13 grudnia 1981 roku o godzinie 0:00 wprowadzono w Polsce stan wojenny. Generał Wojciech Jaruzelski ogłosił tę decyzję w wystąpieniu telewizyjnym o 6:00 rano. Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) przejęła kontrolę nad państwem, wprowadzając szereg restrykcji i ograniczeń swobód obywatelskich.

Stan wojenny w Polsce to jedno z najbardziej dramatycznych wydarzeń w najnowszej historii kraju. 13 grudnia 1981 roku o godzinie 6:00 rano Polacy usłyszeli w radio wystąpienie generała Wojciecha Jaruzelskiego ogłaszające wprowadzenie stanu wojennego na terenie całego kraju.

Ta decyzja zapadła w nocy z 12 na 13 grudnia gdy Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) przejęła kontrolę nad państwem. Wprowadzenie stanu wojennego było próbą stłumienia rosnącej popularności ruchu "Solidarność" i zatrzymania przemian demokratycznych w Polsce. Na ulicach pojawiły się czołgi i wojsko a tysiące działaczy opozycji zostało internowanych.

Napięta sytuacja polityczna w Polsce w latach 1980-1981 charakteryzowała się narastającym konfliktem między władzą komunistyczną a społeczeństwem. Kryzys gospodarczy pogłębiał niezadowolenie społeczne prowadząc do masowych protestów.

NSZZ "Solidarność" powstał 31 sierpnia 1980 roku po podpisaniu Porozumień Sierpniowych w Stoczni Gdańskiej. Związek pod przewodnictwem Lecha Wałęsy w ciągu 16 miesięcy zgromadził 9,5 miliona członków. Lista głównych osiągnięć Solidarności w tym okresie obejmuje:

• Rejestrację pierwszego niezależnego związku zawodowego w bloku wschodnim
• Organizację pokojowych strajków w kluczowych zakładach pracy
• Utworzenie niezależnej prasy związkowej z "Tygodnikiem Solidarność"
• Wprowadzenie wolnych sobót w systemie pracy

Data	Wydarzenie	Skutek
Marzec 1981	Kryzys bydgoski	Strajk ostrzegawczy w całym kraju
Czerwiec 1981	List KC KPZR do PZPR	Zaostrzenie stanowiska władz
Październik 1981	I Krajowy Zjazd Solidarności	Przyjęcie programu "Samorządna Rzeczpospolita"
Grudzień 1981	Strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej	Ostatni konflikt przed stanem wojennym

Stan wojenny wprowadzono w Polsce o północy 13 grudnia 1981 roku na podstawie dekretu Rady Państwa. Generał Wojciech Jaruzelski ogłosił tę decyzję w wystąpieniu telewizyjnym o godzinie 6:00 rano.

Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego (WRON) rozpoczęła działalność jako tymczasowy organ władzy wykonawczej w Polsce. WRON składała się z 21 wysokich rangą oficerów wojskowych pod przewodnictwem gen. Jaruzelskiego. Rada wydała następujące zarządzenia:

• Zawieszenie działalności wszystkich organizacji społecznych i związków zawodowych

• Wprowadzenie godziny milicyjnej od 22:00 do 6:00

• Zakaz zgromadzeń i manifestacji publicznych

• Cenzura korespondencji i kontrola rozmów telefonicznych

• Zamknięcie granic państwa i wstrzymanie lotów międzynarodowych

• Wyłączenie łączności telefonicznej w całym kraju o północy

• Zajęcie budynków radia i telewizji przez wojsko

• Internowanie 3000 działaczy opozycji w pierwszych 24 godzinach

• Rozmieszczenie 70000 żołnierzy i 30000 funkcjonariuszy MO na ulicach

• Ustawienie posterunków kontrolnych na głównych drogach

• Pojawienie się czołgów i transporterów opancerzonych w kluczowych punktach miast

Działania w pierwszym dniu stanu wojennego	Liczba
Internowani działacze opozycji	3000
Rozmieszczeni żołnierze	70000
Funkcjonariusze MO	30000
Godzina milicyjna	22:00-6:00

Stan wojenny wprowadził szereg surowych ograniczeń swobód obywatelskich w Polsce. Restrykcje objęły wszystkie aspekty życia codziennego, od przemieszczania się po komunikację międzyludzką.

Godzina milicyjna obowiązywała od 22:00 do 6:00, zabraniając mieszkańcom przebywania poza domem w tym czasie. Wprowadzono całkowity zakaz organizowania zgromadzeń publicznych bez zgody władz wojskowych. Wyjazdy między województwami wymagały specjalnych przepustek, a organizacje społeczne i związki zawodowe zostały zawieszone. Zakazano również strajków pod groźbą kar więzienia do 5 lat.

Wojsko przejęło kontrolę nad kluczowymi instytucjami państwowymi i zakładami pracy. Na ulicach pojawiły się patrole wojskowe z bronią maszynową, czołgi i transportery opancerzone. Zmilitaryzowano 129 największych zakładów przemysłowych, gdzie wprowadzono wojskową dyscyplinę pracy. Pracownicy strategicznych przedsiębiorstw otrzymali powołania do służby wojskowej w swoich miejscach pracy.

