17 września 1939 roku Związek Radziecki, łamiąc obowiązujące traktaty międzynarodowe, dokonał zbrojnej napaści na Polskę. Atak był realizacją tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow i nastąpił w momencie, gdy Polska toczyła desperacką walkę z nazistowskimi Niemcami. Około 600 000 żołnierzy Armii Czerwonej, wspieranych przez 4700 czołgów i 3300 samolotów, przekroczyło wschodnią granicę Polski, rozpoczynając okres sowieckiej okupacji i masowych represji wobec ludności cywilnej.

17 września 1939 roku to data, która na zawsze zapisała się w historii Polski jako dzień podwójnej inwazji. Podczas gdy Polska desperacko broniła się przed atakiem nazistowskich Niemiec z zachodu, Związek Radziecki niespodziewanie zaatakował od wschodu.

Ten skoordynowany atak był wynikiem tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow, podpisanego zaledwie tydzień przed wybuchem II wojny światowej. Radziecka agresja na Polskę była nie tylko złamaniem obowiązujących traktatów, ale także początkiem tragicznego rozdziału w historii kraju. Wydarzenie to miało dalekosiężne skutki, kształtując geopolityczną sytuację Europy Środkowo-Wschodniej na kolejne dekady.

Pakt Ribbentrop-Mołotow, podpisany 23 sierpnia 1939 roku, był kluczowym wydarzeniem poprzedzającym wybuch II wojny światowej. Ten pozornie niewinny traktat o nieagresji między III Rzeszą a Związkiem Radzieckim skrywał tajny protokół, który miał dramatyczne konsekwencje dla Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Tajny protokół paktu Ribbentrop-Mołotow zawierał szczegółowe ustalenia dotyczące podziału Europy Wschodniej między Niemcy i ZSRR. Polska została podzielona wzdłuż linii rzek Narew, Wisła i San. Tereny na zachód od tej linii miały przypaść Niemcom, a wschodnie obszary - Związkowi Radzieckiemu. Ten podział skutkował:

• Likwidacją państwa polskiego
• Aneksją 51% terytorium Polski przez ZSRR
• Przejęciem kontroli nad 13 milionami polskich obywateli przez Sowietów

Tajny protokół stanowił jawne pogwałcenie:

1. Polskiej suwerenności
2. Międzynarodowych traktatów o nieagresji
3. Zasad prawa międzynarodowego

Jego istnienie było konsekwentnie negowane przez ZSRR aż do 1989 roku, kiedy to oficjalnie przyznano się do jego podpisania.

Atak radziecki na Polskę rozpoczął się 17 września 1939 roku o godzinie 3:00 nad ranem. Ta data zapisała się czarnymi zgłoskami w historii Polski, symbolizując początek sowieckiej okupacji i tragiczny los milionów Polaków.

17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Polski na całej jej długości. Około 600 000 żołnierzy radzieckich, wspieranych przez 4700 czołgów i 3300 samolotów, wkroczyło na terytorium Polski. Inwazja rozpoczęła się o świcie, zastając polskie siły nieprzygotowane i skoncentrowane na obronie przed atakiem niemieckim. Rząd polski, zaskoczony agresją ze wschodu, wydał rozkaz wycofania się w kierunku granicy rumuńskiej, nie podejmując otwartej walki z Armią Czerwoną.

Radziecka agresja na Polskę w 1939 roku była wynikiem skomplikowanej sytuacji geopolitycznej i strategicznych interesów ZSRR. Atak ten miał głębokie korzenie w polityce zagranicznej Związku Radzieckiego oraz jego relacjach z nazistowskimi Niemcami.

Atak ZSRR na Polskę był bezpośrednią konsekwencją tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow. Dokument ten, podpisany 23 sierpnia 1939 roku, zawierał szczegółowe ustalenia dotyczące podziału Europy Wschodniej między III Rzeszę a Związek Radziecki. Polska została podzielona wzdłuż linii rzek Narew, Wisła i San, co dało ZSRR kontrolę nad wschodnią częścią kraju. Realizacja postanowień paktu obejmowała:

• Aneksję 51% terytorium Polski przez ZSRR
• Przejęcie kontroli nad 13 milionami polskich obywateli
• Eliminację państwa polskiego jako suwerennego podmiotu
• Współpracę militarną z Niemcami w celu szybkiego pokonania polskich sił zbrojnych

