11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu, co stało się symbolicznym momentem odrodzenia państwa polskiego.

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku to jeden z najważniejszych momentów w historii kraju. Po 123 latach zaborów naród polski wreszcie mógł cieszyć się wolnością i samostanowieniem. Data 11 listopada stała się symbolem odrodzenia państwa polskiego i jest obecnie świętowana jako Narodowe Święto Niepodległości.

Proces odzyskiwania niepodległości nie był jednak jednorazowym wydarzeniem. To złożony ciąg działań politycznych, militarnych i dyplomatycznych, który rozpoczął się już w trakcie I wojny światowej. Kluczową rolę w tym procesie odegrali wybitni polscy przywódcy, na czele z Józefem Piłsudskim, Romanem Dmowskim i Ignacym Janem Paderewskim, którzy wykorzystali sprzyjającą sytuację międzynarodową do realizacji narodowych aspiracji.

Schyłek I wojny światowej przyniósł zasadnicze zmiany w sytuacji geopolitycznej Europy Środkowej. Osłabienie mocarstw zaborczych stworzyło sprzyjające warunki dla polskich dążeń niepodległościowych.

Kryzys państw zaborczych w 1918 roku przejawił się w kilku kluczowych aspektach:

• Klęska militarna Niemiec na froncie zachodnim doprowadziła do wybuchu rewolucji listopadowej
• Rozpad Austro-Węgier nastąpił w październiku 1918 roku po serii porażek militarnych
• Rewolucja bolszewicka w Rosji w 1917 roku spowodowała wycofanie się tego państwa z wojny
• Traktat brzeski z marca 1918 roku unieważnił postanowienia rozbiorowe

Polscy przywódcy podjęli szereg inicjatyw dyplomatycznych:

• Roman Dmowski utworzył Komitet Narodowy Polski w Paryżu w sierpniu 1917 roku
• Ignacy Paderewski prowadził intensywną działalność lobbingową w Stanach Zjednoczonych
• Komitet Narodowy Polski uzyskał uznanie państw ententy jako oficjalna reprezentacja Polski
• Prezydent Wilson uwzględnił sprawę polską w swoim programie 14 punktów ze stycznia 1918 roku

Państwo	Data uznania KNP
Francja	20.09.1917
Wielka Brytania	15.10.1917
Włochy	30.10.1917
USA	01.12.1917

Proces odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku przebiegał na wielu płaszczyznach politycznych i militarnych. Kluczowymi elementami tego procesu były działania Rady Regencyjnej oraz aktywność Józefa Piłsudskiego.

Rada Regencyjna powstała 12 września 1917 roku z inicjatywy władz niemieckich i austriackich. W jej skład weszli arcybiskup Aleksander Kakowski, książę Zdzisław Lubomirski i hrabia Józef Ostrowski. Organ ten:

• Sprawował najwyższą władzę państwową na terenie Królestwa Polskiego

• Wydał dekret o utworzeniu Wojska Polskiego 27 października 1918 roku

• Przekazał 11 listopada 1918 roku władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu

• Rozwiązał się 14 listopada 1918 roku przekazując pełnię władzy Piłsudskiemu

• Powrót z internowania w Magdeburgu 10 listopada 1918 roku

• Przejęcie władzy wojskowej od Rady Regencyjnej 11 listopada

• Objęcie funkcji Tymczasowego Naczelnika Państwa 22 listopada

• Utworzenie pierwszego rządu niepodległej Polski pod kierownictwem Jędrzeja Moraczewskiego

Data	Wydarzenie
12.09.1917	Powstanie Rady Regencyjnej
27.10.1918	Dekret o utworzeniu Wojska Polskiego
10.11.1918	Powrót Piłsudskiego do Warszawy
11.11.1918	Przekazanie władzy wojskowej Piłsudskiemu
22.11.1918	Objęcie funkcji Naczelnika Państwa

11 listopada 1918 roku zapisał się w historii Polski jako dzień przełomowy. Tego dnia nastąpiło formalne przekazanie władzy wojskowej Józefowi Piłsudskiemu oraz podpisanie rozejmu w Compiègne kończącego I wojnę światową.

Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu zwierzchnictwo nad wojskiem polskim o godzinie 11:00. Podczas oficjalnej ceremonii w Warszawie, Rada wydała dekret potwierdzający przekazanie kontroli nad formacjami wojskowymi. Piłsudski przejął dowództwo nad:

• Polską Siłą Zbrojną (Polnische Wehrmacht)

• Polskimi Korpusami Posiłkowymi

• Polską Organizacją Wojskową

• Lokalnymi organizacjami paramilitarnymi

• Utworzenie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego

• Wydanie rozporządzenia o przejęciu niemieckich urzędów okupacyjnych

• Powołanie pierwszych przedstawicieli władz lokalnych

• Rozpoczęcie rozbrajania garnizonu niemieckiego w Warszawie

Wydarzenie	Godzina	Miejsce
Przekazanie władzy wojskowej	11:00	Pałac Namiestnikowski
Rozpoczęcie rozbrajania Niemców	13:00	Centrum Warszawy
Pierwsze posiedzenie Sztabu Generalnego	15:00	Warszawa

Formowanie granic II Rzeczypospolitej trwało od 1918 do 1922 roku poprzez działania militarne dyplomatyczne. Proces ten obejmował szereg powstań konfliktów zbrojnych traktatów międzynarodowych.