Element militaryzacji	Liczba
Zmilitaryzowane zakłady	129
Żołnierze na ulicach	70 000
Funkcjonariusze MO	30 000
Pojazdy pancerne	1 750

Stan wojenny w Polsce spowodował dramatyczne zmiany w życiu społecznym gospodarczym kraju. Jego konsekwencje odczuwalne były przez wiele lat po formalnym zniesieniu w 1983 roku.

Władze komunistyczne przeprowadziły masowe internowania działaczy opozycyjnych, zamykając w ośrodkach odosobnienia 9736 osób. ZOMO pacyfikowało strajki w zakładach pracy, z których najtragiczniejszy przebieg miała pacyfikacja kopalni "Wujek" 16 grudnia 1981 roku, gdzie zginęło 9 górników. System represji objął:

• Zwolnienia z pracy 13000 osób za działalność związkową
• Aresztowania 10132 działaczy podziemnej Solidarności
• Weryfikację 11000 dziennikarzy skutkującą zwolnieniem 2000 osób
• Relegowanie 1000 studentów z uczelni wyższych
• Internowanie 1000 kobiet w specjalnych ośrodkach

Gospodarka Polski poniosła znaczące straty w wyniku stanu wojennego. Dane ekonomiczne z tego okresu pokazują skalę załamania:

Wskaźnik	Wartość
Spadek PKB w 1982	-5.5%
Spadek produkcji przemysłowej	-11.9%
Inflacja w 1982	100.8%
Zadłużenie zagraniczne	25.5 mld USD
Spadek płac realnych	-25%

• Mięso (2-2.5 kg miesięcznie na osobę)
• Cukier (1 kg miesięcznie)
• Masło (0.5 kg miesięcznie)
• Mąka (1.5 kg miesięcznie)
• Benzyna (ograniczenie do 30 litrów miesięcznie)

Stan wojenny w Polsce został oficjalnie zawieszony 31 grudnia 1982 roku a następnie zniesiony 22 lipca 1983 roku. Proces zakończenia tego okresu przebiegał etapowo z systematycznym łagodzeniem wprowadzonych restrykcji.

Znoszenie ograniczeń stanu wojennego odbywało się w następującej kolejności:

• Przywrócenie łączności telefonicznej w maju 1982 roku
• Złagodzenie godziny policyjnej do 23:00 w maju 1982 roku
• Zwolnienie większości internowanych do grudnia 1982 roku (7394 osób)
• Zniesienie ograniczeń w poruszaniu się między województwami w październiku 1982 roku
• Przywrócenie działalności związków twórczych w grudniu 1982 roku

Data	Wydarzenie	Liczba osób objętych zmianą
Maj 1982	Pierwsza tura zwolnień internowanych	1984 osoby
Lipiec 1982	Druga tura zwolnień	1547 osób
Październik 1982	Trzecia tura zwolnień	2441 osób
Grudzień 1982	Ostatnia tura zwolnień	1422 osoby

Władze stopniowo wycofywały wojsko z zakładów pracy rozluźniając militarną kontrolę nad społeczeństwem. Proces znoszenia ograniczeń zakończył się formalnie 22 lipca 1983 roku przyjęciem ustawy o szczególnej regulacji prawnej w okresie przezwyciężania kryzysu społeczno-ekonomicznego która zachowała część restrykcyjnych przepisów stanu wojennego.

• Stan wojenny w Polsce został wprowadzony 13 grudnia 1981 roku o godzinie 0:00, a oficjalnie ogłoszony przez gen. Jaruzelskiego o 6:00 rano.
• Głównym powodem wprowadzenia stanu wojennego była próba stłumienia działalności NSZZ "Solidarność" i zatrzymania przemian demokratycznych w kraju.
• Pierwszego dnia internowano około 3000 działaczy opozycji, a na ulice wyprowadzono 70000 żołnierzy i 30000 funkcjonariuszy MO.
• Wprowadzono szereg restrykcji, w tym godzinę milicyjną (22:00-6:00), zakaz zgromadzeń, cenzurę i kontrolę korespondencji oraz militaryzację 129 zakładów pracy.
• Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a ostatecznie zniesiony 22 lipca 1983 roku, jednak jego skutki gospodarcze i społeczne były odczuwalne jeszcze przez wiele lat.

Stan wojenny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku stanowił jedno z najbardziej dramatycznych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Decyzja podjęta przez generała Wojciecha Jaruzelskiego i WRON na długie lata wpłynęła na życie milionów Polaków.

Okres ten przyniósł tragiczne konsekwencje społeczne i gospodarcze. Masowe internowania działanie represyjne i pacyfikacje strajków doprowadziły do znacznego osłabienia ruchu solidarnościowego. Mimo oficjalnego zniesienia stanu wojennego 22 lipca 1983 roku jego skutki były odczuwalne przez kolejne lata.

Wydarzenia te na trwałe zapisały się w zbiorowej pamięci Polaków jako symbol opresyjności systemu komunistycznego i determinacji społeczeństwa w walce o wolność.