Największa bitwa powstania listopadowego, która rozegrała się 25 lutego 1831 roku na przedpolach Warszawy. W starciu uczestniczyło około 40 000 żołnierzy polskich pod dowództwem gen. Chłopickiego przeciwko 59 000 żołnierzom rosyjskim dowodzonym przez feldmarszałka Dybicza. Bitwa zakończyła się taktycznym zwycięstwem Polaków.

Bitwa pod Olszynką Grochowską to jedno z najważniejszych starć podczas powstania listopadowego, które rozegrało się 25 lutego 1831 roku na przedpolach Warszawy. To historyczne wydarzenie stanowi symbol heroicznej walki Polaków o niepodległość w XIX wieku.

Starcie między wojskami polskimi pod dowództwem generała Józefa Chłopickiego a siłami rosyjskimi feldmarszałka Iwana Dybicza było największą bitwą powstania listopadowego. W krwawych walkach uczestniczyło łącznie około 60 000 żołnierzy z obu stron. Miejsce bitwy, które dziś znajduje się w granicach warszawskiej Pragi-Południe, na zawsze zapisało się w annałach polskiej historii wojskowości jako świadectwo męstwa i determinacji powstańców.

Powstanie listopadowe wybuchło 29 listopada 1830 roku w Warszawie jako reakcja na łamanie konstytucji Królestwa Polskiego przez cara Mikołaja I. Wydarzenie to zapoczątkowało największy XIX-wieczny zryw niepodległościowy Polaków przeciwko Imperium Rosyjskiemu.

Na początku 1831 roku sytuacja polityczna w Królestwie Polskim uległa radykalizacji. Sejm 25 stycznia 1831 roku zdetronizował cara Mikołaja I jako króla Polski. Rosja odpowiedziała wysłaniem 115-tysięcznej armii pod dowództwem feldmarszałka Iwana Dybicza. Władze powstańcze powierzyły początkowo dowództwo generałowi Józefowi Chłopickiemu, który został zastąpiony przez księcia Michała Radziwiłła.

Strony konfliktu	Liczebność wojsk	Głównodowodzący
Królestwo Polskie	40 000 żołnierzy	gen. Chłopicki/ks. Radziwiłł
Imperium Rosyjskie	115 000 żołnierzy	feldmarszałek Dybicz

Praga i Grochów stanowiły kluczowe punkty obronne na przedpolach Warszawy. Obszar ten charakteryzował się:

• Naturalnymi przeszkodami terenowymi: bagnami, lasami i strumieniami
• Strategicznym położeniem na szlaku komunikacyjnym z Petersburga do Warszawy
• Systemem fortyfikacji polowych wzniesionych przez wojska polskie
• Możliwością kontroli przepraw przez Wisłę

Te cechy terenu sprawiły, że obszar Olszynki Grochowskiej stał się idealnym miejscem do powstrzymania rosyjskiej ofensywy na stolicę powstania.

Bitwa pod Olszynką Grochowską rozpoczęła się o świcie 25 lutego 1831 roku intensywnym ostrzałem artyleryjskim pozycji polskich. Rosyjskie natarcie koncentrowało się na zdobyciu kluczowego punktu obrony - lasku olszynowego.

Główne starcie rozegrało się na obszarze między Kawęczynem a Grochowem, z centralnym punktem w lasku olszynowym. Teren bitwy charakteryzowały:

• Naturalne przeszkody terenowe: bagna Gocławskie
• Strategiczne punkty obronne: szańce ziemne wokół Olszynki
• Kluczowe pozycje: Kawęczyn, Wygoda, Grochów
• Droga komunikacyjna: trakt brzeski prowadzący do Warszawy

Strona	Dowódca	Liczba żołnierzy	Artyleria
Polska	gen. Józef Chłopicki	36 000	115 dział
Rosja	feldmarszałek Iwan Dybicz	59 000	178 dział

Kluczowe jednostki polskie w bitwie:

• 4 Pułk Piechoty Liniowej pod dowództwem gen. Żymirskiego

• Dywizja gen. Jana Skrzyneckiego

• Brygada Kawalerii gen. Jana Krukowieckiego

• 1 Pułk Strzelców Konnych pod dowództwem płk. Piotra Łagowskiego

• Korpus grenadierów księcia Szachowskiego

• Korpus piechoty gen. Rosena

• Dywizja kirasjerów gen. Nostitza

• Gwardia carska pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego

Bitwa pod Olszynką Grochowską charakteryzowała się kilkoma przełomowymi momentami, które zadecydowały o jej przebiegu. Główne działania koncentrowały się wokół lasku olszynowego oraz brawurowych szarż kawalerii.

Kluczowym punktem obrony stał się lasek olszynowy, broniony przez 4 Pułk Piechoty Liniowej pod dowództwem gen. Żymirskiego. Rosjanie przeprowadzili 7 ataków na pozycje polskie, angażując kolejno jednostki grenadierów księcia Szachowskiego. Polski kontratak pod dowództwem gen. Chłopickiego odrzucił Rosjan o 400 metrów. Walki o lasek trwały 5 godzin, podczas których pozycje przechodziły z rąk do rąk 3 razy.

