie Dla Polskiej Drogi Do Niepodległości
#Bitwa pod Kostiuchnówką stała się kamieniem milowym w procesie odrodzenia polskiej państwowości. Pokazała zdolność polskich formacji wojskowych do prowadzenia skutecznych działań bojowych przeciwko regularnej armii rosyjskiej. Doświadczenie zdobyte przez oficerów i żołnierzy Legionów Polskich zostało później wykorzystane podczas formowania Wojska Polskiego w 1918 roku. Wspólna walka trzech brygad legionowych wzmocniła poczucie jedności wśród polskich żołnierzy i przyczyniła się do konsolidacji ruchu niepodległościowego.
| Element upamiętnienia | Rok powstania/realizacji |
|---|---|
| Cmentarze wojenne | 1928-1939 |
| Początek prac renowacyjnych ZHP | 2000 |
| Odsłonięcie tablicy pamiątkowej | 2016 |
Podsumowanie
#- Bitwa pod Kostiuchnówką rozegrała się w dniach 4-6 lipca 1916 roku na Wołyniu w ramach ofensywy Brusiłowa
- Po raz pierwszy w historii wszystkie trzy brygady Legionów Polskich walczyły razem pod dowództwem Józefa Piłsudskiego
- Legioniści przez trzy dni skutecznie bronili swoich pozycji przed liczniejszymi wojskami rosyjskimi, wykazując się niezwykłym męstwem
- W bitwie poległo 162 legionistów, 737 zostało rannych, a 228 uznano za zaginionych
- Bitwa ma ogromne znaczenie symboliczne jako przykład bohaterstwa polskich żołnierzy w drodze do niepodległości
Podsumowanie
#Bitwa pod Kostiuchnówką z 4-6 lipca 1916 roku stanowi jedno z najważniejszych starć Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Heroiczna postawa polskich żołnierzy w walce z przeważającymi siłami rosyjskimi pokazała wysoką wartość bojową polskich formacji wojskowych.
Mimo poniesionych strat bitwa przyniosła znaczące korzyści strategiczne zatrzymując na dwa dni ofensywę Brusiłowa. Zorganizowany odwrót pozwolił zachować potencjał bojowy Legionów co miało kluczowe znaczenie dla późniejszego formowania Wojska Polskiego.
Dzisiaj pamięć o bitwie kultywowana jest poprzez kompleks miejsc pamięci na "Polskiej Górze" gdzie znajdują się cmentarze wojenne. To miejsce pozostaje świadectwem bohaterstwa polskich żołnierzy walczących o niepodległość ojczyzny.