Związek Patriotów Polskich (ZPP) został utworzony 1 marca 1943 roku w Moskwie jako organizacja reprezentująca interesy polskiej ludności w ZSRR podczas II wojny światowej. Pod przewodnictwem Wandy Wasilewskiej ZPP zajmował się pomocą deportowanym Polakom oraz formowaniem polskich sił zbrojnych na terenie Związku Radzieckiego.

Związek Patriotów Polskich (ZPP) w ZSRR to organizacja, która odegrała znaczącą rolę w historii Polski podczas II wojny światowej. Powstała ona w trudnym okresie, gdy tysiące Polaków znalazło się na terytorium Związku Radzieckiego.

ZPP został oficjalnie powołany do życia 1 marca 1943 roku w Moskwie. Jego utworzenie było odpowiedzią na skomplikowaną sytuację polityczną i społeczną, w jakiej znaleźli się Polacy przebywający w ZSRR. Organizacja ta miała na celu reprezentowanie interesów polskiej ludności oraz wspieranie jej w trudnych warunkach wojennych.

II wojna światowa drastycznie zmieniła sytuację geopolityczną w Europie, szczególnie wpływając na losy Polski i jej obywateli. Konflikt ten stworzył warunki, które doprowadziły do powstania Związku Patriotów Polskich w ZSRR.

Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku, setki tysięcy Polaków znalazło się pod sowiecką okupacją. Sowieckie władze przeprowadziły masowe deportacje polskiej ludności w głąb ZSRR. Od lutego 1940 do czerwca 1941 roku deportowano około 330-400 tys. obywateli polskich. Deportowani trafiali głównie na Syberię i do Kazachstanu, gdzie zmuszani byli do ciężkiej pracy w nieludzkich warunkach. Śmiertelność wśród zesłańców była wysoka z powodu głodu, chorób i wyczerpania.

Rok	Liczba deportowanych Polaków
1940	250,000 - 320,000
1941	80,000 - 100,000

Sytuacja Polaków w ZSRR uległa zmianie po ataku Niemiec na Związek Radziecki w czerwcu 1941 roku. 30 lipca 1941 podpisano układ Sikorski-Majski, który przywracał stosunki dyplomatyczne między Polską a ZSRR. Na mocy tego porozumienia ogłoszono amnestię dla polskich obywateli przebywających w sowieckich łagrach i miejscach zesłania. Umożliwiło to formowanie Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa.

Jednak relacje polsko-sowieckie ponownie uległy pogorszeniu w 1943 roku, co doprowadziło do ewakuacji Armii Andersa na Bliski Wschód. W tej sytuacji powstała potrzeba utworzenia nowej organizacji reprezentującej interesy Polaków pozostałych w ZSRR, co stało się bezpośrednią przyczyną powołania Związku Patriotów Polskich.

Związek Patriotów Polskich (ZPP) powstał w odpowiedzi na skomplikowaną sytuację Polaków w ZSRR podczas II wojny światowej. Organizacja ta odegrała kluczową rolę w reprezentowaniu interesów polskiej ludności na terenie Związku Radzieckiego.

ZPP został oficjalnie powołany 1 marca 1943 roku w Moskwie. Data ta stanowi istotny punkt zwrotny w historii polskiej diaspory w ZSRR. Powołanie ZPP nastąpiło w okresie napiętych stosunków polsko-sowieckich, szczególnie po ewakuacji Armii Andersa na Bliski Wschód. Organizacja miała na celu zapewnienie opieki i reprezentacji Polakom pozostającym na terytorium ZSRR.

Głównymi inicjatorami i założycielami Związku Patriotów Polskich byli:

• Wanda Wasilewska - pisarka i działaczka komunistyczna
• Alfred Lampe - działacz komunistyczny
• Stanisław Skrzeszewski - pedagog i działacz komunistyczny
• Hilary Minc - ekonomista i działacz komunistyczny

Inicjatorzy ZPP byli w większości związani z ruchem komunistycznym i popierali politykę Związku Radzieckiego. Wanda Wasilewska, jako przewodnicząca ZPP, odegrała kluczową rolę w kształtowaniu polityki organizacji. Założyciele ZPP dążyli do stworzenia alternatywy dla rządu emigracyjnego w Londynie, reprezentując lewicową orientację polityczną.

Związek Patriotów Polskich (ZPP) w ZSRR realizował szereg celów i prowadził aktywną działalność na rzecz polskich obywateli. Organizacja koncentrowała się na poprawie warunków życia Polaków w ZSRR oraz na kształtowaniu ich przyszłości politycznej.

ZPP aktywnie angażował się w pomoc polskim uchodźcom przebywającym na terenie ZSRR. Organizacja utworzyła sieć placówek opiekuńczych, w tym domy dziecka, szkoły i ośrodki zdrowia. ZPP organizował zbiórki żywności, odzieży i lekarstw dla potrzebujących Polaków. Prowadził również akcje poszukiwania rodzin rozdzielonych w wyniku deportacji i działań wojennych. ZPP negocjował z władzami sowieckimi poprawę warunków bytowych i pracy dla polskich obywateli, co przyczyniło się do złagodzenia ich trudnej sytuacji.

ZPP odegrał kluczową rolę w formowaniu polskich sił zbrojnych na terenie ZSRR. Organizacja inicjowała i wspierała tworzenie 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, która później przekształciła się w 1. Armię Wojska Polskiego. ZPP aktywnie uczestniczył w rekrutacji żołnierzy, zapewniał zaopatrzenie i wsparcie logistyczne dla tworzących się jednostek. Organizacja prowadziła działalność propagandową, zachęcając Polaków do wstępowania w szeregi wojska. ZPP współpracował z sowieckimi władzami wojskowymi w zakresie szkolenia i wyposażenia polskich oddziałów, co przyczyniło się do utworzenia znaczących sił zbrojnych walczących u boku Armii Czerwonej przeciwko Niemcom.