Decydującym momentem bitwy była szarża 2 szwadronu 4 Pułku Ułanów pod dowództwem płk. Ludwika Kickiego. Polska kawaleria zaatakowała rosyjską piechotę na lewym skrzydle, rozbijając formację wroga. Gen. Jan Krukowiecki poprowadził następnie kontratak 1 Dywizji Jazdy, która rozbiła rosyjski pułk kirasjerów. Szarże kawalerii powstrzymały rosyjską ofensywę na 4 godziny, umożliwiając reorganizację polskiej obrony.

Jednostka	Liczba żołnierzy	Straty
4 Pułk Piechoty Liniowej	2800	960
2 szwadron 4 Pułku Ułanów	240	85
1 Dywizja Jazdy	1500	420

Bitwa pod Olszynką Grochowską zakończyła się taktycznym zwycięstwem wojsk polskich, powstrzymując rosyjską ofensywę na Warszawę. Koszty tego sukcesu okazały się jednak znaczące dla obu stron.

Straty w bitwie pod Olszynką Grochowską dotknęły obie walczące armie:

Armia	Zabici	Ranni	Łączne straty
Polska	2,200	5,800	7,100
Rosyjska	3,500	7,200	9,800

Największe straty poniosły jednostki walczące w rejonie lasku olszynowego:

• 4 Pułk Piechoty Liniowej stracił 900 żołnierzy

• Grenadierzy rosyjscy utracili 2,300 żołnierzy

• Polska artyleria straciła 32 oficerów i 286 kanonierów

• Gwardia carska poniosła straty wynoszące 1,800 żołnierzy

• Zatrzymanie rosyjskiej ofensywy na Warszawę na okres 6 tygodni

• Wzmocnienie morale wojska polskiego po skutecznej obronie stolicy

• Zmiana dowództwa armii polskiej - gen. Jan Skrzynecki zastąpił rannego gen. Chłopickiego

• Reorganizacja wojsk rosyjskich i zmiana planów operacyjnych przez feldmarszałka Dybicza

• Ufortyfikowanie przedpola Pragi dodatkowymi umocnieniami ziemnymi

• Przegrupowanie sił polskich i wzmocnienie obrony na linii Wisły

Bitwa pod Olszynką Grochowską stanowi jeden z najważniejszych momentów powstania listopadowego. Heroiczna obrona pozycji polskich przed przeważającymi siłami rosyjskimi stała się symbolem patriotyzmu i determinacji w walce o niepodległość.

Taktyczne zwycięstwo pod Olszynką Grochowską przyniosło szereg istotnych konsekwencji militarnych:

• Zatrzymanie rosyjskiej ofensywy na 6 tygodni dało czas na reorganizację polskich sił

• Zmiana naczelnego dowództwa - gen. Jan Skrzynecki zastąpił księcia Michała Radziwiłła

• Wzmocnienie morale żołnierzy polskich po skutecznym powstrzymaniu armii carskiej

• Reorganizacja systemu fortyfikacji Warszawy z wykorzystaniem doświadczeń z bitwy

• Zwiększenie poparcia społecznego dla powstania w całym Królestwie Polskim

• Coroczne uroczystości patriotyczne w Parku Olszynka Grochowska

• Pomnik ku czci poległych żołnierzy wzniesiony w 1930 roku przy ulicy Szerokiej

• Ekspozycja pamiątek z bitwy w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

• Nazwa "Olszynka Grochowska" nadana licznym ulicom w polskich miastach

• Organizacja rekonstrukcji historycznych z udziałem grup rekonstrukcyjnych

• Tablica pamiątkowa na kościele św. Wacława upamiętniająca polskich bohaterów

Element upamiętnienia	Rok powstania	Lokalizacja
Pomnik Bitwy	1930	ul. Szeroka, Warszawa
Park Olszynka Grochowska	1931	Praga-Południe, Warszawa
Kopiec Powstania Listopadowego	1934	Grochów, Warszawa

• Bitwa pod Olszynką Grochowską rozegrała się 25 lutego 1831 roku na przedpolach Warszawy i była największą bitwą powstania listopadowego
• W starciu uczestniczyło około 40 000 żołnierzy polskich pod dowództwem gen. Chłopickiego przeciwko 115 000 żołnierzom rosyjskim dowodzonym przez feldmarszałka Dybicza
• Bitwa zakończyła się taktycznym zwycięstwem Polaków, którzy skutecznie powstrzymali rosyjską ofensywę na Warszawę na okres 6 tygodni
• Straty w bitwie były znaczące po obu stronach - wojska polskie straciły około 7 100 żołnierzy, a rosyjskie około 9 800
• Olszynka Grochowska stała się symbolem patriotyzmu i determinacji Polaków w walce o niepodległość w XIX wieku

Bitwa pod Olszynką Grochowską 25 lutego 1831 roku stanowi jeden z najbardziej heroicznych momentów powstania listopadowego. Polscy żołnierze pod dowództwem generała Chłopickiego skutecznie powstrzymali znacznie liczniejsze siły rosyjskie dowodzone przez feldmarszałka Dybicza.

Strategiczne zwycięstwo Polaków opóźniło rosyjską ofensywę na Warszawę o 6 tygodni choć okupione zostało znacznymi stratami po obu stronach. Miejsce bitwy do dziś pozostaje symbolem patriotyzmu i niezłomnej walki o niepodległość czego wyrazem są coroczne uroczystości i rekonstrukcje historyczne organizowane w Parku Olszynka Grochowska.