17 listopada 1370 roku Ludwik Węgierski został koronowany na króla Polski w katedrze wawelskiej. Było to możliwe dzięki układom sukcesyjnym z Kazimierzem Wielkim, który nie posiadał męskiego potomka. Wydarzenie to zapoczątkowało unię personalną między Polską a Węgrami, tworząc największy organizm państwowy w ówczesnej Europie Środkowej.

Objęcie polskiego tronu przez Ludwika Węgierskiego w 1370 roku stanowiło przełomowy moment w historii średniowiecznej Polski. Ten węgierski władca z dynastii Andegawenów został następcą swojego wuja Kazimierza Wielkiego na mocy wcześniejszych układów sukcesyjnych.

Ludwik Węgierski wstąpił na tron polski jako pierwszy władca sprawujący jednocześnie rządy w dwóch królestwach - Polsce i Węgrzech. Jego koronacja otworzyła nowy rozdział w dziejach Polski i zapoczątkowała okres unii personalnej między tymi państwami. Wydarzenia te miały znaczący wpływ na późniejsze relacje polsko-węgierskie oraz ukształtowanie się systemu władzy w Europie Środkowej.

Kazimierz Wielki sprawował władzę w Polsce w latach 1333-1370, wprowadzając szereg reform modernizacyjnych i umacniając pozycję państwa. Jego rządy charakteryzowały się intensywnym rozwojem gospodarczym i terytorialnym kraju.

W końcowym okresie panowania Kazimierz Wielki skoncentrował się na reformach wewnętrznych i kodyfikacji prawa. Monarcha zainicjował budowę 50 zamków obronnych i fortyfikacji miejskich, rozwijając system obronny państwa. Powstały nowe miasta (110) i wsie (1000), a istniejące ośrodki otrzymały przywileje lokacyjne. W 1364 roku król założył Akademię Krakowską, pierwszy uniwersytet na ziemiach polskich.

Osiągnięcia ostatnich lat panowania	Liczba
Wybudowane zamki	50
Założone miasta	110
Założone wsie	1000

Kazimierz Wielki nie posiadał męskiego potomka z prawego łoża, co zmusiło go do uregulowania kwestii następstwa tronu. Układy sukcesyjne z 1339 i 1355 roku wskazywały Ludwika Węgierskiego jako przyszłego władcę Polski. Decyzja ta opierała się na bliskich związkach rodzinnych - Ludwik był siostrzeńcem Kazimierza, synem Elżbiety Łokietkówny. Ustalenia te zostały potwierdzone przez zjazd w Krakowie w 1369 roku, gdzie polscy możnowładcy zaakceptowali kandydaturę węgierskiego monarchy.

Data	Wydarzenie
1339	Pierwszy układ sukcesyjny
1355	Drugi układ sukcesyjny
1369	Zjazd w Krakowie - potwierdzenie sukcesji

Ludwik Węgierski zdobył tron polski w wyniku starannie zaplanowanej strategii dyplomatycznej. Proces ten obejmował wieloletnie negocjacje międzynarodowe i budowanie sojuszy z polską szlachtą.

Układy sukcesyjne zawarte w Budzie w 1355 roku zagwarantowały Ludwikowi Węgierskiemu prawo do polskiej korony. Dokument podpisany przez Kazimierza Wielkiego określał szczegółowe warunki dziedziczenia tronu:

• Przekazanie pełni władzy królewskiej Ludwikowi po śmierci Kazimierza

• Zachowanie integralności terytorialnej Królestwa Polskiego

• Zobowiązanie do respektowania praw i przywilejów szlachty polskiej

• Utrzymanie odrębności administracyjnej Polski od Węgier

• Przywilej koszycki z 1374 roku obniżający podatek do 2 groszy z łanu

• Gwarancja obsadzania urzędów ziemskich wyłącznie przez miejscową szlachtę

• Zobowiązanie do niewprowadzania nowych podatków bez zgody szlachty

• Zapewnienie rekompensaty za udział w wyprawach wojennych poza granicami kraju

Rok	Wydarzenie
1355	Zawarcie układu sukcesyjnego w Budzie
1369	Zjazd w Krakowie potwierdzający sukcesję
1370	Koronacja Ludwika na króla Polski
1374	Wydanie przywileju koszyckiego

Koronacja Ludwika Węgierskiego na króla Polski odbyła się 17 listopada 1370 roku w katedrze wawelskiej w Krakowie. Ceremonia nastąpiła zaledwie kilka dni po śmierci Kazimierza Wielkiego, co podkreślało płynność sukcesji i stabilność władzy królewskiej.

Arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria ze Skotnik dokonał ceremonii koronacyjnej według tradycyjnego rytuału. W uroczystości uczestniczyli:

• Dostojnicy kościelni z Polski i Węgier
• Przedstawiciele możnowładztwa z obu królestw
• Delegaci z państw sąsiednich
• Reprezentanci miast królewskich

Ceremoniał obejmował:

• Namaszczenie świętymi olejami

• Nałożenie korony Piastów

• Wręczenie insygniów królewskich

• Złożenie przysięgi koronacyjnej

• Powołał regentów zarządzających Polską podczas jego nieobecności:

• Elżbietę Łokietkównę (matkę)

• Ottona z Pilicy (starostę generalnego)

• Zatwierdził przywileje szlachty polskiej

• Ustanowił nowych urzędników państwowych

• Zorganizował system zarządzania krajem z dwóch ośrodków władzy:

• Budy (stolica Węgier)

• Krakowa (stolica Polski)

Aspekt administracyjny	Liczba
Liczba regentów	2
Starostów generalnych	1
Główne ośrodki władzy	2
Dni od śmierci Kazimierza do koronacji	5

Objęcie tronu przez Ludwika Węgierskiego w 1370 roku wprowadziło znaczące zmiany w strukturze władzy Królestwa Polskiego. Nowy władca zainicjował szereg reform ustrojowych wpływających na relacje między monarchą a szlachtą.

Połączenie Polski i Węgier unią personalną stworzyło największy organizm państwowy w Europie Środkowej XIV wieku. Terytorium zjednoczone pod berłem Ludwika rozciągało się od Morza Bałtyckiego do Morza Adriatyckiego obejmując 800 000 km² powierzchni. Unia wzmocniła pozycję dyplomatyczną obu królestw w relacjach z państwami ościennymi takimi jak Czechy Austria Wenecja.

Aspekt unii	Dane liczbowe
Powierzchnia połączonych królestw	800 000 km²
Liczba stolic	2 (Kraków Buda)
Okres trwania unii	12 lat (1370-1382)

1. Zmniejszenie podatku poradlnego z 12 do 2 groszy
2. Obsadzanie urzędów ziemskich wyłącznie przez miejscową szlachtę
3. Zwolnienie szlachty z obowiązku budowy zamków królewskich
4. Rekompensowanie strat poniesionych w wyprawach wojennych poza granicami kraju
5. Zakaz łączenia urzędów wojewody kasztelana starosty w jednym województwie

Dziedzictwo Andegawenów w Polsce ukształtowało się podczas panowania Ludwika Węgierskiego i jego następców. Okres ten przyniósł fundamentalne zmiany w strukturze społecznej i prawnej Królestwa Polskiego.

Elżbieta Łokietkówna sprawowała władzę namiestniczą w Polsce w latach 1370-1375 z ramienia swojego syna Ludwika Węgierskiego. Jako regentka wprowadziła 3 kluczowe reformy administracyjne:

• Utworzenie systemu starostw grodowych do zarządzania poszczególnymi ziemiami

• Reorganizacja skarbu królewskiego poprzez wprowadzenie nowego systemu poboru podatków

• Ustanowienie sądów królewskich w głównych miastach: Krakowie, Poznaniu i Sandomierzu

• Zagwarantowanie dziedziczenia korony polskiej córkom Ludwika Węgierskiego poprzez przywilej koszycki z 1374 roku

• Ustanowienie precedensu dziedziczenia tronu w linii żeńskiej po raz pierwszy w historii Polski

• Wprowadzenie systemu elekcji viritim, dającego szlachcie prawo wyboru władcy spośród kandydatów z dynastii andegaweńskiej

Rok	Wydarzenie	Znaczenie
1374	Przywilej koszycki	Gwarancja dziedziczenia dla córek Ludwika
1375	Zjazd w Koszycach	Potwierdzenie praw sukcesyjnych Andegawenów
1382	Śmierć Ludwika	Początek kryzysu sukcesyjnego

• Ludwik Węgierski został królem Polski w 1370 roku, a jego koronacja odbyła się 17 listopada w katedrze wawelskiej, zaledwie kilka dni po śmierci Kazimierza Wielkiego.
• Objęcie tronu przez Ludwika było możliwe dzięki wcześniejszym układom sukcesyjnym z lat 1339 i 1355, zawartym z Kazimierzem Wielkim, który nie posiadał męskiego potomka.
• Jako pierwszy władca w historii sprawował jednocześnie rządy w dwóch królestwach - Polsce i Węgrzech, tworząc unię personalną obejmującą terytorium 800 000 km².
• Najważniejszym dokumentem jego panowania był przywilej koszycki z 1374 roku, który znacząco obniżył podatki szlacheckie i zagwarantował szereg przywilejów polskiej szlachcie.
• Podczas nieobecności króla w Polsce władzę sprawowali regenci, przede wszystkim jego matka Elżbieta Łokietkówna, która wprowadziła istotne reformy administracyjne.

Objęcie tronu Polski przez Ludwika Węgierskiego w 1370 roku było wydarzeniem przełomowym dla historii obu państw. Staranne przygotowania dyplomatyczne i układy sukcesyjne zapewniły płynne przejęcie władzy po śmierci Kazimierza Wielkiego.

Unia personalna między Polską a Węgrami stworzyła potężny organizm państwowy sięgający od Bałtyku po Adriatyk. Przywilej koszycki z 1374 roku znacząco wzmocnił pozycję szlachty polskiej wprowadzając istotne zmiany ustrojowe.

Panowanie Ludwika Węgierskiego przez 12 lat wpłynęło na dalsze losy Królestwa Polskiego kształtując jego strukturę społeczną i prawną na kolejne stulecia. Jego rządy otworzyły nowy rozdział w historii średniowiecznej Europy Środkowej.