Związek Patriotów Polskich (ZPP) wywarł znaczący wpływ na kształt powojennej Polski. Organizacja ta, działająca w ZSRR podczas II wojny światowej, odegrała kluczową rolę w formowaniu nowego ustroju politycznego i społecznego kraju.

ZPP aktywnie uczestniczył w kształtowaniu nowego ustroju powojennej Polski. Organizacja propagowała idee socjalistyczne i komunistyczne, które stały się fundamentem systemu politycznego wprowadzonego po 1945 roku. ZPP przygotowywał kadry dla przyszłej administracji państwowej, szkoląc działaczy i urzędników oddanych nowej ideologii. Członkowie ZPP, po powrocie do kraju, objęli kluczowe stanowiska w aparacie państwowym, partyjnym i gospodarczym, wpływając na kierunek reform społeczno-ekonomicznych.

Związek Patriotów Polskich w ZSRR budził liczne kontrowersje wśród różnych środowisk polskich. Organizacja ta, powstała w szczególnych okolicznościach historycznych, stała się przedmiotem intensywnych debat i sporów politycznych.

Rząd RP na uchodźstwie zdecydowanie negatywnie oceniał działalność ZPP. Postrzegał organizację jako narzędzie sowieckich wpływów, podważające legitymację legalnych władz polskich. Główne zarzuty dotyczyły:

• Współpracy ZPP z władzami sowieckimi, co uznawano za zdradę interesów narodowych
• Propagowania idei komunistycznych, sprzecznych z wizją niepodległej Polski
• Tworzenia alternatywnych struktur wojskowych, konkurencyjnych wobec Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
• Kwestionowania granic wschodnich Polski sprzed 1939 roku

Rząd emigracyjny wielokrotnie protestował przeciwko działaniom ZPP na arenie międzynarodowej, uznając je za nielegalne i szkodliwe dla sprawy polskiej.

Związek Patriotów Polskich (ZPP) zakończył swoją działalność 10 sierpnia 1946 roku. Rozwiązanie organizacji nastąpiło w wyniku zmieniającej się sytuacji politycznej w powojennej Polsce. Główne przyczyny likwidacji ZPP obejmowały:

1. Realizację celów:

• Powrót większości Polaków z ZSRR do ojczyzny
• Utworzenie nowych struktur władzy w Polsce

1. Zmiany polityczne:

• Konsolidacja władzy komunistycznej w kraju
• Brak potrzeby utrzymywania odrębnej organizacji reprezentującej Polaków w ZSRR

1. Transformację kadrową:

• Przejście członków ZPP do struktur rządowych i partyjnych w Polsce
• Objęcie kluczowych stanowisk przez działaczy ZPP w nowym systemie

Proces likwidacji ZPP przebiegał stopniowo. Początkowo ograniczano zakres działalności organizacji, koncentrując się na repatriacji Polaków. Następnie przekazywano kompetencje ZPP nowym instytucjom państwowym, takim jak Ministerstwo Repatriacji czy Polska Partia Robotnicza.

Skutki rozwiązania ZPP:

1. Administracyjne:

• Zamknięcie biur i placówek ZPP w ZSRR
• Przekazanie dokumentacji i majątku organom państwowym PRL

1. Kadrowe:

• Włączenie doświadczonych działaczy ZPP do aparatu państwowego
• Wykorzystanie wiedzy i umiejętności członków ZPP w budowie nowego ustroju

1. Polityczne:

• Wzmocnienie pozycji komunistów w Polsce
• Konsolidacja władzy wokół Polskiej Partii Robotniczej

Rozwiązanie ZPP stanowiło symboliczne zakończenie okresu przejściowego w kształtowaniu się nowej rzeczywistości politycznej Polski po II wojnie światowej. Organizacja, mimo kontrowersji, odegrała znaczącą rolę w pomocy Polakom w ZSRR oraz wpłynęła na kształt powojennej Polski.

• Związek Patriotów Polskich (ZPP) w ZSRR został oficjalnie powołany 1 marca 1943 roku w Moskwie.
• ZPP powstał w odpowiedzi na skomplikowaną sytuację Polaków w ZSRR podczas II wojny światowej, po deportacjach i ewakuacji Armii Andersa.
• Głównymi inicjatorami i założycielami ZPP byli działacze komunistyczni, w tym Wanda Wasilewska jako przewodnicząca.
• Organizacja zajmowała się pomocą polskim uchodźcom oraz formowaniem polskich sił zbrojnych w ZSRR.
• ZPP miał znaczący wpływ na kształtowanie nowego ustroju powojennej Polski, propagując idee socjalistyczne.
• Związek Patriotów Polskich zakończył swoją działalność 10 sierpnia 1946 roku, po realizacji głównych celów i konsolidacji władzy komunistycznej w Polsce.

Związek Patriotów Polskich w ZSRR powstał 1 marca 1943 roku w odpowiedzi na złożoną sytuację Polaków podczas II wojny światowej. Organizacja ta odegrała kluczową rolę w reprezentowaniu interesów polskiej ludności oraz wspieraniu jej w trudnych warunkach.

ZPP miał znaczący wpływ na kształtowanie powojennej Polski propagując idee socjalistyczne i przygotowując kadry dla przyszłej administracji. Mimo kontrowersji i krytyki ze strony rządu emigracyjnego ZPP realnie wpłynął na losy wielu Polaków w ZSRR.

Zakończenie działalności ZPP 10 sierpnia 1946 roku symbolizowało koniec okresu przejściowego i utrwalenie nowego porządku politycznego w powojennej Polsce.