Wydarzenia z tagiem - I Rzeczpospolita

24 października 1795

Trzeci rozbiór Polski

24 października 1795 roku w Petersburgu podpisano traktat rozbiorowy między Rosją, Prusami i Austrią, który doprowadził do całkowitego wymazania Polski z mapy Europy na 123 lata. Był to ostateczny akt likwidacji I Rzeczypospolitej.

11 listopada 1918

Koniec I wojny światowej w Polsce

11 listopada 1918 roku, gdy świat świętował zakończenie I wojny światowej, dla Polski rozpoczął się okres walk o niepodległość i granice. Proces kształtowania państwa polskiego trwał do 1922 roku i obejmował powstania, wojny oraz działania dyplomatyczne.

11 listopada 1918

Odzyskanie Niepodległości

11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu, co stało się symbolicznym momentem odrodzenia państwa polskiego.

27 grudnia 1918

Powstanie Wielkopolskie

Powstanie Wielkopolskie (27 grudnia 1918 - 16 lutego 1919) było zwycięskim zrywem niepodległościowym Polaków przeciwko niemieckiemu zaborcy. Rozpoczęte w Poznaniu po przyjeździe Ignacego Jana Paderewskiego, doprowadziło do wyzwolenia większości terenów Wielkopolski i włączenia ich do odrodzonej Polski.

8 lutego 1919

Założenie PKO BP

8 lutego 1919 roku, na mocy dekretu Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, powstała Pocztowa Kasa Oszczędności - poprzednik dzisiejszego PKO Banku Polskiego. Była to pierwsza państwowa instytucja oszczędnościowa w odrodzonej Polsce.

11 lipca 1920

Plebiscyt na Warmii i Mazurach

11 lipca 1920 roku odbył się plebiscyt na Warmii i Mazurach, który miał zdecydować o przynależności państwowej tych terenów. W głosowaniu 97,8% głosujących opowiedziało się za Niemcami, a jedynie 2,2% za Polską. W wyniku plebiscytu tylko 5 gmin o łącznej powierzchni 44 km² zostało przyłączonych do Polski.

13 sierpnia 1920

Bitwa Warszawska 1920

Bitwa Warszawska, znana jako 'Cud nad Wisłą', była decydującym starciem wojny polsko-bolszewickiej. Pod dowództwem Józefa Piłsudskiego wojska polskie pokonały Armię Czerwoną, powstrzymując ekspansję komunizmu w Europie. Bitwa rozegrała się w dniach 13-25 sierpnia 1920 roku i zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę.

17 marca 1921

Konstytucja marcowa

17 marca 1921 roku Sejm Ustawodawczy uchwalił Konstytucję marcową - pierwszą nowoczesną ustawę zasadniczą odrodzonej Polski. Dokument wprowadził demokratyczny ustrój parlamentarno-gabinetowy i szeroki katalog praw obywatelskich.

2 maja 1921

III Powstanie Śląskie

III powstanie śląskie było zbrojnym zrywem na Górnym Śląsku, który rozpoczął się w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku. Powstańcy pod dowództwem Wojciecha Korfantego walczyli o przyłączenie jak największej części Górnego Śląska do Polski. W wyniku powstania i późniejszych decyzji dyplomatycznych, Polska otrzymała znaczącą część regionu wraz z większością infrastruktury przemysłowej.

28 kwietnia 1924

Reforma walutowa Grabskiego

Przełomowa reforma walutowa przeprowadzona przez premiera Władysława Grabskiego w 1924 roku, która wprowadziła złotego polskiego i zakończyła okres hiperinflacji w II RP. Reforma obejmowała utworzenie Banku Polskiego oraz kompleksową reorganizację systemu finansowego państwa.

12 września 1924

Utworzenie KOP

12 września 1924 roku utworzono Korpus Ochrony Pogranicza (KOP) - elitarną formację wojskową powołaną do ochrony wschodnich granic II Rzeczypospolitej przed sowieckimi dywersantami i przestępczością graniczną.

10 lutego 1926

Powstanie Gdyni

Gdynia otrzymała prawa miejskie 10 lutego 1926 roku, przekształcając się z małej wioski rybackiej w nowoczesny port morski. Ta transformacja była kluczowym elementem budowy niepodległej Polski i jej dostępu do morza.

12 maja 1926

Przewrót majowy

Zamach stanu przeprowadzony przez Józefa Piłsudskiego w dniach 12-15 maja 1926 roku w Warszawie. W wyniku walk zginęło 379 osób, a 920 zostało rannych. Wydarzenie to zakończyło okres rządów parlamentarnych i zapoczątkowało erę sanacji w II RP.

19 stycznia 1928

Powstanie BBWR

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) został utworzony 19 stycznia 1928 roku z inicjatywy Józefa Piłsudskiego jako odpowiedź na kryzys parlamentarny w Polsce. Organizacja miała na celu stworzenie stabilnego zaplecza dla rządu sanacyjnego i wprowadzenie reform państwowych.