Atak na Polskę wynikał z szerszych strategicznych interesów Związku Radzieckiego w regionie. ZSRR dążył do:

1. Rozszerzenia strefy wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej
2. Utworzenia buforu bezpieczeństwa między swoimi granicami a Niemcami
3. Odzyskania terytoriów utraconych po I wojnie światowej
4. Zapobieżenia potencjalnemu sojuszowi Polski z Niemcami przeciwko ZSRR
5. Uzyskania dostępu do zasobów naturalnych i przemysłowych wschodniej Polski

Strategia ta wpisywała się w długofalową politykę ZSRR, mającą na celu wzmocnienie pozycji kraju na arenie międzynarodowej. Agresja na Polskę stanowiła kluczowy element w realizacji tych celów, umożliwiając ZSRR znaczące poszerzenie swojego terytorium i wpływów w regionie.

Radziecka inwazja na Polskę rozpoczęła się 17 września 1939 roku o godzinie 3:00 nad ranem. Armia Czerwona przekroczyła granicę na całej jej długości, rozpoczynając tym samym okupację wschodniej części kraju.

Pierwsze starcia na granicy wschodniej charakteryzowały się szybkim postępem wojsk radzieckich. Korpus Ochrony Pogranicza, liczący zaledwie 20 000 żołnierzy, nie był w stanie skutecznie przeciwstawić się przeważającym siłom Armii Czerwonej. Radzieckie oddziały pancerne szybko przełamały słabą linię obrony, wdzierając się w głąb terytorium Polski. Miasta takie jak Wilno, Grodno i Lwów stały się celami natychmiastowych ataków. W ciągu pierwszych 24 godzin inwazji, wojska radzieckie posunęły się o 50-60 kilometrów w głąb kraju, zajmując kluczowe punkty strategiczne.

Reakcja polskiego dowództwa na radziecką inwazję była ograniczona i chaotyczna. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, marszałek Edward Rydz-Śmigły, wydał rozkaz unikania walki z Armią Czerwoną, z wyjątkiem prób rozbrojenia lub koniecznej samoobrony. Polskie jednostki otrzymały instrukcje wycofania się w kierunku granicy rumuńskiej i węgierskiej. Decyzja ta podyktowana była nadzieją na reorganizację sił na terenie sojuszniczej Rumunii oraz chęcią uniknięcia walki na dwa fronty. Rząd polski, wraz z prezydentem Ignacym Mościckim, opuścił kraj, przekraczając granicę rumuńską 17 września wieczorem. Brak jednolitego dowództwa i jasnych rozkazów spowodował, że wiele polskich oddziałów zostało pozostawionych samym sobie, co skutkowało lokalnymi próbami oporu lub kapitulacją.

Atak radziecki na Polskę 17 września 1939 roku miał dalekosiężne skutki dla kraju i jego mieszkańców. Agresja ze wschodu drastycznie zmieniła sytuację militarną Polski i wpłynęła na losy milionów cywilów.

Atak radziecki całkowicie załamał polską obronę. Armia Czerwona, licząca 600 000 żołnierzy, 4700 czołgów i 3300 samolotów, szybko przełamała słabą linię obrony na wschodzie. W ciągu 24 godzin wojska radzieckie posunęły się o 50-60 km w głąb kraju. Polskie siły, już osłabione walką z Niemcami, nie były w stanie skutecznie przeciwstawić się drugiemu agresorowi. Marszałek Edward Rydz-Śmigły wydał rozkaz unikania walki z Armią Czerwoną, co doprowadziło do wycofania się wielu oddziałów bez walki. Efektem było szybkie zajęcie przez ZSRR wschodniej części Polski, w tym kluczowych miast: Wilna, Grodna i Lwowa.

Atak radziecki miał tragiczne konsekwencje dla ludności cywilnej. ZSRR anektował 51% terytorium Polski, obejmując kontrolą 13 milionów polskich obywateli. Rozpoczęły się masowe deportacje, aresztowania i egzekucje. W latach 1939-1941 NKWD deportowało na Syberię i do Kazachstanu około 320 000 Polaków. Przeprowadzono cztery główne fale deportacji: 10 lutego, 13 kwietnia, czerwiec-lipiec 1940 roku i maj-czerwiec 1941 roku. Setki tysięcy cywilów zostało poddanych represjom, w tym inteligencja, urzędnicy państwowi, oficerowie i ich rodziny. Symbolem tych represji stała się zbrodnia katyńska, w której zamordowano około 22 000 polskich oficerów i przedstawicieli elit. Ludność cywilna doświadczyła również przymusowej sowietyzacji, konfiskaty mienia i prześladowań religijnych.

