Święto państwowe ustanowione w 2011 roku upamiętniające żołnierzy antykomunistycznego podziemia, którzy w latach 1944-1963 stawiali opór sowietyzacji Polski. Obchodzone 1 marca, w rocznicę zamordowania siedmiu członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia 'Wolność i Niezawisłość'.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to jedno z najważniejszych świąt państwowych w Polsce, obchodzone corocznie 1 marca. Data ta nie jest przypadkowa - właśnie tego dnia w 1951 roku w więzieniu mokotowskim wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".
To święto zostało ustanowione w 2011 roku z inicjatywy śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, by upamiętnić żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia. Żołnierze Wyklęci, nazywani również Żołnierzami Niezłomnymi, walczyli o wolną Polskę w latach 1944-1963, stawiając opór sowietyzacji kraju i podporządkowaniu go ZSRR.
Historia Ustanowienia Święta Żołnierzy Wyklętych
#Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został oficjalnie ustanowiony ustawą z dnia 3 lutego 2011 roku. Proces legislacyjny związany z utworzeniem tego święta państwowego trwał kilka miesięcy.
Inicjatywa Prezydenta Lecha Kaczyńskiego
#Prezydent Lech Kaczyński złożył projekt ustawy o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca 2010 roku. Po jego tragicznej śmierci w katastrofie smoleńskiej, inicjatywę kontynuował prezydent Bronisław Komorowski. Projekt ustawy poparły wszystkie kluby parlamentarne, a Sejm przyjął ustawę 3 lutego 2011 roku.
| Etap legislacyjny | Data |
|---|---|
| Złożenie projektu | 1 marca 2010 |
| Przyjęcie ustawy | 3 lutego 2011 |
| Pierwsze oficjalne obchody | 1 marca 2011 |
Data 1 Marca i Jej Znaczenie
#- Łukasz Ciepliński - prezes IV Zarządu
- Adam Lazarowicz - wiceprezes
- Mieczysław Kawalec - kierownik Wydziału Informacji
- Józef Rzepka - kierownik łączności
- Franciszek Błażej - kierownik organizacyjny
- Józef Batory - kierownik Okręgu WiN Rzeszów
- Karol Chmiel - kierownik polityczny
Kim Byli Żołnierze Wyklęci
#Żołnierze Wyklęci to członkowie polskiego podziemia niepodległościowego stawiający opór sowietyzacji Polski w latach 1944-1963. Określani również mianem żołnierzy niezłomnych tworzyli organizacje konspiracyjne kontynuujące walkę o suwerenność Polski po zakończeniu II wojny światowej.
Główni Bohaterowie Podziemia Antykomunistycznego
#Najważniejszymi postaciami polskiego podziemia antykomunistycznego byli:
- Witold Pilecki - organizator ruchu oporu w Auschwitz zlikwidowany przez UB w 1948 roku
- Danuta Siedzikówna "Inka" - sanitariuszka 5. Wileńskiej Brygady AK zamordowana w wieku 17 lat
- Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" - dowódca 5. Wileńskiej Brygady AK stracony w 1951 roku
- Hieronim Dekutowski "Zapora" - cichociemny dowodzący oddziałami na Lubelszczyźnie
- August Emil Fieldorf "Nil" - zastępca Komendanta Głównego AK zamordowany w 1953 roku
Formy Oporu i Walki
#- Prowadzenie akcji zbrojnych przeciwko siłom bezpieczeństwa UB NKWD
- Ochrona ludności cywilnej przed terrorem komunistycznym
- Likwidacja konfidentów współpracujących z władzą komunistyczną
- Sabotaż infrastruktury wykorzystywanej przez aparat bezpieczeństwa
- Kolportaż ulotek propagandowych informujących o prawdziwej sytuacji w kraju
| Rok | Liczba żołnierzy podziemia | Liczba organizacji |
|---|---|---|
| 1945 | 150-180 tys. | 340 |
| 1947 | 60 tys. | 170 |
| 1953 | 250-400 | 30 |
Znaczenie Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych
#Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych przypomina o poświęceniu żołnierzy podziemia antykomunistycznego w walce o niepodległą Polskę. Ten dzień symbolizuje hołd dla niezłomnych bojowników o wolność kraju.