26 października 1931

Proces Brzeski

Proces Brzeski (1931-1932) - jeden z najgłośniejszych procesów politycznych II Rzeczypospolitej, podczas którego sądzono jedenastu czołowych działaczy opozycji z Centrolewu. Oskarżonych o próbę zamachu stanu przetrzymywano w Twierdzy Brzeskiej, a następnie skazano na kary więzienia od 1,5 do 3 lat.

25 lipca 1932

Pakt o nieagresji Polska-ZSRR

25 lipca 1932 roku w Moskwie podpisano polsko-sowiecki pakt o nieagresji, który miał gwarantować pokojowe stosunki między oboma państwami do 1945 roku. Dokument został jednostronnie złamany przez ZSRR 17 września 1939 roku w wyniku agresji na Polskę.

12 lipca 1934

Obóz w Berezie Kartuskiej

Obóz w Berezie Kartuskiej był miejscem odosobnienia dla przeciwników politycznych sanacji, utworzonym w 1934 roku na mocy dekretu prezydenta Ignacego Mościckiego. W latach 1934-1939 przez obóz przeszło około 3000 więźniów, głównie działaczy komunistycznych, narodowych i ukraińskich.

23 kwietnia 1935

Konstytucja kwietniowa

Uchwalenie Konstytucji kwietniowej 23 kwietnia 1935 roku, która zastąpiła Konstytucję marcową z 1921 roku. Dokument znacząco wzmocnił władzę wykonawczą i pozycję prezydenta, wprowadzając system autorytarny w II Rzeczypospolitej. Konstytucja obowiązywała do końca II wojny światowej i była uznawana przez rząd na uchodźstwie do 1990 roku.

12 maja 1935

Śmierć Józefa Piłsudskiego

12 maja 1935 roku o godzinie 20:45 w Belwederze zmarł Józef Piłsudski - Marszałek Polski, Naczelnik Państwa i dwukrotny premier. Przyczyną śmierci był zaawansowany rak żołądka. Jego odejście zakończyło ważną epokę w dziejach Polski.

1 kwietnia 1936

COP

Centralny Okręg Przemysłowy (COP) to największy projekt gospodarczy II RP zainicjowany przez Eugeniusza Kwiatkowskiego. Realizowany w latach 1936-1939, obejmował tereny obecnych województw świętokrzyskiego, podkarpackiego i lubelskiego. Projekt zakładał budowę 51 zakładów przemysłowych i stworzenie 110 tysięcy miejsc pracy.

17 września 1939

Sowiecka okupacja wschodnich terenów polski

Sowiecka okupacja wschodnich terenów II Rzeczypospolitej rozpoczęła się 17 września 1939 roku, gdy Armia Czerwona przekroczyła granice Polski. Wydarzenie to było bezpośrednim skutkiem tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow. Inwazja doprowadziła do masowych deportacji, represji i fundamentalnych zmian terytorialnych oraz demograficznych w Polsce.

6 lutego 1989

Okrągły Stół i wybory 1989

Obrady Okrągłego Stołu (6 lutego - 5 kwietnia 1989) oraz pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne (4 czerwca 1989) to przełomowe wydarzenia, które zapoczątkowały transformację ustrojową w Polsce i doprowadziły do upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.

4 czerwca 1989

Wybory czerwcowe 1989

Pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne w Polsce, które odbyły się 4 czerwca 1989 roku. Wydarzenie to było rezultatem ustaleń Okrągłego Stołu i doprowadziło do zwycięstwa Solidarności, upadku komunizmu oraz rozpoczęcia transformacji ustrojowej w Polsce.

27 maja 1990

Pierwsze wybory samorządowe

27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze w pełni demokratyczne wybory samorządowe w Polsce po upadku komunizmu. Wydarzenie to zapoczątkowało nową erę w funkcjonowaniu lokalnych społeczności, przekazując realną władzę w ręce obywateli.

9 grudnia 1990

Wybór Lecha Wałęsy na prezydenta

Lech Wałęsa zostaje pierwszym demokratycznie wybranym prezydentem Polski, zwyciężając w drugiej turze wyborów z wynikiem 74,25% głosów. To historyczne wydarzenie symbolizuje ostateczne zerwanie z komunizmem i początek demokratycznej Polski.

9 lipca 1997

Stan wojenny podczas powodzi tysiąclecia

9 lipca 1997 roku premier Włodzimierz Cimoszewicz ogłosił stan wojenny w czterech województwach południowej Polski w związku z katastrofalną powodzią. Była to pierwsza taka sytuacja w historii III RP, gdy klęska żywiołowa wymusiła wprowadzenie tak radykalnych środków prawnych.