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu podczas wizyty Ignacego Jana Paderewskiego. Powstańcy w ciągu 3 miesięcy wyzwolili znaczną część Wielkopolski zajmując strategiczne punkty:

• Zdobycie Ławicy z 6 na 7 stycznia 1919 (przejęcie niemieckich samolotów)
• Opanowanie Wolsztyna Międzychodu w styczniu 1919
• Wyzwolenie Chodzieży Czarnkowa w styczniu 1919

Sukces powstania potwierdził traktat wersalski z 28 czerwca 1919 roku przyznający Polsce:

Obszar	Powierzchnia km²
Wielkopolska	27,000
Pomorze Gdańskie	16,000

Konflikt o wschodnie rubieże rozpoczął się w 1919 roku wojną polsko-ukraińską o Galicję Wschodnią. Kluczowe wydarzenia:

• Obrona Lwowa (1-22 listopada 1918)
• Zdobycie Wilna (kwiecień 1919)
• Wojna polsko-bolszewicka (1919-1921)

Granica	Długość km
Z ZSRR	1,412
Z Litwą	507

Międzynarodowe uznanie niepodległości Polski nastąpiło poprzez szereg aktów dyplomatycznych w latach 1918-1919. Proces ten rozpoczął się od uznania Polski przez Francję 3 czerwca 1918 roku i wymagał intensywnych działań dyplomatycznych na arenie międzynarodowej.

Traktat wersalski podpisany 28 czerwca 1919 roku formalnie potwierdził istnienie niepodległego państwa polskiego na arenie międzynarodowej. Dokument przyznał Polsce terytoria Wielkopolski Pomorza Gdańskiego wraz z dostępem do morza. Traktat określił zachodnią granicę Polski wprowadzając następujące zmiany:

• Włączenie Wielkopolski do terytorium Polski

• Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska pod nadzorem Ligi Narodów

• Przeprowadzenie plebiscytów na Warmii Mazurach Górnym Śląsku

• Przyznanie Polsce praw do Pomorza Gdańskiego

• Niemcy uznały niepodległość Polski po ratyfikacji traktatu wersalskiego 10 stycznia 1920 roku

• Czechosłowacja nawiązała stosunki dyplomatyczne z Polską 28 czerwca 1919 roku

• Związek Radziecki uznał suwerenność Polski po podpisaniu traktatu ryskiego 18 marca 1921 roku

• Litwa uznała państwo polskie po zawarciu porozumienia w Suwałkach 7 października 1920 roku

Państwo	Data uznania niepodległości
Francja	3 czerwca 1918
USA	30 stycznia 1919
Wielka Brytania	25 lutego 1919
Czechosłowacja	28 czerwca 1919
Niemcy	10 stycznia 1920
ZSRR	18 marca 1921

• Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, po 123 latach zaborów, gdy Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu
• Proces odzyskania niepodległości był możliwy dzięki osłabieniu mocarstw zaborczych pod koniec I wojny światowej - upadkowi Niemiec, rozpadowi Austro-Węgier i rewolucji w Rosji
• Kluczową rolę w odzyskaniu niepodległości odegrali polscy przywódcy: Józef Piłsudski, Roman Dmowski i Ignacy Jan Paderewski, prowadząc działania polityczne i dyplomatyczne
• Formowanie granic II Rzeczypospolitej trwało od 1918 do 1922 roku i obejmowało działania militarne (m.in. Powstanie Wielkopolskie) oraz dyplomatyczne (traktat wersalski)
• Międzynarodowe uznanie niepodległości Polski nastąpiło stopniowo w latach 1918-1921, począwszy od Francji (1918), przez USA i Wielką Brytanię (1919), aż po Niemcy (1920) i ZSRR (1921)

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku to efekt wieloletnich starań narodu polskiego połączonych ze sprzyjającą sytuacją międzynarodową. Zwieńczeniem tych działań było przekazanie władzy wojskowej Józefowi Piłsudskiemu 11 listopada 1918 roku - data która na stałe wpisała się w historię Polski jako symbol odzyskania suwerenności.

Sukces w walce o niepodległość był możliwy dzięki zaangażowaniu wybitnych polskich przywódców oraz wsparciu państw ententy. Niepodległa Polska ostatecznie ukształtowała swoje granice w 1922 roku rozpoczynając nowy rozdział w swojej historii jako II Rzeczpospolita.