Symbole i Wartości
#Symbolika Żołnierzy Wyklętych opiera się na znaku Polski Walczącej oraz biało-czerwonej opasce z literami WiN (Wolność i Niezawisłość). Wartości reprezentowane przez Żołnierzy Wyklętych to:
- Bezkompromisowa walka o niepodległość Polski
- Wierność ideałom Polskiego Państwa Podziemnego
- Honor żołnierski połączony z patriotyzmem
- Sprzeciw wobec totalitaryzmu komunistycznego
- Obrona tradycyjnych wartości narodowych
Współczesne Obchody
#Uroczystości upamiętniające Żołnierzy Wyklętych odbywają się w różnorodnych formach:
- Marsze pamięci organizowane w największych miastach Polski (Warszawa, Kraków, Gdańsk)
- Rekonstrukcje historyczne prezentujące wydarzenia z lat 1944-1963
- Wystawy dokumentalne w muzeach narodowych i regionalnych
- Bieg Tropem Wilczym z udziałem tysięcy uczestników
- Konkursy edukacyjne dla młodzieży szkolnej
- Koncerty patriotyczne prezentujące pieśni żołnierskie
| Forma upamiętnienia | Liczba uczestników rocznie* |
|---|---|
| Bieg Tropem Wilczym | 75 000+ |
| Marsze pamięci | 50 000+ |
| Konkursy edukacyjne | 25 000+ |
Formy Upamiętnienia Żołnierzy Niezłomnych
#Pamięć o Żołnierzach Wyklętych kultywowana jest poprzez różnorodne formy upamiętnienia na szczeblu państwowym i lokalnym. Inicjatywy te łączą oficjalne uroczystości z oddolnymi działaniami społeczności.
Uroczystości Państwowe
#Centralne obchody odbywają się w Pałacu Prezydenckim z udziałem najwyższych władz państwowych. Kluczowe elementy uroczystości państwowych obejmują:
- Wręczanie odznaczeń państwowych rodzinom Żołnierzy Wyklętych
- Apel Pamięci przed Grobem Nieznanego Żołnierza
- Składanie wieńców na grobach żołnierzy podziemia antykomunistycznego
- Organizację wystaw IPN prezentujących dokumenty i pamiątki
- Ceremonie w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL
Lokalne Inicjatywy
#- Bieg Tropem Wilczym organizowany w 300 miejscowościach
- Inscenizacje historyczne przedstawiające wydarzenia z lat 1944-1963
- Konkursy wiedzy dla młodzieży szkolnej o tematyce Żołnierzy Niezłomnych
- Murale i tablice pamiątkowe w miejscach związanych z działalnością podziemia
- Rajdy piesze i rowerowe szlakami partyzanckimi
- Koncerty patriotyczne z repertuarem piosenek żołnierskich
| Rodzaj wydarzenia | Liczba uczestników rocznie | Liczba miast |
|---|---|---|
| Bieg Tropem Wilczym | 75 000 | 300 |
| Konkursy wiedzy | 25 000 | 500 |
| Rekonstrukcje historyczne | 30 000 | 150 |
Podsumowanie
#- Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest co roku 1 marca, upamiętniając egzekucję siedmiu członków IV Zarządu WiN w 1951 roku
- Święto zostało oficjalnie ustanowione w 2011 roku z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego, aby upamiętnić żołnierzy antykomunistycznego podziemia
- Żołnierze Wyklęci prowadzili walkę o niepodległą Polskę w latach 1944-1963, stawiając opór sowietyzacji kraju i podporządkowaniu ZSRR
- Współczesne obchody święta obejmują marsze pamięci, Bieg Tropem Wilczym, rekonstrukcje historyczne oraz konkursy edukacyjne, angażując rocznie ponad 150 000 uczestników
- Do najważniejszych bohaterów podziemia antykomunistycznego należeli m.in. Witold Pilecki, Danuta Siedzikówna "Inka" oraz August Emil Fieldorf "Nil"
Podsumowanie
#Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to nie tylko data w kalendarzu ale żywe świadectwo heroicznej walki o wolną Polskę. 1 marca każdego roku Polacy jednoczą się w hołdzie dla bohaterów podziemia antykomunistycznego poprzez liczne wydarzenia i uroczystości.
Rosnąca popularność obchodów tego święta pokazuje że historia Żołnierzy Wyklętych pozostaje ważnym elementem tożsamości narodowej. Dzięki różnorodnym formom upamiętnienia kolejne pokolenia poznają prawdę o niezłomnych bojownikach którzy oddali życie za niepodległą Ojczyznę.