1 lutego 1925 roku ze studia przy ul. Narbutta w Warszawie rozpoczęło się pierwsze oficjalne nadawanie Polskiego Radia. To historyczne wydarzenie zapoczątkowało erę masowej komunikacji radiowej w Polsce.

Historia polskiej radiofonii to fascynująca podróż w czasie, która rozpoczęła się w burzliwym okresie międzywojennym. Pierwsze oficjalne nadawanie Polskiego Radia miało miejsce 1 lutego 1925 roku, kiedy to ze skromnego studia przy ul. Narbutta w Warszawie popłynęły w eter pierwsze dźwięki.

Powstanie Polskiego Radia stanowiło przełomowy moment w dziejach polskiej komunikacji masowej. To właśnie wtedy Polacy po raz pierwszy mogli doświadczyć magii bezprzewodowego przekazu informacji i rozrywki. W czasach gdy internet był jeszcze odległą przyszłością radio stało się oknem na świat wprowadzając rewolucję w sposobie jak społeczeństwo odbierało wiadomości i kulturę.

Rozwój radiofonii w Polsce rozpoczął się w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Pionierzy polskiej radiofonii prowadzili eksperymenty z nadawaniem już w 1918 roku w Warszawie.

Pierwsza demonstracja nadawania radiowego w Polsce odbyła się 4 października 1921 roku w Warszawskiej Cytadeli. Stacja doświadczalna Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego rozpoczęła regularne próbne transmisje w 1923 roku, nadając programy muzyczne z gramofonów. W 1924 roku przeprowadzono pierwsze próbne transmisje z wykorzystaniem mikrofonu, podczas których nadawano koncerty na żywo z warszawskiego studia przy ulicy Narbutta 29.

Polskie Radio powstało 18 sierpnia 1925 roku jako spółka akcyjna "Polskie Radio". Oto kluczowe fakty z procesu powołania:

Data	Wydarzenie
18.08.1925	Rejestracja spółki akcyjnej "Polskie Radio"
1.02.1926	Rozpoczęcie regularnego nadawania
04.1926	Uruchomienie pierwszego profesjonalnego nadajnika o mocy 1,5 kW

Pierwszym dyrektorem został Zygmunt Chamiec, a siedzibę radia ulokowano w kamienicy przy ul. Kredytowej 1 w Warszawie. Spółka otrzymała koncesję na nadawanie programu radiowego na terenie całego kraju na okres 20 lat.

Polskie Towarzystwo Radiotechniczne (PTR) powstało w 1921 roku jako pierwsza organizacja radiofoniczna w Polsce. PTR odegrało kluczową rolę w rozwoju polskiej radiofonii poprzez prowadzenie badań technicznych i organizację pierwszych transmisji radiowych.

PTR wyemitowało pierwszą oficjalną audycję radiową 4 października 1921 roku z gmachu Wyższej Szkoły Wojskowej w Warszawie. Stacja nadawcza o mocy 500 W transmitowała koncert skrzypcowy oraz komunikaty prasowe. Transmisję odbierały stacje nasłuchowe w promieniu 300 kilometrów od Warszawy.

Parametry pierwszej transmisji PTR:

Element	Wartość
Moc nadajnika	500 W
Zasięg	300 km
Data emisji	04.10.1921
Lokalizacja	Warszawa

Program inauguracyjny zawierał:

• Wykonanie utworów muzycznych na skrzypcach

• Odczytanie komunikatów prasowych

• Prezentację możliwości technicznych stacji

• Transmisję przemówień członków zarządu PTR

• Inż. Roman Rudniewski - główny konstruktor

• Prof. Janusz Groszkowski - kierownik techniczny

• Inż. Stanisław Odyniec - operator stacji

• Dr Władysław Heller - dyrektor programowy

Okres międzywojenny przyniósł dynamiczny rozwój radiofonii w Polsce. Po uruchomieniu pierwszej stacji w Warszawie nastąpiła systematyczna rozbudowa infrastruktury radiowej w całym kraju.

Polskie Radio systematycznie rozbudowywało sieć nadajników w latach 1927-1939. W 1927 roku uruchomiono stację w Krakowie o mocy 1,5 kW, a w 1928 roku rozpoczęła nadawanie rozgłośnia w Poznaniu. Do 1939 roku powstały kolejne stacje:

• Katowice (1927) - nadajnik o mocy 12 kW
• Wilno (1928) - stacja o zasięgu regionalnym
• Lwów (1930) - rozgłośnia o mocy 16 kW
• Łódź (1930) - nadajnik średniej mocy
• Toruń (1935) - stacja regionalna
• Warszawa II (1937) - druga stacja stołeczna

Ramówka radiowa lat 30. charakteryzowała się różnorodnością form przekazu:

• Dzienniki informacyjne nadawane 3 razy dziennie
• Transmisje koncertów z filharmonii warszawskiej
• "Wesoła Lwowska Fala" - popularny program rozrywkowy
• Słuchowiska radiowe z udziałem znanych aktorów
• Audycje oświatowe dla dzieci i młodzieży
• Pogadanki rolnicze dla mieszkańców wsi

W 1935 roku radio nadawało już 18 godzin programu dziennie. Liczba abonentów wzrosła z 50 000 w 1927 roku do 1 000 000 w 1939 roku.

