22 lipca 1983 roku Sejm PRL uchwalił ustawę o zniesieniu stanu wojennego w Polsce, kończąc tym samym 586-dniowy okres drastycznych ograniczeń praw obywatelskich wprowadzonych 13 grudnia 1981 roku przez władze komunistyczne.

Stan wojenny w Polsce to jeden z najbardziej dramatycznych okresów w najnowszej historii kraju. 13 grudnia 1981 roku władze komunistyczne wprowadziły drastyczne ograniczenia wobec obywateli, które na zawsze zmieniły bieg polskiej historii.

Decyzja o zniesieniu stanu wojennego zapadła w szczególnym momencie dla Polski. Był to czas głębokich przemian społecznych i politycznych, gdy system komunistyczny zaczynał wykazywać pierwsze oznaki słabości. Proces znoszenia ograniczeń nie nastąpił jednak z dnia na dzień - przebiegał stopniowo i był ściśle związany z sytuacją polityczną w kraju oraz nastrojami społecznymi.

Stan wojenny w Polsce został wprowadzony w odpowiedzi na narastający kryzys społeczno-polityczny. Sytuacja w kraju w 1981 roku charakteryzowała się rosnącym napięciem między władzą a społeczeństwem.

Polska w 1981 roku znalazła się w głębokim kryzysie gospodarczym charakteryzującym się:

• Pustymi półkami w sklepach z podstawowymi artykułami
• Systemem kartkowym obejmującym 61 produktów pierwszej potrzeby
• Spadkiem produkcji przemysłowej o 15% w porównaniu z rokiem 1980
• Strajkami w 400 zakładach pracy w całym kraju
• Działalnością NSZZ "Solidarność" zrzeszającej 10 milionów członków

W okresie poprzedzającym stan wojenny doszło do:

• Radykalizacji nastrojów społecznych
• Protestów robotniczych w kluczowych ośrodkach przemysłowych
• Narastających konfliktów między władzą a opozycją
• Presji ze strony ZSRR na władze PRL

Generał Wojciech Jaruzelski podjął decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku poprzez:

• Powołanie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON)

• Wydanie 18 dekretów regulujących życie społeczne

• Zmobilizowanie 70 tysięcy żołnierzy

• Internowanie 5000 działaczy opozycji w pierwszej dobie

• Zawieszenie działalności związków zawodowych

• Wprowadzenie godziny milicyjnej od 22:00 do 6:00

• Przejęcie kontroli nad środkami masowego przekazu

• Odcięcie łączności telefonicznej

• Ograniczenie swobody przemieszczania się

• Militaryzację kluczowych zakładów pracy

Stan wojenny wprowadził bezprecedensowe zmiany w codziennym życiu Polaków. Obywatele musieli dostosować się do nowych regulacji prawnych ograniczających podstawowe wolności obywatelskie.

• Wprowadzenie godziny milicyjnej od 22:00 do 6:00

• Kontrola korespondencji prywatnej przez organy bezpieczeństwa

• Zawieszenie działalności związków zawodowych organizacji społecznych

• Zakaz organizowania zgromadzeń publicznych strajków

• Ograniczenie swobody przemieszczania się między województwami

• Wprowadzenie systemu przepustek dla pracowników strategicznych zakładów

• Zawieszenie wydawania prasy (poza wybranymi tytułami rządowymi)

• Wyłączenie telefonów prywatnych cenzura rozmów międzymiastowych

• Internowanie 5000 działaczy opozycyjnych w 49 ośrodkach odosobnienia

• Pacyfikacja strajkujących zakładów pracy (kopalna Wujek: 9 ofiar śmiertelnych)

• Zwolnienia z pracy osób związanych z Solidarnością (10000 przypadków)

• Procesy polityczne przed sądami wojskowymi (1685 wyroków skazujących)

• Relegowanie studentów uczestniczących w protestach

• Rozwiązanie niezależnych organizacji studenckich

• Aresztowania działaczy podziemnych struktur Solidarności

• Konfiskata mienia organizacji opozycyjnych sprzętu drukarskiego

| Typ represji | Liczba przypadków |
|--------------|-------------------|
| Internowani | 5000 osób |
| Ofiary śmiertelne | 9 górników |
| Zwolnienia z pracy | 10000 osób |
| Wyroki skazujące | 1685 przypadków |

Proces znoszenia stanu wojennego w Polsce rozpoczął się w 1982 roku poprzez stopniowe łagodzenie wprowadzonych restrykcji. Władze PRL podjęły decyzję o etapowym wycofywaniu ograniczeń w odpowiedzi na stabilizację sytuacji w kraju.

Władze rozpoczęły łagodzenie restrykcji stanu wojennego w maju 1982 roku. Przywrócono połączenia telefoniczne między województwami, zniesiono ograniczenia w przemieszczaniu się między miastami oraz skrócono godzinę milicyjną. W czerwcu 1982 roku zwolniono 1227 internowanych osób, a do końca lipca uwolniono kolejnych 913 zatrzymanych. Złagodzono również regulacje dotyczące organizacji imprez masowych oraz działalności kulturalnej.

