Jedna z największych bitew średniowiecznej Europy, stoczona 15 lipca 1410 roku między wojskami polsko-litewskimi pod dowództwem króla Władysława Jagiełły a armią zakonu krzyżackiego. Zakończona wielkim zwycięstwem wojsk polsko-litewskich i śmiercią wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena.

Bitwa pod Grunwaldem to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii Polski i całej średniowiecznej Europy. To właśnie 15 lipca 1410 roku na polach między wsiami Grunwald, Stębark i Łodwigowo rozegrała się epicka bitwa, która na zawsze zmieniła układ sił w tej części kontynentu.

Starcie wojsk polsko-litewskich pod dowództwem króla Władysława Jagiełły z armią zakonu krzyżackiego było kulminacyjnym momentem wielkiej wojny z zakonem krzyżackim (1409-1411). Bitwa ta nie tylko wpłynęła na losy Polski i Litwy ale również znacząco osłabiła potęgę zakonu krzyżackiego, który do tej pory stanowił poważne zagrożenie dla okolicznych państw.

Konflikt polsko-krzyżacki narastał przez ponad dwa stulecia przed bitwą pod Grunwaldem. Zakon Krzyżacki systematycznie rozszerzał swoje wpływy na terenie Pomorza i Prus, prowadząc agresywną politykę wobec Polski i Litwy.

• Zawłaszczenie Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków w 1308 roku
• Ekspansja terytorialna zakonu na ziemie litewskie pod pretekstem chrystianizacji
• Spór o Żmudź między Litwą a zakonem krzyżackim
• Konflikt handlowy dotyczący kontroli nad szlakami handlowymi na Bałtyku
• Wsparcie Krzyżaków dla opozycji wewnętrznej w Polsce i na Litwie

Rok	Wydarzenie
1308	Zajęcie Pomorza Gdańskiego
1343	Pokój kaliski - utrata Pomorza
1386	Unia polsko-litewska
1409	Wybuch wielkiej wojny

• Kryzys w Cesarstwie Rzymskim po śmierci Karola IV Luksemburskiego
• Schizma w Kościele katolickim (1378-1417)
• Wzmocnienie pozycji Polski po unii z Litwą w 1386 roku
• Rywalizacja o wpływy w regionie Morza Bałtyckiego
• Sojusze polityczne:
• Zakon wspierany przez rycerstwo zachodnioeuropejskie
• Polska i Litwa współpracujące z Czechami i Węgrami
• Neutralna postawa Skandynawii

Przygotowania do bitwy pod Grunwaldem rozpoczęły się wiosną 1410 roku, gdy obie strony konfliktu zaczęły gromadzić siły zbrojne i planować strategię działań wojennych. Proces mobilizacji i organizacji wojsk trwał kilka miesięcy i wymagał skomplikowanych działań logistycznych.

Wojska polsko-litewskie zgromadziły się w trzech głównych punktach koncentracji:

• Wolbórz - miejsce zgrupowania wojsk z Małopolski i Wielkopolski
• Czerwińsk nad Wisłą - punkt zborny dla oddziałów mazowieckich
• Brześć Litewski - koncentracja wojsk litewsko-ruskich

Siły polsko-litewskie obejmowały:

• 20 000 rycerzy polskich
• 11 000 wojowników litewskich i ruskich
• 3 000 najemników z Czech i Moraw
• 2 000 piechoty zaciężnej

Zakon Krzyżacki przyjął następujące działania strategiczne:

• Koncentracja sił w Malborku jako głównej bazie operacyjnej
• Utworzenie systemu umocnień wzdłuż granicy z Polską
• Zgromadzenie zapasów żywności w warowniach przygranicznych
• Sprowadzenie rycerzy-gości z Europy Zachodniej

Rodzaj wojsk	Liczba żołnierzy
Ciężka jazda	15 000
Piechota	9 000
Rycerze-goście	3 000
Służba pomocnicza	4 000

Bitwa pod Grunwaldem rozpoczęła się rankiem 15 lipca 1410 roku na polach między wsiami Grunwald, Stębark a Łodwigowo. Starcie między wojskami polsko-litewskimi a armią krzyżacką trwało około 6 godzin.

Wielki mistrz Ulrich von Jungingen rozpoczął bitwę wysyłając do obozu polskiego dwóch heroldów z nagimi mieczami o godzinie 9:00. Pierwsze starcie nastąpiło około godziny 12:00, gdy:

• Lekka jazda litewska zaatakowała lewe skrzydło armii krzyżackiej

• Chorągwie smoleńskie stawiły opór nacierającym wojskom zakonnym

• Wojska litewskie przeprowadziły pozorowany odwrót, stosując taktykę wilczych dołów

• 16 chorągwi polskich ruszyło do ataku na prawe skrzydło krzyżackie

• Odwody polskie uderzyły na zmęczone wojska krzyżackie

• Wielki mistrz Ulrich von Jungingen zginął w bezpośrednim starciu

• 16 chorągwi krzyżackich zostało okrążonych w rejonie Grunwaldu

• Wojska zakonne rozpoczęły chaotyczny odwrót do obozu warownego

Straty w bitwie	Wojska polsko-litewskie	Zakon krzyżacki
Rycerze	4 000	8 000
Dostojnicy	12	203
Chorągwie	3	51

Bitwa pod Grunwaldem przyniosła fundamentalne zmiany w układzie sił średniowiecznej Europy. Zwycięstwo wojsk polsko-litewskich znacząco osłabiło pozycję zakonu krzyżackiego, prowadząc do długotrwałych konsekwencji politycznych oraz militarnych.