Rok	Liczba abonentów	Godziny programu dziennie
1927	50 000	8
1931	250 000	12
1935	500 000	18
1939	1 000 000	20

Wybuch II wojny światowej diametralnie zmienił oblicze polskiej radiofonii. Niemieckie wojska przejęły kontrolę nad infrastrukturą radiową 30 września 1939 roku po kapitulacji Warszawy.

Polskie podziemie radiowe prowadziło szeroko zakrojoną działalność nadawczą w latach 1939-1945. Tajne radiostacje nadawały z różnych lokalizacji:

• Radiostacja "Błyskawica" - rozpoczęła nadawanie 8 sierpnia 1944 podczas Powstania Warszawskiego
• Radiostacja "Świt" - działała od 1943 roku przekazując informacje z frontu
• Radiostacja AK "Pszczółka" - nadawała meldunki wywiadowcze do Londynu

Konspiracyjni radiowcy wykorzystywali następujący sprzęt:

Rodzaj sprzętu	Zasięg	Moc nadawania
Radiostacja BP-3	300 km	15-20 W
Nadajnik AS	500 km	30-50 W
Radiostacja AP	1000 km	100 W

Działalność konspiracyjna koncentrowała się na:

• Przekazywaniu informacji wywiadowczych do rządu w Londynie
• Nadawaniu komunikatów dla ludności cywilnej
• Podtrzymywaniu ducha oporu poprzez audycje patriotyczne
• Koordynowaniu działań ruchu oporu

Mimo represji ze strony okupanta radiowcy kontynuowali działalność przez cały okres wojny, utrzymując łączność między krajem a rządem na uchodźstwie. Za posiadanie odbiornika radiowego groziła kara śmierci, co nie powstrzymało rozwoju sieci konspiracyjnych punktów nasłuchowych.

Po zakończeniu II wojny światowej polska radiofonia wkroczyła w okres intensywnej odbudowy zniszczonej infrastruktury nadawczej. Proces rekonstrukcji rozpoczął się już w 1944 roku na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej.

Centralna Dyrekcja Polskiego Radia uruchomiła pierwszą powojenną rozgłośnię w Lublinie 11 sierpnia 1944 roku. Kolejne stacje radiowe powstały w:

Miasto	Data uruchomienia
Lublin	11.08.1944
Kraków	22.01.1945
Katowice	06.03.1945
Warszawa	19.08.1945
Poznań	01.09.1945

Polski Komitet Radiofonizacji Kraju (PKRK) zainicjował program radiofonizacji przewodowej w 1946 roku. Program ten wprowadził:

• Instalację 500 000 głośników radiofonii przewodowej
• Budowę sieci kablowej o długości 75 000 kilometrów
• Utworzenie 1 000 radiowęzłów w miastach powiatowych
• Modernizację 17 stacji nadawczych średniofalowych

System radiofonii publicznej wprowadził trzy programy ogólnopolskie:

• Program I (informacyjno-muzyczny)

• Program II (kulturalno-oświatowy)

• Program III (rozrywkowy) uruchomiony w 1958 roku

• Instalację nowych nadajników UKF

• Modernizację studiów radiowych

• Tworzenie ośrodków regionalnych

• Rozwój zaplecza produkcyjnego

• Polskie Radio oficjalnie rozpoczęło nadawanie 1 lutego 1925 roku, ze studia przy ul. Narbutta w Warszawie, co stanowiło przełomowy moment w historii polskiej komunikacji masowej.
• Pierwsza demonstracja nadawania radiowego w Polsce miała miejsce 4 października 1921 roku w Warszawskiej Cytadeli, a transmisję przeprowadzało Polskie Towarzystwo Radiotechniczne (PTR).
• W okresie międzywojennym nastąpił dynamiczny rozwój radiofonii - od 1927 do 1939 roku powstała sieć nadajników w głównych miastach Polski, a liczba abonentów wzrosła z 50 000 do 1 000 000.
• Podczas II wojny światowej działały konspiracyjne radiostacje (m.in. "Błyskawica", "Świt", "Pszczółka"), które przekazywały informacje wywiadowcze i podtrzymywały ducha oporu.
• Powojenna odbudowa radiofonii rozpoczęła się 11 sierpnia 1944 roku w Lublinie, a następnie uruchomiono stacje w innych miastach oraz wprowadzono trzy programy ogólnopolskie.

Historia polskiej radiofonii to fascynująca opowieść o rozwoju mediów masowych w naszym kraju. Od pierwszych eksperymentalnych transmisji w 1921 roku przez Polskie Towarzystwo Radiotechnicze po utworzenie Polskiego Radia w 1925 roku pokazuje jak ważną rolę odegrało radio w kształtowaniu polskiej tożsamości narodowej.

Pomimo trudnych wydarzeń historycznych w tym II wojny światowej polska radiofonia nieustannie się rozwijała. Dziś radio pozostaje jednym z najważniejszych środków masowego przekazu docierającym do milionów słuchaczy w Polsce. To medium które od prawie 100 lat łączy Polaków dostarczając im informacji rozrywki i edukacji.