Atak ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku wywołał zróżnicowane reakcje na arenie międzynarodowej. Większość państw zachodnich, skupionych na konflikcie z Niemcami, przyjęła postawę bierną wobec radzieckiej agresji.

Wielka Brytania i Francja, mimo gwarancji udzielonych Polsce, nie podjęły żadnych konkretnych działań przeciwko ZSRR. Rządy tych państw, związane wypowiedzeniem wojny Niemcom, unikały konfrontacji z Moskwą. Oficjalne oświadczenia ograniczały się do wyrażenia zaniepokojenia, bez potępienia agresji czy wprowadzenia sankcji.

Stany Zjednoczone, wówczas neutralne w konflikcie europejskim, również nie podjęły zdecydowanych kroków. Prezydent Franklin D. Roosevelt publicznie wyraził ubolewanie nad losem Polski, jednak USA nie zdecydowały się na interwencję dyplomatyczną czy ekonomiczną przeciwko ZSRR.

Państwa bałtyckie i skandynawskie, obawiające się ekspansji radzieckiej, zachowały powściągliwość w oficjalnych reakcjach. Estonia, Łotwa i Litwa, zagrożone podobnym losem, unikały krytyki ZSRR. Finlandia, świadoma zagrożenia ze strony Moskwy, intensyfikowała przygotowania obronne.

Niemcy, związane paktem Ribbentrop-Mołotow, oficjalnie zaakceptowały działania ZSRR. Włochy, sojusznik Niemiec, nie wyraziły sprzeciwu wobec radzieckiej agresji. Japonia, zaskoczona sojuszem niemiecko-radzieckim, zachowała neutralność w tej kwestii.

Liga Narodów, osłabiona i niezdolna do skutecznego działania, nie podjęła żadnych znaczących kroków w odpowiedzi na atak ZSRR. Organizacja ograniczyła się do wyrażenia formalnego potępienia agresji, bez praktycznych konsekwencji dla agresorów.

Międzynarodowe reakcje na atak ZSRR na Polskę charakteryzowały się powściągliwością i brakiem konkretnych działań. Większość państw, skupiona na konflikcie z Niemcami lub obawiająca się eskalacji napięć, przyjęła postawę bierną, co de facto umożliwiło ZSRR realizację planów ekspansji terytorialnej.

• 17 września 1939 roku Związek Radziecki zaatakował Polskę od wschodu, realizując tajny protokół paktu Ribbentrop-Mołotow.
• Atak ZSRR był skoordynowany z niemiecką inwazją i doprowadził do podziału terytorium Polski między dwóch agresorów.
• Armia Czerwona szybko przełamała słabą obronę wschodnich granic Polski, zajmując kluczowe miasta i tereny.
• Konsekwencją ataku były masowe deportacje, represje i zbrodnie na polskiej ludności cywilnej, w tym zbrodnia katyńska.
• Reakcje międzynarodowe na radziecką agresję były powściągliwe, co umożliwiło ZSRR realizację planów ekspansji terytorialnej.
• Wydarzenie to miało dalekosiężne skutki, kształtując geopolityczną sytuację Europy Środkowo-Wschodniej na kolejne dekady.

Atak Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku stanowił punkt zwrotny w historii II wojny światowej. Wydarzenie to nie tylko przypieczętowało los Polski ale również zmieniło układ sił w Europie Środkowo-Wschodniej.

Tajny protokół paktu Ribbentrop-Mołotow okazał się kluczowym czynnikiem który umożliwił ZSRR realizację swoich celów strategicznych. Brak zdecydowanej reakcji społeczności międzynarodowej pozwolił na szybką aneksję wschodnich terytoriów Polski.

Konsekwencje tej agresji były tragiczne dla milionów Polaków którzy doświadczyli deportacji prześladowań i masowych egzekucji. Wydarzenia te na długo ukształtowały stosunki polsko-radzieckie oraz wpłynęły na geopolityczny krajobraz regionu.