Straty poniesione w bitwie pod Grunwaldem różniły się znacząco między walczącymi stronami:

Strona konfliktu	Straty ludzkie	Straty w dowództwie
Wojska polsko-litewskie	4 000 rycerzy	12 chorążych
Zakon krzyżacki	8 000 rycerzy	203 braci zakonnych

Zakon stracił większość swojego dowództwa, w tym wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena oraz najważniejszych dostojników zakonnych. Zniszczeniu uległo również 51 chorągwi krzyżackich.

• Załamanie pozycji militarnej zakonu krzyżackiego w regionie
• Odzyskanie Żmudzi przez Wielkie Księstwo Litewskie
• Wzmocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej
• Przerwanie dominacji krzyżackiej w handlu bałtyckim
• Wzrost prestiżu dynastii Jagiellonów w Europie
• Odzyskanie kontroli nad szlakami handlowymi w regionie Morza Bałtyckiego
• Zmiana układu sojuszy politycznych w Europie Środkowej
• Uznanie chrześcijańskiego charakteru państwa litewskiego

Bitwa pod Grunwaldem zajmuje szczególne miejsce w polskiej kulturze narodowej jako symbol zwycięstwa i potęgi militarnej. Wydarzenie to na przestrzeni wieków stało się inspiracją dla wielu dzieł sztuki oraz symbolem jedności narodowej.

Pole bitwy grunwaldzkiej upamiętnia monumentalny pomnik odsłonięty w 1960 roku, składający się z granitowego obelisku o wysokości 23 metrów. Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku prezentuje ekspozycję archeologiczną zawierającą 3000 artefaktów związanych z bitwą. Jan Matejko stworzył w 1878 roku monumentalny obraz "Bitwa pod Grunwaldem" o wymiarach 426 × 987 cm, który znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Coroczne inscenizacje bitwy grunwaldzkiej przyciągają 100 000 widzów oraz 1400 rekonstruktorów z 30 krajów.

Grunwald funkcjonuje w świadomości społecznej jako symbol triumfu sprawiedliwości nad agresją. Henryk Sienkiewicz opisał bitwę w powieści "Krzyżacy" z 1900 roku, która sprzedała się w nakładzie 170 000 egzemplarzy w pierwszym roku wydania. Symbolika grunwaldzka pojawiła się na Orderze Krzyża Grunwaldu, ustanowionym w 1943 roku przez Gwardię Ludową. Motyw bitwy grunwaldzkiej występuje w 23 polskich miejscowościach w nazwach ulic oraz 12 szkołach podstawowych i średnich noszących imię "Grunwaldzkich".

• Bitwa pod Grunwaldem rozegrała się 15 lipca 1410 roku między wojskami polsko-litewskimi pod dowództwem króla Władysława Jagiełły a armią zakonu krzyżackiego.
• Było to największe starcie zbrojne średniowiecznej Europy - po stronie polsko-litewskiej walczyło około 36 000 wojowników, a po stronie krzyżackiej około 31 000.
• Przyczyną konfliktu była wieloletnia ekspansja terytorialna zakonu krzyżackiego, szczególnie zawłaszczenie Pomorza Gdańskiego i spór o Żmudź.
• Bitwa zakończyła się zdecydowanym zwycięstwem wojsk polsko-litewskich i śmiercią wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena.
• Skutkiem bitwy było znaczące osłabienie potęgi zakonu krzyżackiego, wzmocnienie pozycji Polski i Litwy w Europie oraz zmiana układu sił w regionie Morza Bałtyckiego.

Bitwa pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku to nie tylko kluczowe starcie militarne ale przede wszystkim moment zwrotny w historii średniowiecznej Europy. Zwycięstwo wojsk polsko-litewskich nad potężnym zakonem krzyżackim zmieniło układ sił w regionie na kolejne stulecia.

To wydarzenie do dziś pozostaje jednym z najważniejszych symboli polskiej państwowości i dumy narodowej. Coroczne inscenizacje rekonstrukcje historyczne oraz liczne dzieła sztuki świadczą o tym że pamięć o bitwie jest wciąż żywa w świadomości Polaków.

Grunwald pokazał że zjednoczone siły Polski i Litwy były w stanie skutecznie przeciwstawić się najpotężniejszym armiom ówczesnej Europy. To zwycięstwo otworzyło nowy rozdział w dziejach obu narodów.