• Zniesienie godziny milicyjnej
• Przywrócenie swobody podróżowania bez przepustek
• Wznowienie normalnej działalności poczty i telekomunikacji
• Zmniejszenie liczby spraw kierowanych do sądów wojskowych
• Uwolnienie większości internowanych osób

Data	Wydarzenie	Liczba zwolnionych internowanych
Czerwiec 1982	Pierwsza fala zwolnień	1227
Lipiec 1982	Druga fala zwolnień	913
31 grudnia 1982	Zawieszenie stanu wojennego	Większość pozostałych

Stan wojenny w Polsce został oficjalnie zniesiony 22 lipca 1983 roku na mocy ustawy przyjętej przez Sejm PRL. Decyzja ta zakończyła okres nadzwyczajnych regulacji prawnych trwających od 13 grudnia 1981 roku.

22 lipca 1983 roku Sejm PRL uchwalił ustawę o uchyleniu stanu wojennego. Data ta nie była przypadkowa - zbiegła się z komunistycznym świętem państwowym PRL. W trakcie głosowania 396 posłów poparło ustawę o zniesieniu stanu wojennego a jeden wstrzymał się od głosu. Tego samego dnia wprowadzono w życie trzy inne ustawy:

• Ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie przezwyciężania kryzysu

• Ustawę o amnestii

• Nowelizację kodeksu karnego

• Utworzenie specjalnych jednostek ZOMO do tłumienia demonstracji

• Utrzymanie cenzury prewencyjnej mediów

• Ograniczenie prawa do zgromadzeń publicznych

• Możliwość militaryzacji zakładów pracy

• Kontrolę korespondencji w "uzasadnionych przypadkach"

Rodzaj ograniczenia	Okres obowiązywania po zniesieniu stanu wojennego
Cenzura prewencyjna	Do 1990 roku
Jednostki ZOMO	Do 1989 roku
Kontrola korespondencji	Do 1989 roku
Militaryzacja zakładów	Do 1989 roku

Stan wojenny wprowadzony w Polsce 13 grudnia 1981 roku spowodował głębokie zmiany w funkcjonowaniu państwa i społeczeństwa. Jego następstwa odczuwalne były w wielu obszarach życia społecznego i gospodarczego przez kolejne lata.

• Internowanie 5000 działaczy opozycji demokratycznej skutkowało rozbiciem struktur Solidarności
• Śmierć 56 osób w wyniku działań milicji i wojska podczas pacyfikacji protestów
• Emigracja 150 000 Polaków w latach 1981-1983
• Delegalizacja organizacji społecznych i związków zawodowych
• Ograniczenie swobód obywatelskich poprzez:
• Kontrolę korespondencji
• Cenzurę prewencyjną
• Zakaz zgromadzeń
• Godzinę milicyjną
• Skazanie 1685 osób przez sądy wojskowe
• Zwolnienia z pracy 10 000 pracowników za działalność związkową

Wskaźnik ekonomiczny	Wartość w latach 1981-1983
Spadek PKB	25%
Spadek produkcji przemysłowej	30%
Inflacja	100-200% rocznie
Zadłużenie zagraniczne	25,1 mld USD

• Zapaść systemu zaopatrzenia w podstawowe produkty
• Wprowadzenie reglamentacji towarów poprzez system kartkowy
• Drastyczny spadek inwestycji zagranicznych
• Zamrożenie międzynarodowej współpracy gospodarczej
• Wstrzymanie kredytów zachodnich dla Polski
• Zmilitaryzowanie kluczowych zakładów przemysłowych
• Wzrost szarej strefy gospodarczej

• Stan wojenny został oficjalnie zniesiony 22 lipca 1983 roku na mocy ustawy przyjętej przez Sejm PRL, po 586 dniach od jego wprowadzenia.
• Proces znoszenia stanu wojennego przebiegał etapowo, rozpoczynając się już w maju 1982 roku od stopniowego łagodzenia restrykcji i zwalniania internowanych osób.
• Stan wojenny spowodował poważne straty społeczne: internowanie 5000 działaczy opozycji, śmierć 56 osób, emigrację 150 000 Polaków oraz masowe zwolnienia z pracy.
• Mimo oficjalnego zniesienia stanu wojennego, władze zachowały niektóre narzędzia kontroli, w tym cenzurę prewencyjną i jednostki ZOMO, które funkcjonowały aż do 1989 roku.
• Skutki gospodarcze stanu wojennego były dramatyczne - obejmowały 25% spadek PKB, wysoką inflację i pogłębienie kryzysu ekonomicznego w Polsce.

Stan wojenny w Polsce zakończył się oficjalnie 22 lipca 1983 roku po 586 dniach obowiązywania. Decyzja ta stanowiła symboliczne zamknięcie jednego z najtrudniejszych okresów w najnowszej historii Polski.

Mimo formalnego zniesienia stanu wojennego wiele ograniczeń pozostało w mocy aż do 1989 roku. Cenzura prewencyjna kontrola korespondencji i ograniczenia dotyczące zgromadzeń publicznych nadal kształtowały codzienne życie Polaków.

Wydarzenia z lat 1981-1983 wywarły trwały wpływ na polskie społeczeństwo. Głębokie konsekwencje gospodarcze społeczne i polityczne tego okresu odczuwalne były jeszcze przez wiele lat kształtując drogę Polski ku demokratycznym przemianom.